Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej oraz strefy Schengen przyspieszyło rozwój polskiej przedsiębiorczości. Powiększenie się rynków zbytu czy możliwości zakładania firm w innym państwie daje duże pole manewru oraz powiększa perspektywy. Nie oznacza to jednak, że wyłącznie Polacy wyjeżdżają do innych państw Wspólnoty lub eksportują tam swoje produkty. Również obcokrajowcy przyjeżdżają do nas z myślą o założeniu tutaj swojego biznesu. Jak wygląda zatem przeniesienie firmy z zagranicy do Polski?
Przeniesienie firmy z zagranicy a swoboda działalności gospodarczej
Przeniesienie firmy z zagranicy najprostsze będzie w przypadku przedsiębiorców będących obywatelami jednego z krajów UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obywatele unijni korzystają ze swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i osób. Bez większego problemu mogą prowadzić działalność gospodarczą we wszystkich państwach członkowskich UE i EOG.
Przedsiębiorcy, tj. osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, przedstawiciele wolnego zawodu oraz osoby prawne (np. spółka z o.o.), którzy prowadzą działalność w jednym z państw Wspólnoty, mogą legalnie prowadzić działalność gospodarczą lub tymczasowo oferować i świadczyć usługi w innym wybranym państwie członkowskim. Przy czym, tylko jeżeli działalność ta będzie nosiła charakter stałej, przedsiębiorca będzie miał obowiązek ją zarejestrować. Przy działalności tymczasowej taki obowiązek nie istnieje.
Planując rozpoczęcie działalności gospodarczej w Polsce, przedsiębiorca ma kilka możliwości. Może on:
- „zamknąć” firmę w swoim kraju i zarejestrować nową działalność gospodarczą w Polsce;
- założyć w Polsce oddział lub przedstawicielstwo istniejącego już w swoim państwie przedsiębiorstwa;
- sprzedawać towary lub świadczyć usługi w ramach swobody przepływu towarów, przy zarejestrowanej firmie za granicą;
- świadczyć usługi transgranicznie, jeśli prowadzi działalność usługową w jednym z krajów UE, bez potrzeby rejestracji działalności gospodarczej ani filii lub oddziału.
Przeniesienie firmy z zagranicy przez obywateli Unii Europejskiej
Problematyka przenoszenia działalności z zagranicy do Polski została uregulowana w ustawie o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. To, kto może zakładać i prowadzić firmę w naszym kraju, ustanawia art. 4 ustawy. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium RP na takich samych zasadach jak obywatele polscy mogą podmioty zagraniczne z państw członkowskich UE i EOG. Zasada traktowania narodowego nakazuje polskiemu ustawodawcy traktować zagranicznych przedsiębiorców na podstawie ustawodawstwa, które w tym zakresie dotyczy obywateli polskich, niezależnie od ich miejsca zamieszkania oraz posiadania obywatelstwa.
Przeniesienie firmy z zagranicy przez nie obywateli unijnych
Osoby, które nie mają obywatelstwa unijnego, również mogą prowadzić działalność w Polsce. Może być to jednak ograniczone lub obwarowane dodatkowymi wymogami. Przepis ust. 2 art. 4 ustawy wskazuje na obywateli innych państw niż państwa członkowskie. Osoby te będą mogły prowadzić działalność na takich samych zasadach co obywatele polscy, o ile:
- posiadają w RP:
- zezwolenie na pobyt stały,
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
- zezwolenie na pobyt czasowy,
- status uchodźcy,
- ochronę uzupełniającą,
- zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
- zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium RP,
- zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG;
Osoby, które nie są obywatelami UE i nie spełniają powyższych wymogów, mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej. Mogą one także przystępować do tych spółek, jak również obejmować lub nabywać ich udziały bądź akcje (o ile umowy międzynarodowe tego nie zabraniają).
Zarejestrowanie nowej działalności w Polsce
W praktyce przedsiębiorcy, którzy chcą na stałe prowadzić działalność na terytorium RP, mają dwie możliwości – mogą wyrejestrować firmę prowadzoną w swoim kraju i dokonać rejestracji nowej działalności gospodarczej w Polsce, lub nie zamykając dotychczasowej działalności, założyć w Polsce oddział lub przedstawicielstwo.
Decydując się na pierwszą możliwość, przedsiębiorca powinien w pierwszej kolejności wyrejestrować swój biznes w organach skarbowych oraz odpowiedniku naszego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w swoim kraju. Należy także pamiętać o podatku VAT – warto sprawdzić, czy nie jest konieczne złożenie zgłoszenia o zaprzestaniu czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Nie zaszkodzi także poinformować właściwego ministerstwa zajmującego się finansami o zmianie rezydencji finansowej.
Następnym krokiem jest rejestracja działalności gospodarczej w Polsce. Przede wszystkim na początku trzeba wybrać odpowiednią formę prawną. Może to być:
- jednoosobowa działalność gospodarcza – wówczas rejestracji dokonuje się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
- spółka osobowa, tj. spółka jawna, partnerska, komandytowa lub komandytowo-akcyjna – spółkę rejestruje się w Krajowym Rejestrze Sądowym;
- spółka kapitałowa, tj. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, prosta spółka akcyjna lub spółka akcyjna – rejestracji trzeba dokonać w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Warto pamiętać, że w niektórych przypadkach (jak przy spółkach kapitałowych) przenoszona firma może zachować swoją organizację, sposób zarządzania oraz pracowników.
Niezależnie od tego, czy będzie to samodzielna działalność gospodarcza, czy jedna ze spółek, przedsiębiorca ma obowiązek zgłosić firmę do odpowiednich organów. Przede wszystkim trzeba złożyć odpowiednie dokumenty rejestracyjne oraz wybrać formę opodatkowania, a także zarejestrować się jako czynny podatnik VAT. Następnie należy zarejestrować się do ZUS-u i zgłosić do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Dobrym pomysłem będzie również założenie rachunku firmowego w polskim banku.
Ciekawym rozwiązaniem jest zakup gotowej spółki kapitałowej i następnie dostosowanie jej do swoich indywidualnych potrzeb. Trzeba przy tym pamiętać, że obcokrajowcy, którzy chcą kupić spółkę w Polsce, w niektórych wypadkach mogą potrzebować odpowiedniego zezwolenia na dokonanie takiego zakupu. Dotyczy to w szczególności przypadków, gdy chodzi o udziały lub akcje spółek, które są właścicielami lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości znajdujących się na terytorium Polski.
Założenie oddziału lub przedstawicielstwa w Polsce
Drugim sposobem prowadzenia stałej działalności na terytorium RP jest założenie oddziału lub przedstawicielstwa. Takie jednostki mogą tworzyć przedsiębiorcy zagraniczni mający siedzibę we wszystkich państwach należących do UE lub EOG. Pozostali przedsiębiorcy mogą prowadzić działalność w naszym kraju, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe podpisane przez Polskę na to pozwalają.
Trzeba przy tym pamiętać, że oddział i przedstawicielstwo nie są oddzielną i samodzielną firmą. Stanowią jedynie część przedsiębiorstwa zagranicznego. Utworzenie omawianej jednostki pozwala przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywać działalność gospodarczą poza głównym miejscem jej prowadzenia na terytorium Polski. Mimo wszystko oddział i przedstawicielstwo stanowią wyodrębnione i samodzielne jednostki pod względem organizacyjnym, personalnym, ekonomicznym i technicznym. Jest on również podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych z dochodów osiągniętych w Polsce. Nie podlega z kolei pod podatek VAT rozliczany w Polsce.
Założenie oddziału lub przedstawicielstwa w Polsce wymaga:
- podjęcia przez przedsiębiorcę zagranicznego uchwały w przedmiocie założenia jednostki w Polsce;
- złożenia wniosku o wpis oddziału do KRS;
- złożenia do KRS odpisu dokumentacji będącej podstawą powstania firmy zagranicznej (np. umowy, statutu) wraz z jej tłumaczeniem na język polski wykonanym przez biegłego tłumacza.
Przeniesienie firmy z zagranicy do Polski - podsumowanie
Przeniesienie firmy z zagranicy do Polski w zależności od obywatelstwa przedsiębiorcy może być banalnie proste lub wielce skomplikowane. Obywatele UE korzystają z zasady traktowania narodowego, dzięki której są traktowani na równi z obywatelami Polski. Na takich samych zasadach jak Polacy mogą również zakładać działalności gospodarcze czy nabywać udziały lub akcje w spółkach handlowych. Obcokrajowcy nienależący do wspólnoty mają nieco ciężej. Aby byli traktowani na równi, muszą spełnić szczególną przesłankę, np. posiadać zezwolenie na pobyt stały czy posiadać Kartę Polaka. Jeżeli nie spełnią tych warunków, wówczas mogą prowadzić działalność wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjnej.
