Każdy podatnik prowadzący działalność opodatkowaną na zasadach ogólnych, podatkiem liniowym bądź ryczałtem zobowiązany jest do złożenia zeznania podatkowego. Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem są zobowiązani do złożenia go w terminie do końca lutego roku kolejnego. Natomiast podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym muszą złożyć zeznanie podatkowe do 30 kwietnia kolejnego roku podatkowego. Podatnicy powinni pamiętać, że składki ZUS pozwalają na obniżenie zobowiązania podatkowego. Sprawdźmy, jak przebiega ujęcie składek zdrowotnych w zeznaniu rocznym!
Ujęcie składek zdrowotnych w zeznaniu rocznym – składki polskie
Składki zdrowotne podatnik może odliczyć wyłącznie od podatku i nie może ich uwzględnić bezpośrednio w kosztach działalności. Należy przy tym pamiętać, że odliczenia dokonuje się w wysokości 7,75% podstawy wymiaru – a nie w wysokości składek zdrowotnych należnych, tj. kwoty zapłaconej (9% podstawy wymiaru).
Odliczeniu podlegają zapłacone składki zdrowotne (niezależnie od okresu, w którym są one należne):
- opłacone w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
- pobrane w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Należy mieć na uwadze, że nie można odliczyć składek zdrowotnych, których podstawę wymiaru stanowi dochód:
- wolny od podatku na podstawie ustawy o PIT,
- od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Przykład 1.
Pan Michał opłaca pełne składki ZUS i w 2020 roku opłacił składki zdrowotne w wysokości 4085,46 zł. Natomiast odliczyć on może tylko wartość 3518,09 zł (7,75% podstawy wymiaru).
Przykład 2.
Pani Magdalena opłaciła w 2020 roku zaległe składki zdrowotne za 2018 rok. W związku z tym, że zapłaciła je w 2020 roku, może je odliczyć w zeznaniu rocznym za 2020 rok.
Ujęcie składek zdrowotnych w zeznaniu rocznym – składki zagraniczne
Podatnikowi przysługuje odliczenie zapłaconych w danym roku podatkowym składek na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne podatnika lub osób z nim współpracujących, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego obowiązującymi w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej (tzw. „składki zagraniczne”).
Przy czym obniżenie to nie dotyczy „zagranicznych składek”:
- których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska;
- zapłaconych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, które zostały odliczone od dochodu (przychodu) lub podatku w tym państwie albo zostały odliczone od dochodu (przychodu) w Polsce (jako tzw. „zagraniczne składki” społeczne);
- gdy nie istnieje podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne.
Ujęcie składek zdrowotnych w zeznaniu rocznym a kilka źródeł przychodów
W sytuacji kiedy podatnik posiada kilka źródeł przychodów, składki zdrowotne z działalności gospodarczej może odliczyć w zeznaniu od dochodu z innego źródła. Dotyczy to sytuacji, w której przedsiębiorca osiągnął stratę z działalności gospodarczej lub płacił niski podatek, który nie pozwalał na odliczenie całej składki zdrowotnej. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej można odliczyć od podatku dochodowego nie tylko składki wynikające z prowadzenia tej działalności, lecz także związane z przychodami, m.in.:
- ze stosunku pracy,
- z umów cywilnoprawnych: umów zlecenia oraz o dzieło,
- z najmu lub dzierżawy,
- z praw autorskich.
Istotne jest, aby składki te nie zostały odliczone podwójnie.
Przykład 3.
Pani Elżbieta od 1 stycznia 2020 roku prowadzi działalność gospodarczą, którą rozlicza na zasadach ogólnych i jednocześnie zatrudniona była w 2020 roku na umowę o pracę. W związku z tym otrzymała PIT-11. Na druku PIT-36 pani Elżbieta będzie mogła odliczyć składki zdrowotne wypłacone w ramach działalności gospodarczej oraz z tytułu umowy o pracę.
Przykład 4.
Pan Michał prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym oraz jest wspólnikiem spółki cywilnej, w której korzysta z opodatkowania ryczałtem. Zapłacone składki społeczne w 2020 roku z tytułu jednoosobowej działalności gospodarczej wyniosły 1200 zł. Ze spółki cywilnej nie odprowadza on składek społecznych (nie miał bowiem takiego obowiązku). Z jednoosobowej działalności gospodarczej pan Michał osiągnął stratę 50 000 zł. Natomiast w spółce osiągnął dochód w kwocie 100 000 zł. Jako że składki społeczne nie mogą zostać odliczone w ramach jednoosobowej działalności (w związku z poniesioną stratą), pan Michał może je odliczyć w ramach zeznania rocznego sporządzonego w celu rozliczenia dochodu ze spółki cywilnej.
- Składka zdrowotna pracodawcy, składka zdrowotna pracownika
- Obniżenie składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek dochodowy
- Odliczenie składki zdrowotnej od podatku dochodowego
Składka zdrowotna – dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Osoby nieposiadające ubezpieczenia zdrowotnego mogą je dodatkowo uzyskać w NFZ. Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne to rozwiązanie dla osób, które nie płacą obowiązkowych składek ZUS (w tym składki zdrowotnej). Są to m.in. osoby, które uzyskują dochody z umów o dzieło czy najmu. Wysokość takiej składki zmienia się co kwartał, gdyż jest obliczana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.
Ponadto NFZ pobiera dodatkowe opłaty od osób, które nie miały ubezpieczenia zdrowotnego od dłuższego czasu. Opłaty dodatkowej nie można odjąć od podatku dochodowego.
Dobrowolną składkę również można odliczyć od podatku dochodowego w zeznaniu rocznym. Zasady odliczenia są analogiczne jak w sytuacji opłacania obowiązkowej składki zdrowotnej w związku z prowadzeniem działalności.
Jak przebiega ujęcie składek zdrowotnych w zeznaniu rocznym?
Podatnik, który odlicza składki zdrowotne, musi pamiętać, że nie mogą być one odliczone w zeznaniu rocznym w kwocie wyższej niż podatek należny oraz że składki zdrowotne nieodliczone w danym roku podatkowym „przepadają” – nie podlegają przeniesieniu na kolejny rok podatkowy.
| Zeznanie roczne | Odliczeniu podlega składka zdrowotna | Pozycja w zeznaniu |
| PIT-36 | zapłacone przez podatnika i pobrane przez płatnika | Poz. 262 lub 263 (w przypadku gdy występuje jako małżonek) bądź 264 (składki zagraniczne) lub 265 (składki zagraniczne, w przypadku gdy występuje jako małżonek) |
| PIT-36L | tylko zapłacone przez podatnika | Poz. 69 (składki polskie) lub 70 (składki zagraniczne) |
| PIT-28 | zapłacone przez podatnika i pobrane przez płatnika | Poz. 150 (składki polskie) lub 151 (składki zagraniczne) |
Podatnicy, którzy rozliczają się w formie karty podatkowej, po zakończeniu roku składają deklarację PIT-16A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne, zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach roku podatkowego. Zeznanie roczne PIT-16A należy złożyć w terminie do 31 stycznia po zakończonym roku podatkowym.
Odliczenie składek społecznych w zeznaniu rocznym w systemie wFirma.pl
W systemie wFirma.pl składki zdrowotne podlegające odliczeniu w zeznaniu rocznym obliczane są automatycznie (w limicie 7,75%). Przy czym aby zostały one odliczone automatyczne, konieczne jest rozliczanie w rzeczywistych datach, np. na podstawie wyciągu deklaracji ZUS DRA i następnie wyliczenie w systemie zaliczki na podatek dochodowy.
Aby rozliczyć deklarację ZUS DRA, należy przejść do zakładki: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE, zaznaczyć deklarację ZUS DRA i skorzystać z opcji ROZLICZ. W oknie, które się pojawi, należy wskazać opłacenie składek ZUS w rzeczywistej dacie.
Następnie, aby składki zdrowotne rozliczone zostały automatycznie w zeznaniu rocznym, konieczne jest generowanie zaliczek na podatek dochodowy. Aby je wygenerować, należy przejść do zakładki START » PODATKI » PODATEK DOCHODOWY » WYLICZ PODATEK. Wówczas składki ZUS zostaną uwzględnione w zaliczce.
Następnie, generując zeznanie roczne schematem: START » PODATKI » DEKLARACJE ROCZNE » DODAJ DEKLARACJĘ, po wyborze jednego z odpowiednich formularzy:
- Roczna deklaracja podatku dochodowego na zasadach ogólnych (PIT 36),
- Roczna deklaracja liniowego podatku dochodowego (PIT 36L),
- Roczna deklaracja zryczałtowanego podatku dochodowego (PIT 28)
i wyborze roku oraz celu zeznania rocznego – złożenie czy korekta, pojawi się okno, w którym wyszczególnione zostaną składki ZUS.
Następnie w oknie sporządzenia zeznania rocznego, jeśli składki zdrowotne są wyższe niż wartość podatku, od którego mogą być one odliczone, system automatycznie uwzględni tylko tę wartość, która może ulec odliczeniu.
