Podatek u źródła dotyczy nierezydentów uzyskujących określone przychody na terytorium Polski. W takim przypadku polski odbiorca usługi ma konkretne obowiązki względem fiskusa, które polegają na pobraniu podatku oraz dopełnieniu formalności związanych z deklaracjami podatkowymi. Należy jednak wskazać, że przepisy ustawy dopuszczają w tym zakresie pewne odstępstwa, jeżeli nierezydent pochodzi z innego kraju UE. Czy możliwa jest zatem rezygnacja z podatku u źródła w przypadku nierezydentów z krajów UE?
Nierezydenci a podatek u źródła
Nierezydenci, czyli osoby niemające miejsca zamieszkania na terytorium Polski, podlegają opodatkowaniu w kraju wyłącznie w zakresie przychodów uzyskiwanych na terenie RP. Za takie przychody, zgodnie z art. 3 ust. 2b pkt 7 ustawy PIT, uważa się przychody z tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia.
Za przychody, o których mowa powyżej, uważa się przychody wymienione w art. 29 ust. 1 ustawy (art. 3 ust. 2d ustawy PIT). Wspomniany art. 29 ust. 1 ustawy PIT zawiera katalog przychodów, których wykonanie na rzecz polskiego odbiorcy rodzi konieczność poboru podatku u źródła. Polski odbiorca usług jest w takim przypadku zobowiązany do poboru w Polsce podatku, a wypłacone wynagrodzenie jest pomniejszane o kwotę pobranego podatku.
Podatek jest pobierany i wpłacany na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu wypłaty wynagrodzenia.
Polski usługobiorca ma obowiązek sporządzenia deklaracji PIT-8AR, która przesyłana jest do urzędu skarbowego w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym oraz zobligowany jest do sporządzenia informacji IFT-1/IFT-1R w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym lub na wniosek w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.
Podatek u źródła w transakcjach międzynarodowych
Warto wskazać, że przepisy dotyczące pobierania podatku u źródła stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.
Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.
W konsekwencji możliwa jest sytuacja, w której podatek u źródła nie będzie pobierany, ale tutaj warunkami są:
- istnienie określonego zapisu w umowie międzynarodowej;
- udokumentowanie przez nierezydenta swojego miejsca zamieszkania certyfikatem podatkowym.
Przykładowo za przychody obligujące do pobrania podatku u źródła uważa się sprzedaż praw autorskich (art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT). Tymczasem w świetle większości zawartych przez Polskę umów międzynarodowych takie przychody podlegają opodatkowaniu wyłącznie w kraju miejsca zamieszkania.
W myśl natomiast art. 5a pkt 21 ww. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o certyfikacie rezydencji, oznacza to zaświadczenie o miejscu zamieszkania podatnika dla celów podatkowych wydane przez właściwy organ administracji podatkowej państwa miejsca zamieszkania podatnika.
W tym miejscu trzeba wskazać, że to na płatniku spoczywa ciężar udowodnienia, że prawidłowo zrealizował ciążące na nim obowiązki w związku z poborem podatku u źródła. Zgodnie bowiem z art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany, a niewpłacony.
Zauważyć należy również, że nie ma ujednoliconej formy certyfikatów rezydencji. Każde państwo stosuje własny wzór takiego zaświadczenia i ma własne wymogi formalne związane z jego wydaniem. Z punktu widzenia właściwej kwalifikacji dokumentu przedłożonego przez nierezydenta, który ma stanowić podstawę uwzględnienia zapisów umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, kluczowe będą zatem pewne istotne składniki tego dokumentu.
Uwzględniając treść powołanego art. 5a pkt 21 oraz wynikające z art. 29 ust. 2 tej ustawy uwarunkowania, certyfikat rezydencji to dokument:
- wystawiony przez właściwe dla podatnika organy administracji podatkowej;
- wskazujący dane identyfikujące podatnika, w tym jego nazwę i miejsce zamieszkania, datę wystawienia oraz ewentualnie okres ważności dokumentu;
- wskazujący dane identyfikujące podatnika, w tym jego nazwę i siedzibę, datę wystawienia oraz ewentualnie okres ważności dokumentu;
- zawierający stwierdzenie, że podatnik podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w państwie jego miejsca zamieszkania.
Przykład 1.
Francuski rezydent podatkowy dokonał sprzedaży praw autorskich na rzecz polskiego przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 13 ust. 3 polsko-francuskiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania zysk z przeniesienia takiego majątku niematerialnego podlega opodatkowaniu wyłącznie w kraju miejsca zamieszkania podatnika, czyli we Francji. Polski nabywca nie będzie zobowiązany do poboru podatku u źródła pod warunkiem, że otrzyma francuski certyfikat rezydencji potwierdzający miejsce zamieszkania we Francji.
Podatek u źródła w przypadku nierezydentów z kraju UE a rezygnacja z podatku u źródła
Powyższe zasady znajdują zastosowanie również do nierezydentów z krajów UE. Co ciekawe, przepisy ustawy PIT przewidują także dodatkowe rozwiązanie w zakresie podatku u źródła u tego typu świadczeniodawców.
Jak bowiem wynika z treści art. 29 ust. 4 ustawy PIT, jeżeli nierezydenci:
- mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej i
- udokumentowali certyfikatem rezydencji miejsce zamieszkania dla celów podatkowych
– uzyskane przychody, o których mowa w ust. 1, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą, na wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym składanym za dany rok podatkowy, opodatkować na zasadach określonych w art. 27 ust. 1. W tym przypadku pobrany od tych przychodów zryczałtowany podatek dochodowy traktuje się na równi z pobraną przez płatnika zaliczką na podatek dochodowy.
Przepis stosuje się, jeżeli istnieje podstawa prawna – wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska – do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych.
Przykład 2.
Francuski rezydent podatkowy wykonał usługę artystyczną w Polsce. Z tego tytułu polski odbiorca pobrał podatek u źródła. Nierezydent postanowił jednak rozliczyć się w Polsce i złożył zeznanie PIT-36, w którym kwotę pobranego podatku potraktował jako pobraną zaliczkę na podatek, zaś uzyskany przychód wykazał jako działalność wykonywaną osobiście podlegającą opodatkowaniu według skali podatkowej. Konieczne jest również przedstawienie certyfikatu rezydencji podatkowej.
Reasumując powyższe rozważania, podatek u źródła nie wystąpi w każdym przypadku, ponieważ należy brać pod uwagę stosowane zapisy właściwej umowy międzynarodowej. W tym jednak zakresie obligatoryjne jest udokumentowanie miejsca zamieszkania certyfikatem rezydencji podatkowej.
