Składka zdrowotna w zeznaniu rocznym - jak prawidłowo ująć?

Podatnicy do 30 kwietnia roku podatkowego zobowiązani są rozliczyć podatek dochodowy z tytułu osiągniętych w poprzednim roku przychodów. Nie należy w tym przypadku zapominać o składkach ZUS - składka zdrowotna w zeznaniu rocznym pozwala bowiem na obniżenie wartości podatku. W jaki sposób je rozliczyć? Przeczytaj krótką instrukcję!

Składka zdrowotna wpłacana do ZUS

Każdy przedsiębiorca ma obowiązek samodzielnego obliczania oraz comiesięcznego wpłacania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Oprócz składki zdrowotnej, wpłacanej do ZUS, występują jeszcze:

• składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) oraz
• Fundusz Pracy.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają również możliwość opłacania dodatkowej składki na ubezpieczenie chorobowe. Każdy z ww. typów podlega innym zasadom odliczenia, przez co mają one różny wpływ na wysokość podatku dochodowego.

W przypadku składek na ubezpieczenie społeczne decyzja należy do przedsiębiorcy - może je ująć bezpośrednio w kosztach uzyskania przychodów bądź odliczyć bezpośrednio od dochodu. Składki zdrowotne można odliczyć wyłącznie od podatku, nie można ich uwzględniać bezpośrednio w kosztach działalności. Należy przy tym pamiętać, że odliczenia dokonuje się w wysokości 7,75% podstawy wymiaru. Cała składka wynosi 9% podstawy - przykładowo składka zdrowotna w 2019 roku płacona w wysokości 342,32 zł podlega odliczeniu jedynie w wysokości 294,78 zł. Z kolei składki na Fundusz Pracy mogą zostać ujęte jedynie jako koszty uzyskania przychodu, przy czym przedsiębiorca nie zawsze ma obowiązek ich opłacania (np. ze względu na wiek). 

Składka zdrowotna - zasady odliczania

Zasady odliczania składki zdrowotnej są stosunkowo proste. Z tej opcji mogą skorzystać podatnicy, którzy opodatkowali swoje dochody na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Składki zdrowotne odlicza się od podatku dochodowego - co miesiąc lub co kwartał (w zależności od formy rozliczeń) obniża o ich wysokość zaliczkę na podatek dochodowy. Suma składek podlegających odliczeniu wykazywana jest w deklaracji rocznej. Jak już wspomniano wcześniej, składek nie odejmuje się w całości.

W 2019 roku składki zdrowotne wartościowo wyglądały następująco:

• kwota płacona co miesiąc na konto ZUS (9% podstawy wymiaru) wynosiła 342,32 zł,
• kwota, którą przedsiębiorca mógł odliczyć od podatku (pod warunkiem, że ją faktycznie zapłacił), wynosiła 294,78 zł.

Różnica między tymi kwotami stanowiła realne obciążenie przedsiębiorcy, które nie może zostać rozliczone.

Należy pamiętać, że odliczeniu podlegają jedynie składki zdrowotne faktycznie zapłacone w danym roku podatkowym. Jeżeli podatnik pominął ją w rozliczeniu rocznym, w którym powinna być uwzględniona, pozostaje mu jedynie sporządzenie korekty zeznania rocznego.

Przykład 1.

Przedsiębiorca składkę zdrowotną za grudzień 2018 r. opłacił w dniu 6 stycznia 2019 r. Tym samym składka zdrowotna będzie mogła zostać ujęta w zeznaniu rocznym za 2019 r.

Składka zdrowotna w zeznaniu rocznym - kilka źródeł przychodów

W sytuacji kiedy podatnik posiada kilka źródeł przychodów, składki zdrowotne z działalności gospodarczej może odliczyć w zeznaniu od dochodu z innego źródła. Dotyczy to sytuacji, w której przedsiębiorca osiągnął stratę z działalności gospodarczej lub płacił niski podatek, który nie pozwalał na odliczenie całej składki zdrowotnej.W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej można odliczyć od podatku dochodowego nie tylko składki wynikające z prowadzenia tej działalności, lecz również związane z przychodami, m.in. z:
- stosunku pracy,
- umów cywilnoprawnych: umów zlecenia oraz o dzieło,
- najmu lub dzierżawy,
- praw autorskich.
Istotne jest, aby składki te nie zostały odliczone podwójnie.Przedsiębiorcy mogą odliczyć nie tylko własne składki, ale także te opłacone za osoby współpracujące.W myśl ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą oraz zleceniobiorcami uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostaną z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Składka zdrowotna - dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne

Osoby nieposiadające ubezpieczenia zdrowotnego mogą je dodatkowo uzyskać w NFZ. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne to rozwiązanie dla osób, które nie płacą obowiązkowych składek na ZUS (w tym składki zdrowotnej). Są to m.in. osoby, które uzyskują dochody z umów o dzieło czy najmu. Wysokość takiej składki zmienia się co kwartał, gdyż jest obliczana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.

Ponadto NFZ pobiera dodatkowe opłaty od osób, które nie miały ubezpieczenia zdrowotnego od dłuższego czasu. Opłaty dodatkowej nie można odjąć od podatku dochodowego.

Dobrowolną składkę również można odliczyć od podatku dochodowego w zeznaniu rocznym. Zasady są analogiczne jak w sytuacji opłacania składki zdrowotnej w związku z prowadzeniem działalności.