W przeważającej większości przypadków sprzedaż towaru na rzecz zagranicznego kontrahenta stanowić będzie wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, która korzysta z zerowej stawki VAT. Może się jednocześnie zdarzyć taka sytuacja, gdy następuje sprzedaż towaru na rzecz zagranicznego kontrahenta na terenie Polski. W związku z tym warto zastanowić się, w jaki sposób należy kwalifikować tego rodzaju czynność na gruncie podatku VAT.
Kiedy mamy do czynienia z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów?
Jak wskazaliśmy na wstępie, sprzedaż towarów na rzecz przedsiębiorcy z innego kraju UE intuicyjnie kojarzy się z WDT.
Zauważmy jednak, że zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy VAT przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju w wykonaniu czynności określonych w art. 7 na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
Aby zatem można było mówić o WDT, muszą łącznie wystąpić następujące elementy:
- dochodzi do przeniesienia rozporządzania towarem jak właściciel;
- nabywcą jest inny przedsiębiorca z kraju UE;
- dochodzi do wywozu towaru z terytorium kraju do innego kraju UE.
Dopiero kumulatywne spełnienie wszystkich ww. przesłanek daje prawo do zakwalifikowania danej czynności jako WDT, a w dalszej kolejności prawo do zastosowania 0-procentowej stawki podatku VAT.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT w przypadku dostawy towarów wysyłanych lub transportowanych miejscem opodatkowania dostawy jest kraj rozpoczęcia wysyłki, czyli w tym wypadku będzie to Polska. Jak zaznaczyliśmy, istnieje tutaj możliwość zastosowania stawki zerowej dla WDT zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy VAT
Sprzedaż towaru na rzecz zagranicznego kontrahenta jako dostawa na terytorium kraju
W sytuacji, gdy sprzedawane towary nie opuszczają granic Polski, do ustalenia miejsca ich opodatkowania należy zastosować regułę określoną w art. 22 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT. Zgodnie z tym przepisem miejscem dostawy towarów niewysyłanych ani nietransportowanych jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie dostawy.
To oznacza, że przedsiębiorca z Polski dokonujący sprzedaży towarów na rzecz kontrahenta z UE dokonuje w takim wypadku odpłatnej dostawy na terytorium kraju.
W konsekwencji nie jest w takim przypadku możliwe zastosowanie zerowej stawki VAT dla WDT.
Jak czytamy w interpretacji Dyrektora KIS z 13 maja 2019 roku (nr 0112-KDIL1-3.4012.81.2019.2.KS), dokonana dostawa towarów (akumulatorów w postaci półproduktów) na rzecz zagranicznego kontrahenta, które w momencie dostawy będą znajdowały się na terytorium kraju (Polski) i nie będą wysyłane ani transportowane, będzie podlegać opodatkowaniu na terytorium RP. Sprzedaż na terytorium kraju akumulatorów w postaci półproduktów będzie stanowiła odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowaną podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych jako lokalna dostawa towarów w Polsce, z zastosowaniem właściwej stawki podatku
W tym miejscu warto też podkreślić, że nie zmieni sytuacji podatkowej okoliczność podania przez kontrahenta z UE zagranicznego numeru VAT. Posłużenie się zagranicznym VAT UE nie zmienia klasyfikacji czynności. Jeżeli nie dochodzi do wywozu towaru poza granice kraju, to mamy do czynienia z odpłatną dostawą towarów na terytorium RP, a nie z wewnątrzwspólnotową dostawą towarów.
Jak słusznie zauważył Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 10 czerwca 2020 roku (nr 0114-KDIP1-2.4012.64.2020.3.RM), o tym, czy daną transakcję należy uznać za tzw. dostawę krajową, czy za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, nie może decydować wola stron, które w nich uczestniczą, w tym numer identyfikacji podatkowej, jakim się posługują.
O tym, czy dana transakcja jest transakcją wewnątrzwspólnotową, decydują okoliczności faktyczne, w jakich realizowana jest dana transakcja. Z powołanych przepisów prawa jednoznacznie wynika, że w przypadku, gdy w wyniku dostawy dokonanej na rzecz konkretnego nabywcy towar zostanie wywieziony z Polski na terytorium innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej, wówczas dochodzi do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.
Przykład 1.
Przedsiębiorca prowadzi firmę w Polsce i zajmuje się handlem towarów z dostarczanych z kraju i przewiezionych z terytorium Unii Europejskiej. Czy dostawa towarów na rzecz kontrahenta z UE na terenie Polski, który podaje swój zagraniczny VAT UE, daje prawo do zastosowania zerowej stawki VAT?
Podatnik z Polski sprzedał na terytorium kraju towar na rzecz kontrahenta z Niemiec, który podał swój niemiecki VAT UE. W wyniku dokonanej dostawy nie doszło do wywozu towaru za granicę. W konsekwencji, mimo że nabywca podał zagraniczny numer VAT UE, nie mamy w tym przypadku do czynienia z WDT. Jest to odpłatna dostawa na terytorium kraju podlegająca opodatkowaniu stawką krajową. Nie jest możliwe w takim przypadku zastosowanie zerowej stawki VAT.
Na marginesie dodajmy, że jeżeli w powyższym przykładzie podatnik z Niemiec – po zakupie towaru – dokona jego transportu z Polski do Niemiec, to będzie on zobowiązany do rozpoznania nietransakcyjnego WDT w Polsce.
Sprzedaż towaru przez zagranicznego kontrahenta na rzecz polskiego podatnika
Omawiając przedstawione zagadnienie, warto także zwrócić uwagę na sytuację odwrotną, tzn. przypadek, gdy zagraniczny kontrahent – niezarejestrowany w RP ani nieposiadający siedziby czy stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – sprzedaje towar na rzecz polskiego przedsiębiorcy.
W takim przypadku dojdzie do odwrotnego obciążenia po stronie polskiego podatnika zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy VAT. To polski nabywca towarów ma w takim wypadku obowiązek rozliczenia podatku należnego od zawartej transakcji.
Powyższe potwierdza m.in. interpretacja Dyrektora KIS z 7 maja 2018 roku (nr 0114-KDIP1-2.4012.130.2018.1.KT), w której czytamy, że w sytuacji, w której polski podatnik nabędzie w Polsce towar od dostawcy, który jest podatnikiem nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju i który nie jest zarejestrowanym w Polsce podatnikiem VAT – to zgodnie z ww. art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy na nabywcy będzie spoczywał obowiązek rozliczenia (opodatkowania) w Polsce opisanej dostawy towaru dokonanej przez podmiot zagraniczny.
Podstawę opodatkowania transakcji nabycia towarów od zagranicznego dostawcy należy ustalić, opierając się na danych wynikających z wystawionej przez dostawcę faktury faktycznie dokumentującej tę sprzedaż.
Podsumowując powyższe, należy zaznaczyć, że brak fizycznego wywozu towaru w ramach dokonanej dostawy dyskwalifikuje czynność jako WDT. To powoduje, że nawet jeżeli zagraniczny kontrahent poda swój numer VAT UE, dostawę towarów niewysyłanych i nietransportowanych należy uznać za odpłatną dostawę na terytorium kraju.
