Pracownicze Plany Kapitałowe – czy są obowiązkowe?

PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) to system oszczędzania, w który zaangażowany będzie zarówno sam pracownik, jak i pracodawca oraz państwo. Program ruszył od 1 lipca 2019 r., ale czy każdy pracodawca musi wdrożyć ten system u siebie w firmie? Sprawdźmy.

Pracownicze Plany Kapitałowe – od kiedy?

Proces wdrożenia PPK będzie przebiegał stopniowo, począwszy od największych pracodawców, a na najmniejszych kończąc. Od lipca 2019 r. największe podmioty rozpoczynają wdrożenie.  W styczniu 2021 r. już docelowo każdy pracodawca będzie miał utworzone PPK. 

Zgodnie z ustawowym założeniem etapy wdrożenia PPK będą odbywać się następująco:

1. od 1 lipca 2019 r. – podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób (według stanu na 31 grudnia 2018 r.);

2. od 1 stycznia 2020 r. – podmioty zatrudniające co najmniej 50 osób (według stanu na 30 czerwca 2019 r.);

3. od 1 lipca 2020 r. – podmioty zatrudniające co najmniej 20 osób (według stanu na 31 grudnia 2019 r.);

4. od 1 stycznia 2021 r. – zobowiązane będą pozostałe podmioty oraz osoby zatrudnione  w jednostkach sektora finansów publicznych.

To na pracodawcy ciąży obowiązek informacyjny względem pracowników. Również sam pracodawca powinien dokonać wszelkich formalności związanych z PPK. Co ważne, pracownicy pomiędzy 18 a 55 rokiem życia zostają zapisani do nich automatycznie i aby z ich wypłaty nie były potrącane środki na PPK, muszą złożyć rezygnację. 

 Pracownicy pomiędzy 18 a 55 rokiem życia zostają automatycznie zapisani do PPK, starsi pracownicy muszą sami zgłosić chęć przystąpienia do programu.

PPK – najważniejsze informacje 

Pracownicze Plany Kapitałowe to program stworzony z myślą o pracownikach, którzy chcieliby zaoszczędzić środki na późniejsze lata. Plan ten jest uregulowany ustawą z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych. Zgodnie z nią pracodawca zawiera w imieniu i na rzecz zatrudnionych pracowników umowę o prowadzenie PPK. Co do zasady jest ona zawierana z instytucją finansową wybraną przez pracodawcę.

Udział w PPK jest dobrowolny, czyli pracownicy nie mają obowiązku odkładania środków na rachunek PPK. Jeśli dany pracownik zdecyduje, że nie chce uczestniczyć w tym programie, powinien złożyć rezygnację, wówczas wypłata pracownika nie będzie pomniejszana o wpłaty na PPK. 

 Złożenie rezygnacji z PPK jest terminowe. Jeśli pracownik nadal nie będzie chciał w nich uczestniczyć, będzie musiał składać deklarację o rezygnacji co 4 lata. Pracodawca będzie miał obowiązek co 4 lata informować o ponownym dokonywaniu wpłat (art. 23 pkt 5 ustawy o PPK). 

Kolejną ważną kwestią jest to, że uczestnik PPK może w każdej chwili zrezygnować. Nie odbędzie się to jednak bez konsekwencji finansowych. W przypadku rezygnacji przed ukończeniem 60 roku życia uzbierane oszczędności zostaną pomniejszone o kwoty, które przelało państwo. Nieco inaczej będzie w przypadku, kiedy pracownik poważnie zachoruje, wówczas będzie miał prawo wypłacić część uzbieranych oszczędności i to bez żadnych konsekwencji finansowych. Warto również nadmienić, że pracownik będzie miał prawo wypłacić wszystkie zgromadzone środki przed  60 rokiem życia w przypadku, kiedy będzie chciał przeznaczyć środki na wkład własny na zakup mieszkania.  

Wysokość wpłat na Pracownicze Plany Kapitałowe

Wpłaty na Pracownicze Plany Kapitałowe będą pochodzić z trzech źródeł: od pracodawcy, pracownika i z budżetu państwa. Państwo zasili jednorazowo rachunek wpłatą powitalną w wysokości 250 zł, co roku wpłaci również na rachunek pracownika 240 zł tzw. dopłaty rocznej, ale tylko przy spełnieniu odpowiednich warunków. 

Wybrana przez pracodawcę instytucja utworzy rachunki dla wszystkich pracowników. Co ważne, wpłaty po stronie pracownika i pracodawcy będą naliczane procentowo na podstawie wynagrodzenia brutto pracownika, zaś wpłaty po stronie pracodawcy nie będą stałe i nie będą w żaden sposób zależeć od wysokości jego wynagrodzenia. W przypadku pracodawcy podstawowa wpłata, która powinna być przez niego uiszczana, wynosi 1,5% wynagrodzenia pracownika. Podmiot zatrudniający może jednak zadeklarować większą wpłatę (dodatkową) – może wynosić maksymalnie 2,5% wynagrodzenia. 

 Środki z PPK będą dziedziczone, spadkobiercy nie otrzymają jednak gotówki, ale zostaną zasilone ich rachunki PPK. Aby otrzymali gotówkę, konieczne będzie wystąpienie z odpowiednim wnioskiem.

W przypadku pracownika wpłata podstawowa wynosi co do zasady 2% wynagrodzenia. Co ważne, zgodnie z art.  27 ustawy o PPK, wysokość wpłaty na Pracownicze Plany Kapitałowe ze środków pracownika może wynosić mniej niż jego 2%, ale nie mniej niż 0,5%, jeśli jego wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 120% minimalnego wynagrodzenia. I tu podobnie jak w przypadku wpłaty dodatkowej po stronie pracodawcy, również sam pracownik może zadeklarować dodatkową sumę. Wysokość tej wpłaty nie może być wyższa niż 2% wynagrodzenia. 

Podsumowując, wszystkie formalności dotyczące PPK powinien wypełnić pracodawca, zaś sam pracownik musi wyłącznie podjąć decyzję, czy chce przynależeć  do tego programu. W przypadku pracodawców tworzenie PPK jest więc obowiązkowe, a niedopełnienie obowiązków związanych z PPK podlega karze grzywny w wysokości od 1000 zł do 1 000 000 zł. Co ważne, z PPK pracownik może w każdej chwili zrezygnować, wówczas zostaną mu wypłacone pieniądze, jednak pomniejszone o środki wpłacone przez państwo.