Cechą charakterystyczną rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem jest odsunięcie w czasie skutku prawnego, jakim jest zakończenie stosunku pracy. Wspomniany skutek następuje bowiem dopiero po upływie okresu wypowiedzenia, który wynosić może od 3 dni do 3 miesięcy. Sprawdź, kogo dotyczy 3-dniowy okres wypowiedzenia.
Wypowiedzenie umowy o pracę
Wypowiedzenie jest jednym z 4 trybów rozwiązania umowy o pracę – obok porozumienia stron, rozwiązania umowy bez wypowiedzenia oraz rozwiązania jej z upływem czasu, na który była zawarta (art. 30 § 1 Kodeksu pracy – dalej: kp). Rozwiązanie umowy o pracę jest równoznaczne z ustaniem stosunku pracy, w którego ramach pracownik był zobowiązany do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (patrz art. 22 § 1 kp).
Jak stanowi art. 32 kp, umowę o pracę może rozwiązać za wypowiedzeniem każda ze stron, a rozwiązanie to następuje z upływem okresu wypowiedzenia. Oznacza to, że wypowiedzenie jest jednostronną czynnością prawną, na którą druga strona umowy nie musi wyrazić zgody, przy czym skutek w postaci ustania stosunku pracy nie następuje w chwili złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu, lecz dopiero z upływem pewnego okresu nazywanego okresem wypowiedzenia.
Wypowiedzieć można umowę o pracę każdego rodzaju – zarówno zawartą na okres próbny i na czas określony (których rozwiązanie może nastąpić także z upływem czasu ich obowiązywania), jak i na czas nieokreślony. Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu powinno nastąpić na piśmie, przy czym w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie, a także pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do sądu pracy (art. 30 § 2, 3, 4 i 5 kp).
Długość okresów wypowiedzenia
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny wynosi:
- 3 dni robocze, jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
- 1 tydzień, jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie, jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące (art. 34 kp).
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony i umowy o pracę zawartej na czas określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:
- 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
W Kodeksie pracy przewidziano możliwości wydłużania okresów wypowiedzenia umów o pracę na czas nieokreślony i określony (jeżeli pracownik jest zatrudniony na stanowisku związanym z odpowiedzialnością materialną za powierzone mienie) oraz ich skracania (w przypadkach ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo zwolnień z innych przyczyn niedotyczących pracowników).
Jak obliczać okresy wypowiedzenia?
Okres wypowiedzenia umowy o pracę biegnie od dnia złożenia przez pracownika albo pracodawcę drugiej stronie stosunku pracy oświadczenia o wypowiedzeniu. Pismo z treścią wypowiedzenia może zostać doręczone bezpośrednio lub wysłane pocztą. Warto przy tym pamiętać, że w myśl art. 41 kp pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zgodnie z art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego (kc) w związku z art. 300 kp przyjmuje się, że do złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę dochodzi z chwilą, gdy doszło ono adresata w taki sposób, że mógł zapoznać się z jego treścią.
Większość kodeksowych okresów wypowiedzenia umowy o pracę jest liczona w tygodniach i miesiącach. W odniesieniu do nich w art. 30 § 21 kp postanowiono, że okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.
Przykład 1.
1 lutego 2024 roku pracownik został zatrudniony w ramach umowy o pracę na okres próbny wynoszący 1 miesiąc. Już po kilku dniach pracodawca stwierdził, że umiejętności zawodowe pracownika są znacznie poniżej poziomu oczekiwań. W związku z tym 13 lutego 2024 roku (wtorek) wypowiedział mu umowę o pracę. Okres wypowiedzenia obejmuje w tym przypadku 1 tydzień, przy czym upłynie on w sobotę, 24 lutego 2024 roku.
Przykład 2.
Umowa o pracę na czas nieokreślony po 5 latach jej trwania została wypowiedziana przez pracownika 16 marca. Okres wypowiedzenia wynoszący 3 miesiące upłynie 30 czerwca.
W odniesieniu do 3-dniowego okresu wypowiedzenia ustalonego dla umów o pracę na okres próbny nieprzekraczający 2 tygodni w Kodeksie pracy zamieszczono informację, że należy go liczyć w dniach roboczych (czyli niekoniecznie w kolejnych dniach kalendarzowych), co może prowadzić do nieporozumień. Dlatego też pojęcie „dnia roboczego” należy bliżej wyjaśnić.
3-dniowy okres wypowiedzenia
W piśmie z 1 marca 2010 roku Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, analizując przypadek, w którym upływ okresu wypowiedzenia wynoszącego 3 dni przypadał w sobotę, stwierdzono:
„W sprawie interpretacji pojęcia »dni roboczych« występującego w […] art. 34 pkt 1 kp MPiPS uważa, że ponieważ przepisy Kodeksu pracy nie zawierają definicji tego pojęcia, to przy rozpatrywaniu tej kwestii należy mieć na uwadze art. 1519 § 1 kp. Określa on pojęcie dni wolnych od pracy. Dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy (ustawa z 18 stycznia 1951 roku, Dz.U. nr 4, poz. 28 ze zm.). Oznacza to, że 3-dniowy okres wypowiedzenia umowy o pracę upłynie w sobotę, mimo że jest to w konkretnym przypadku dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Nie jest to bowiem dzień ustawowo wolny od pracy, o którym mowa w art. 1519 § 1 kp”.
Dniami roboczymi są więc wszystkie dni tygodnia oprócz niedziel i dni wolnych od pracy wymienionych w art. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 18 stycznia 1951 roku o dniach wolnych od pracy, do których zaliczono:
- 1 stycznia – Nowy Rok,
- 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
- pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
- drugi dzień Wielkiej Nocy,
- 1 maja – Święto Państwowe,
- 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
- pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- dzień Bożego Ciała,
- 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
- 1 listopada – Wszystkich Świętych,
- 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
- 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
- 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia.
Ponadto, jak stanowi art. 1a ust. 1 wspomnianej ustawy, w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii dniem wolnym od pracy jest także dzień określony przez Prezesa Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia.
Obliczając 3-dniowy okres wypowiedzenia umowy o pracę, należy stosować art. 111 kc (w związku z art. 300 kp), który stanowi, że:
- termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia;
- jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się go przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
Zatem skoro początkiem okresu wypowiedzenia jest zdarzenie polegające na złożeniu przez jedną ze stron stosunku pracy oświadczenia o wypowiedzeniu, to dnia, w którym to oświadczenie złożono, nie uwzględnia się przy obliczaniu tego okresu.
Przykład 3.
Umowa o pracę zawarta na 2-tygodniowy okres próbny została wypowiedziana w piątek. W związku z tym okres wypowiedzenia wynoszący 3 dni robocze upływa we wtorek (nie liczymy piątku, czyli dnia dokonania wypowiedzenia, oraz niedzieli; na 3 dni robocze składają się w tym przypadku sobota, poniedziałek i wtorek – przy założeniu, że żaden z tych 3 dni nie jest dniem wolnym w rozumieniu przepisów ustawy o dniach wolnych od pracy).
Przykład 4.
Wypowiedzenie umowy o pracę na okres próbny nieprzekraczający 2 tygodni nastąpiło w środę. W obowiązującym pracownika rozkładzie czasu pracy soboty są dniami wolnymi wyznaczonymi dla zapewnienia przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy. 3-dniowy okres wypowiedzenia upłynie w tym przypadku w sobotę (obejmie czwartek, piątek i sobotę), ponieważ sobota nie jest dniem wolnym od pracy w rozumieniu przepisów ustawy o dniach wolnych od pracy. W tym przypadku 3 dni robocze okresu wypowiedzenia będą więc zarazem 3 kolejnymi dniami kalendarzowymi.
Przykład 5.
W czwartek 4 stycznia 2024 roku dokonano wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny, do którego należało zastosować 3-dniowy okres wypowiedzenia. W związku z tym, że 6 stycznia 2024 roku był ustawowym dniem wolnym od pracy, a 7 stycznia przypadał w niedzielę, okres wypowiedzenia objął 5 stycznia (piątek), 8 stycznia (poniedziałek) i 9 stycznia 2024 roku (wtorek).
Podsumowując, w 3-dniowym okresie wypowiedzenia umowy o pracę nie uwzględniamy dnia dokonania wypowiedzenia (złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu), niedziel ani określonych ustawowo dni wolnych od pracy.
