Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi działalność gospodarczą pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Jej funkcjonowanie regulują przepisy prawa handlowego, a cechą charakterystyczną jest odpowiedzialność majątkowa (osobista) wspólników za zobowiązania spółki oraz osobiste prowadzenie przez nich jej spraw. Elementem koniecznym jej powstania jest sporządzenie umowy spółki. Jakie elementy obowiązkowo powinna zawierać umowa spółki jawnej i co dodatkowo można w niej zawrzeć?
Umowa spółki jawnej - forma umowy
Umowaspółki jawnej powinna zostać sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności - niezachowanie tej formy powoduje nieważność umowy. Można wybrać formę z urzędowo poświadczonym podpisem czy z urzędowym poświadczeniem daty lub też w formę aktu notarialnego - należy to do decyzji wspólników, formy te nie są jednak wymagane przez przepisy prawa.
Uwaga! Jeżeli jeden ze wspólników wnosi nieruchomość jako wkład do spółki, niezbędna jest forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności. |
Wzorzec umowy spółki jawnej
Umowa spółki jawnej może zostać zawarta przy pomocy wzorca umowy w systemie teleinformatycznym. Został on określony w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 stycznia 2015 r. w sprawie określenia wzorców dotyczących spółki jawnej udostępnionych w systemie teleinformatycznym. Zawarcie umowy spółki jawnej online wiąże się jednak z pewnymi ograniczeniami (np. wniesione wkłady mogą być tylko pieniężne i musi być ona podpisana za pomocą podpisów elektronicznych wszystkich wspólników).
Umowa spółki jawnej - obowiązkowe elementy
Elementy, które obowiązkowo powinna zawierać umowa spółki jawnej, wymienia art. 25 kodeksu spółek handlowych. W umowie przede wszystkim powinny znaleźć się:
- data i miejsce zawarcia umowy,
- wspólnicy, którzy tworzą spółkę - mogą nimi być osoby fizyczne mające pełną zdolność do czynności prawnych (dopuszczalna jest ograniczona zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej, o ile osoba ta będzie działać z pomocą przedstawiciela ustawowego) lub osoby prawne czy inne spółki handlowe.
- przedmiot działalności spółki - określony na podstawie PKD,
- firmę i siedzibę spółki - nazwa firmy powinna zawierać nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników lub nazwisko albo firmę (nazwę) jednego lub kilku wspólników i oznaczenie "spółka jawna" (albo skrót: sp.j.), jako siedzibę należy podać wyłącznie miejscowość, w której ma siedzibę organ zarządzający spółką.
- czas trwania spółki (jeżeli jest oznaczony) - w przypadku gdy umowa spółki jawnej nie będzie określała czasu trwania spółki, uznaje się, że została zawarta na czas nieokreślony,
- określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość - należy określić, czy jest to wkład pieniężny czy niepieniężny.
Dodatkowe elementy
Poza elementami obowiązkowymi umowa spółki jawnej może także zawierać elementy dodatkowe. Warto podkreślić, że strony mogą indywidualnie kształtować odmienne postanowienia jedynie, gdy zezwala na to kodeks (np. w przepisie zawarty jest zapis “jeśli umowa spółki nie stanowi inaczej”).
Wspólnicy mogą zawrzeć w umowie zapisy o:
- reprezentacji spółki - zasadniczo każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę, przy czym umowa spółki może pozbawić wspólnika prawa reprezentowania spółki albo wskazywać, że jest on uprawniony do reprezentowania spółki wyłącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem,
- prowadzeniu spraw spółki - warto, by wspólnicy określili zasady prowadzenia spraw spółki (prowadzenie których spraw wymaga uchwały wspólników). W umowie spółki jawnej można pozbawić wspólnika prawa prowadzenia spraw spółki. Należy zaznaczyć ponadto, że nie wolno powierzyć w całości prowadzenia spraw spółki jawnej osobom trzecim (dopuszczalne jest, że osoba trzecia będzie prowadziła sprawy spółki, ale tylko przy udziale co najmniej jednego wspólnika).
- udziale w zyskach i stratach,
- rozwiązaniu umowy spółki -zasadniczo spółka ulega rozwiązaniu po spełnieniu się jednej z przesłanek wymienionych w art. 58 k.s.h. (zawiera on zarówno bezwzględne przesłanki rozwiązania spółki, jak i względne), umowa spółki jawnej może jednak wskazywać powody zakończenia działalności spółki,
- przeniesieniu ogółu praw i obowiązków wspólnika - jeżeli w umowie przewiduje się taką możliwość, wówczas prawa i obowiązki wspólnika mogą zostać przeniesione na osobę trzecią,
- zmianie umowy spółki i podejmowanie uchwał - co do zasady zmiana postanowień umowy wymaga zgody wszystkich wspólników, chyba że umowa spółki partnerskiej stanowi inaczej (np. konieczna jest większa część głosów).
