Refundacja składek PFRON dla przedsiębiorcy

Osoby niepełnosprawne prowadzące działalność gospodarczą mogą ubiegać się o refundację składek emerytalnych oraz rentowych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (dalej jako PFRON). Analogiczne uprawnienie przysługuje również pracodawcy, który zatrudnia w swoim zakładzie pracy osoby niepełnosprawne. Wnioskujący może liczyć na zwrot składek w wysokości od 30% do nawet 100% wartości składek. Jakie warunki należy spełnić, żeby refundacja składek PFRON była należna? W jakiej wysokości przysługuje refundacja? Jakie kwoty można w rzeczywistości oszczędzić? Odpowiedzi na te oraz szereg innych pytań przedstawia poniższy artykuł.

Status osoby niepełnosprawnej a refundacja składek PFRON

Podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z instytucji refundacji składek PFRON jest posiadanie przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą statusu osoby niepełnosprawnej.

W świetle Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przez osobę niepełnosprawną (dalej jako Ustawa o rehabilitacji) należy rozumieć osobę, która dysponuje stosownym orzeczeniem o niepełnosprawności. Polski ustawodawca w treści rozdziału 2 ww. ustawy wskazuje na różnego rodzaju orzeczenia uzależnione od stopnia niepełnosprawności, a także jej wpływu na możliwość wykonywania przez niepełnosprawnego obowiązków pracowniczych. W konsekwencji powyższego wyróżnia się następujące rodzaje orzeczenia:

• wskazujące lekki, umiarkowany bądź znaczny stopień niepełnosprawności;
• wskazujące całkowitą bądź częściową niezdolność do pracy;
• dotyczące niepełnosprawności wydane przed ukończeniem 16. roku życia.

W tym miejscu należy wskazać, iż w świetle obowiązujących przepisów wyłączną podstawę do uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej stanowi uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności wydanego przez powiatowy bądź wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Refundacja składek PFRON dla przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą – warunki uzyskania

Refundacja składek PFRON w zakresie składek na ubezpieczenie społeczne może przysługiwać przedsiębiorcy, który spełni szereg warunków przewidzianych w szczególności w treści przepisów Ustawy o rehabilitacji, a także Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

1. Pierwszym – podstawowym – warunkiem uzasadniającym złożenie wniosku o refundację składek jest posiadanie przez przedsiębiorcę stosownego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, o których mowa powyżej.
2. Drugą przesłanką umożliwiającą skorzystanie z przedmiotowego uprawnienia jest konieczność regulowania przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenie społeczne w pełnej wysokości i w odpowiednim terminie. W tym zakresie ustawodawca przewiduje pewne złagodzenie, przyjmując, iż możliwe jest uchybienie w terminie płatności składek, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 14 dni.
3. Trzecim warunkiem jest natomiast konieczność uregulowania wszelkich należności wobec PEFRON. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawodawca przewiduje, iż osoba ubiegająca się o refundację składek nie może posiadać zaległości wyższych niż 100 zł. W tym miejscu warto wskazać, iż w przypadku gdy osoba składająca wniosek posiada zaległości, które przekroczyły przedmiotowy próg 100 zł, prezes Zarządu Funduszu wydaje decyzję w przedmiocie wstrzymania refundacji składek na ubezpieczenie społeczne. Należy pamiętać, że taką decyzję uznaje się za wykonalną już z dniem jej wydania, a wstrzymanie refundacji następuje do momentu, aż wnioskodawca nie ureguluje obciążających go zaległości. Trzeba jednak mieć na względzie, iż brak spłaty zadłużenia może doprowadzić wnioskodawcę do szeregu nieprzyjemnych konsekwencji, bowiem w sytuacji gdy nie ureguluje on swoich zobowiązań do dnia 31 stycznia roku następującego po roku, za który przysługuje mu refundacja, prezes Zarządu Funduszu jest upoważniony do wydania decyzji w przedmiocie odmowy wypłaty refundacji składek na ubezpieczenie społeczne.

Osoba, która spełnia wymienione wyżej warunki, jest upoważniona do złożenia wniosku o refundację w terminie do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin do opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne w świetle Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W celu ustalenia zasad naliczania składek konieczne jest sięgnięcie do art. 25a ust. 1 pkt. 1 Ustawy o rehabilitacji, w świetle którego fundusz refunduje osobie niepełnosprawnej, która wykonuje działalność gospodarczą, obowiązkowe składki emerytalne oraz rentowe, w kwotach, które ustalane są na podstawie art. 18 ust. 8 oraz art. 18a Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wymienione w treści art. 25a ust. 1 pkt. przepisy wskazują natomiast szczegółową podstawę wymiaru składek, uzależnioną przede wszystkim od wykonywanego przez wnioskodawcę zawodu. Należy przy tym pamiętać, iż warunkiem koniecznym, umożliwiającym skorzystanie z refundacji, jest opłacenie przez wnioskodawcę wszystkich obciążających go składek najpóźniej w momencie złożenia rzeczonego wniosku.

Wysokość refundacji składek

Ustawodawca przewidział możliwość refundacji składek emerytalnej i rentowej osobie niepełnosprawnej prowadzącej działalność gospodarczą, uzależniając wysokość refundacji od stopnia jej niepełnosprawności. W konsekwencji możemy wyróżnić podział na trzy progi procentowe refundacji:

1. Refundacja składek PFRON w wysokości 30% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, które przysługuje wnioskodawcy posiadającemu lekki stopień niepełnosprawności.

2. Refundacja  składek PFRON w wysokości 60% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, do której upoważniony jest wnioskodawca posiadający orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

3. Refundacja 100% kwoty obowiązkowych składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, które przysługuje osobom legitymującym się orzeczeniem stwierdzającym znaczny stopień niepełnosprawności.

Kwotę refundacji składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2020 przy uwzględnieniu stopnia niepełnosprawności wnioskodawców prezentuje poniższa tabela:

1. Wariant 1. – „Mały ZUS” – czyli składki opłacane przez pierwsze dwa lata prowadzonej działalności, gdzie podstawa ich wymiaru wynosi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia:

2. Wariant 2. – „Duży ZUS” – gdzie podstawą wymiaru składek jest 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia:

Refundacja składek PFRON dla pracodawcy

Zgodnie z art. 26 a–c Ustawy o rehabilitacji o uzyskanie dofinansowania z PFRON może ubiegać się również przedsiębiorca, który w swoim zakładzie zatrudnia osoby niepełnosprawne. Przedmiotowe świadczenie jest w takim przypadku doliczane do wypłaty niepełnosprawnego pracownika. Aby było to możliwe, konieczne jest jednak spełnienie przez pracodawcę wyszczególnionych przez ustawodawcę formalności.

Dofinansowanie z PFRON przysługuje pracodawcy, który:

• prowadzi zakład pracy chronionej;
• zatrudnia co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełen wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%;
• nie posiada zaległości wobec PFRON przekraczających kwotę 100 zł;
• nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej, o której mowa w kryteriach określonych przepisami prawa unijnego w zakresie udzielania pomocy publicznej;
• nie jest objęty obowiązkiem zwrotu pomocy, wynikającym z wcześniejszych decyzji Komisji Europejskiej uznających pomoc za niezgodną z prawem oraz ze wspólnym rynkiem.

Tak jak w przypadku osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą, pracodawcy przysługuje comiesięczne dofinansowanie na niepełnosprawnych pracowników posiadających stosowne orzeczenie o niepełnosprawności.

Konieczne jest również dokonanie rejestracji takiego pracownika przez pracodawcę w ewidencji PFRON. Co istotne, wskazany pracownik nie może być osobą, która z mocy ustawy uzyskała prawo do emerytury (wyjątkiem od tej zasady są jedynie osoby posiadające znaczny stopień niepełnosprawności).

Komu nie przysługuje dofinansowanie?

Analiza warunków uprawniających do skorzystania z refundacji prowadzi do wniosku, że dofinansowanie z PRFON nie przysługuje niepełnosprawnym, którzy zostali zatrudnieni na podstawie umowy cywilnoprawnej, a także osobom posiadającym orzeczenie o lekkim bądź umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które uzyskały ustawowe prawo do emerytury.

Co ważne, w przypadku zatrudnienia osoby niepełnosprawnej w formie, w której część wynagrodzenia przyznawana jest jej ze środków publicznych, natomiast część ze środków przedsiębiorstwa, refundacja składek PFRON przysługuje jedynie na tę część, która jest finansowana przez pracodawcę.