Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają możliwość zawieszenia tej aktywności bez konieczności likwidacji firmy, co gwarantują im odpowiednie przepisy. W okresie niewykonywania działalności gospodarczej zawieszeniu podlegają obowiązki właściciela przedsiębiorstwa w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Jeżeli jednak przedsiębiorca w okresie zawieszenia działalności dokona sprzedaży określonych przedmiotów, czy będzie to miało wpływ na powstanie obowiązku składkowego? W artykule wyjaśniamy aspekt: składka zdrowotna a zawieszenie działalności.
Składka zdrowotna a zawieszenie działalności – podstawy prawne
W kontekście omawianej tematyki niezbędną podstawą merytoryczną będą konkretne przepisy dwu aktów prawnych, którymi są:
- Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców, zwana dalej Prawem przedsiębiorców;
- Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, określana dalej jako ustawa zdrowotna.
Dopuszczalność zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej
Podstawą do zawieszenia działalności gospodarczej są odpowiednie postanowienia Prawa przedsiębiorców.
Z kolei podmiot wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
Co wolno przedsiębiorcy w okresie zawieszenia działalności, a co jest zabronione?
W celu ustalenia zakresu zobowiązań przedsiębiorcy w okresie zawieszenia działalności, w tym odnoszących się do obowiązku opłacania składki zdrowotnej, należy sięgnąć do przepisów określających aktywności, których przedsiębiorcy nie wolno podejmować oraz które są dopuszczalne. Kwestie te szczegółowo normują ponownie regulacje Prawa przedsiębiorców.
Z punktu widzenia problematyki stanowiącej przedmiot niniejszego artykułu ważniejsze jest jednak to, co dozwolone w czasie zawieszenia działalności – całkiem szczegółowe wyjaśnienia w tym zakresie zostały ujęte w art. 25 ust. 2 Prawa przedsiębiorców. Oznacza to więc, że w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
- może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
- może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
- ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
- może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
- może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;
- może powołać lub odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w Ustawie z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.
Czy w okresie zawieszenia działalności gospodarczej trzeba opłacać składkę zdrowotną?
Zasady ubezpieczenia zdrowotnego przedsiębiorców regulują odpowiednie unormowania ustawy zdrowotnej.
Przywołany przepis ustawy zdrowotnej nie pozostawia żadnych wątpliwości co do zobowiązań składkowych – osoby, które zawiesiły działalność gospodarczą, nie są objęte obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.
W tym miejscu pojawia się kwestia dochodu uzyskanego w czasie zawieszenia działalności z dozwolonej aktywności przedsiębiorcy, którą jest zbywanie własnych środków trwałych i wyposażenia – czy wspomniany dochód nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne?
Przepisy nie rozstrzygają tej sprawy, w związku z czym jeden z przedsiębiorców zwrócił się o interpretację do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
W piśmie z 16 marca 2022 roku (WPI/200000/43/308/2022) Centrala ZUS – w odpowiedzi na zapytanie przedsiębiorcy – przedstawiła omówiony już uprzednio w tym artykule stan prawny. Następnie ZUS wyjaśnił, że w myśl art. 81 ust. 2zd ustawy zdrowotnej, ilekroć w odpowiednich przepisach jest mowa o przychodach i kosztach ich uzyskania w rozumieniu Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych lub Ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, to nie uwzględnia się w nich przychodów osiągniętych i kosztów poniesionych w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie Prawa przedsiębiorców.
Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku [przedsiębiorcy o wydanie interpretacji indywidualnej – przyp. autora] wynika, że w 2022 roku przedsiębiorca zawiesił działalność gospodarczą, co zostało ujawnione w rejestrze CEIDG. W czasie zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca chciałby zbyć środki trwałe: lokal, samochód, urządzenia chłodnicze. Wątpliwości dotyczą kwestii, czy po zmianie przepisów dotyczących ubezpieczenia zdrowotnego, począwszy od 2022 roku podczas zawieszenia działalności gospodarczej od dochodu ze sprzedaży środków trwałych i wyposażenia sklepu będzie należna składka na ubezpieczenie zdrowotne. W ocenie przedsiębiorcy, w czasie zawieszenia działalności gospodarczej uzyskany ze sprzedaży dochód, nie będzie stanowił podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, a w konsekwencji nie będzie obowiązku od tego dochodu opłacić składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Okazało się, że ZUS przyznał rację przedsiębiorcy, którego stanowisko zostało powyżej opisane. W konsekwencji jest to równoznaczne z brakiem konieczności odprowadzania składki zdrowotnej, jeżeli zaistniały okoliczności wskazane we wniosku przedsiębiorcy o wydanie interpretacji. Taka teza znalazła pełne potwierdzenie w podsumowaniu do cytowanego pisma ZUS.
Składka zdrowotna a zawieszenie działalności – podsumowanie
Przedsiębiorcy mają prawo zawiesić działalność, co gwarantują im normy prawne. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać tej działalności i osiągać bieżących przychodów, przy czym ustawa – Prawo przedsiębiorców określa katalog aktywności, które są dopuszczalne w tym czasie. Jedną z nich jest zbywanie własnych środków trwałych i wyposażenia. Na tym tle powstała wątpliwość, czy dochód uzyskany z tego zbywania nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne? Wobec braku jednoznacznych regulacji w tym zakresie jeden z przedsiębiorców skierował interpelację w tej sprawie do ZUS-u.
