Sytuacja pandemiczna spowodowała, że dużo gałęzi gospodarki nie mogło prowadzić normalnej działalności. W wielu przypadkach przedsiębiorcy wcale nie mogli pracować. Najbardziej obostrzenia uderzyły w branżę turystyczną i gastronomiczną. Pierwsza z wymienionych musiała odwołać szereg planowanych imprez. W większości zostały one przeniesione na inne terminy. W poniższym artykule wyjaśnimy jak skorygować wpłaty po odwołaniu imprezy turystycznej.
Usługa turystyczna - definicja
Ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera definicji legalnej „usług turystyki”. Z kolei słownik języka polskiego wskazuje, że turystyka to zorganizowane wyjazdy poza miejsce stałego zamieszkania na dłuższy lub krótszy pobyt, wędrówki po obcym terenie w celach krajoznawczych lub zdrowotnych. Natomiast Światowa Organizacja Turystyki (WTO) zaleca dla celów statystycznych następującą definicję turystyki: „turystyka obejmuje ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, zawodowych lub innych nie dłużej niż rok bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem, z wyłączeniem wyjazdów, w których głównym celem jest działalność zarobkowa”.
Opodatkowanie usług turystycznych
Zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, dalej: ustawa VAT, podstawą opodatkowania przy wykonywaniu usług turystyki jest kwota marży pomniejszona o kwotę należnego podatku.
Przez marżę, o której mowa powyżej, rozumie się różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty; przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.
Powyższe regulacje odnoszą się do usług, które w całości składają się na usługę turystyczną. Użycie w cytowanym przepisie wyrażenia „w szczególności” oznacza, że jest to katalog otwarty. Konsekwentnie inne usługi stanowiące składnik usługi turystyki również powinny być uwzględnione. Podkreślić również należy, że czynnikiem wyróżniającym konkretną czynność jako usługę jest przede wszystkim to, że świadczenie tej czynności zmierza do zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego.
Ustawa o VAT nie określa jednoznacznie, jakiego rodzaju usługi są usługami nabywanymi dla bezpośredniej korzyści, więc przyjąć należy, że nabycie tych usług i towarów, które zaspokajają potrzeby i oczekiwania turysty w trakcie korzystania z usługi turystycznej, będzie w przypadku wykonywania usług turystyki stanowić element kalkulacyjny do określenia marży.
Powyższe regulacje stosuje się bez względu na to, kto nabywa usługę turystyki, w przypadku gdy podatnik:
-
działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek;
-
przy świadczeniu usługi nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.
Tym samym łączne spełnienie powyższych przesłanek przesądza o obligatoryjności zastosowania szczególnej procedury opodatkowania marżą usług turystyki.
Ewidencja przy usługach turystycznych
Podatnicy sprzedający usługi turystyczne są obowiązani prowadzić dodatkową ewidencję. Powinni w niej uwzględniać kwoty wydatkowane na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty oraz posiadać dokumenty, z których wynikają te kwoty.
Tym samym podatnicy świadczący usługi turystyki są obowiązani do prowadzenia specyficznej dla tego rodzaju działalności ewidencji.
Moment powstania obowiązku podatkowego
Ustawodawca nie przewidział dla usług turystyki szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego. Zatem obecna regulacja dotycząca obowiązku podatkowego z tytułu świadczenia tych usług zawarta jest w treści art. 19 ust.1 ustawy o VAT, z której wynika, że obowiązek podatkowy w przypadku usług turystyki opodatkowanych według szczególnej procedury marży powstaje z chwilą wykonania usługi.
W przypadku otrzymanych zaliczek stosować należy art. 19a ust. 8 ustawy o VAT. W świetle tej regulacji, jeśli podatnik przed wykonaniem usługi otrzyma całość lub część zapłaty należnej z tytułu wykonania usługi, obowiązek podatkowy powstaje z tą chwilą otrzymania zapłaty.
W przypadku otrzymania zapłaty przed wykonaniem usługi turystyki podatnik powinien więc obliczyć kwotę podatku od otrzymanej zaliczki, przy uwzględnieniu, że podstawą opodatkowania w tym przypadku, tak jak w przypadku wykonania usługi, jest również marża. W momencie otrzymania zaliczki na poczet usługi turystyki, z uwagi na szczególną procedurę przy świadczeniu tych usług, w sytuacji gdy nie zostały jeszcze faktycznie poniesione koszty, podatnik powinien przyjąć marżę taką, którą skalkulował przy określaniu ceny danej usługi, obliczoną w oparciu na przewidywanych kosztach. Natomiast w sytuacji, gdy znane będą już faktyczne koszty poniesione z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty w odniesieniu do danej imprezy i kwota marży obliczona przy uwzględnieniu tych kosztów będzie inna niż wcześniej skalkulowana, podatnik powinien dokonać korekty podatku w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym usługa została wykonana.
Pozostawienie części wpłaty po odwołaniu imprezy turystycznej
W przypadku odwołania wycieczki zazwyczaj wszystkie wpłaty są zwracane osobom, które je wpłaciły.
Przykład 1.
Jan Kowalski wpłacił zaliczkę na wycieczkę do Egiptu. W związku z pandemią została ona odwołana. Operator postanowił zwrócić zaliczki wszystkim osobom, które je wpłaciły. Jak ma powyższe zwroty wykazać w rozliczeniu podatku VAT?
W tym przypadku podatnicy zobowiązani są do szacowania marży i późniejszego korygowania podstawy opodatkowania.
Przykład 2.
Jan Kowalski dokonał wpłaty na imprezę turystyczną oraz na poczet ubezpieczenia. Operator zwrócił mu wpłatę na imprezę, ponieważ z powodu pandemii się nie odbyła. Nie zwrócił mu jednak wpłat dokonanych na ubezpieczenie. Jak podatnik winien rozliczyć zatrzymane kwoty?
W tym przypadku, gdy odwołano imprezę turystyczną, kwoty wpłacone nie są już związane z usługą turystyczną. Doszło do odsprzedaży usługi ubezpieczeniowej. Podatnik winien więc uznać, że otrzymał wynagrodzenie za usługę ubezpieczeniową. Korzysta ona ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.
Podsumowując, dokonując zwrotu wpłat na imprezy turystyczne, musimy skorygować wcześniej rozliczony podatek. W przypadku, gdy część wpłat zostanie zatrzymana, podatnik musi liczyć się z koniecznością odpowiedniego ich zaklasyfikowania.
