Przedsiębiorca, który decyduje się na zatrudnienie pracownika na podstawie umowy o pracę, jest zobowiązany do skierowania go na badania lekarskie, a niedostosowanie się do tych wymogów prawnych może narazić pracodawcę na ciężkie konsekwencje finansowe. Wyjaśniamy tę kwestię w poniższym artykule.
Badania lekarskie pracownika a Kodeks pracy
Jak wynika z Kodeksu pracy jednym z obowiązków pracowników jest poddawanie się wstępnym, okresowym, kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosowanie się do wskazań lekarza. Natomiast jeżeli chodzi o pracodawcę, nie może on dopuścić do pracy podwładnego bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku (art. 229 § 4 kp).
Pracodawca, który nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do nawet 30 000 zł.
Badania lekarskie w praktyce
Pracownika na badania lekarskie kieruje pracodawca przez wydanie mu skierowania. Powinno ono zawierać:
- rodzaj badania (wstępne, okresowe, kontrolne),
- stanowisko pracy,
- informację o szkodliwych czynnikach lub uciążliwych warunkach pracy.
Kiedy nie trzeba robić wstępnych badań lekarskich?
Badania wstępne, jak sama nazwa wskazuje, wykonuje się przed rozpoczęciem pracy w ramach umowy o pracę oraz u pracowników młodocianych przenoszonych na stanowiska pracy. Są jednak pewne sytuacje, kiedy nie ma potrzeby wykonywania tych badań.
Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:
-
przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą,
-
przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu lub poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.
Podpunkt drugi wyżej wymienionego artykułu dotyczy osób, które posiadają aktualne orzeczenie lekarskie wydane po 31.03.2015 r.
Badania okresowe i kontrolne
Okresowe badania lekarskie wykonuje się po upływie ważności poprzednich badań. Pracodawca ma obowiązek przed końcem daty ważności orzeczenia lekarskiego wysłać pracownika na badania, ponieważ pracownik nie może wykonywać pracy bez aktualnych badań lekarskich.
Pracodawca na badania okresowe może wysłać również pracownika w przypadku zmiany stanu jego zdrowia, np. jeśli pracownik wykonuje pracę przy monitorze komputerowym i pogorszył mu się wzrok oraz kiedy pracownik wykonuje pracę w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających.
Jeśli pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby, która trwała dłużej niż 30 dni, pracodawca ma obowiązek takiego pracownika, wracającego do pracy, skierować na kontrolne badania lekarskie.
Badania okresowe i kontrolne przeprowadza się w godzinach pracy. Za czas wykonania badań pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Co więcej, koszty związane z badaniem powinien pokryć pracodawca.
Orzeczenie lekarskie w aktach osobowych
Orzeczenie lekarskie wydane po przeprowadzeniu badania stwierdza, czy istnieją jakiekolwiek przeciwwskazania do pracy na danym stanowisku, czy też takich przeciwwskazań nie ma.
Wszystkie zaświadczenia lekarskie powinny być przechowywane w aktach osobowych pracownika. Wstępne badania lekarskie przechowuje się w części A, natomiast wszystkie inne badania lekarskie pracodawca powinien umieścić w części B.
