Ustawa o ogólnym bezpieczeństwie produktów (Dz.U. 2003 Nr 229, poz. 2275, t.j. Dz.U. z 2021 roku poz. 222) reguluje obowiązki producentów i dystrybutorów produktów dotyczące bezpieczeństwa produktów. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się, jakie powinny być spełnione wymogi dotyczące bezpieczeństwa produktów!
Czym jest produkt bezpieczny?
Produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także, w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji, nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego.
Przy ocenie bezpieczeństwa produktu uwzględnia się:
- cechy produktu, w tym jego skład, opakowanie, instrukcję montażu i uruchomienia, a także – biorąc pod uwagę rodzaj produktu – instrukcję instalacji i konserwacji;
- oddziaływanie na inne produkty, jeżeli można w sposób uzasadniony przewidzieć, że będzie używany łącznie z innymi produktami;
- wygląd produktu, jego oznakowanie, ostrzeżenia i instrukcje dotyczące jego użytkowania i postępowania z produktem zużytym oraz wszelkie inne udostępniane konsumentowi wskazówki lub informacje dotyczące produktu;
- kategorie konsumentów narażonych na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osoby starsze.
Wymogi dotyczące bezpieczeństwa produktów a normy bezpieczeństwa
W przypadku gdy brak jest szczegółowych przepisów unijnych dotyczących bezpieczeństwa określonego produktu, produkt wprowadzony na rynek polski uznaje się za bezpieczny, jeżeli spełnia określone odrębnymi przepisami polskimi szczegółowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa produktów.
W przypadku braku przepisów unijnych lub norm państwa członkowskiego odpowiadających normom unijnym uznanym przez KE albo jeżeli produkt nie jest zgodny z tymi normami, bezpieczeństwo produktu ocenia się w szczególności z uwzględnieniem:
- spełniania przez produkt wymagań wynikających z dobrowolnych norm krajowych państw członkowskich UE będących transpozycją norm europejskich innych niż normy uznane przez KE za zgodne z przepisami dotyczącymi ogólnego bezpieczeństwa produktów;
- spełniania przez produkt Polskich Norm;
- zaleceń KE określających wskazówki co do oceny bezpieczeństwa produktu;
- obowiązujących w danym sektorze zasad dobrej praktyki odnoszących się do bezpieczeństwa produktów;
- aktualnego stanu wiedzy i techniki;
- uzasadnionych oczekiwań konsumentów co do bezpieczeństwa produktu.
Jakie obowiązki ma producent?
Producent jest zobowiązany wprowadzać na rynek wyłącznie produkty bezpieczne.
W przypadku wprowadzania produktu na rynek polski, w zakresie prowadzonej działalności jest zobowiązany dostarczać konsumentom informacje w języku polskim:
- umożliwiające im ocenę zagrożeń związanych z produktem w czasie zwykłego lub możliwego do przewidzenia okresu jego używania, jeżeli takie zagrożenia nie są, przy braku odpowiedniego ostrzeżenia, natychmiast zauważalne;
- dotyczące możliwości przeciwdziałania tym zagrożeniom.
Producent, zachowując należytą staranność, w zakresie prowadzonej działalności, jest zobowiązany podejmować działania odpowiednie do właściwości dostarczanego produktu:
- umożliwiające uzyskiwanie przez tego producenta wiedzy o zagrożeniach, które produkt może stwarzać;
- mające na celu uniknięcie zagrożeń, w tym – o ile jest to niezbędne – umożliwiające wycofanie produktu z rynku, właściwe i skuteczne ostrzeżenie konsumentów lub wycofanie produktu od konsumentów.
Działania producenta umożliwiające w razie potrzeby identyfikację i wycofanie produktu mogą w szczególności polegać na:
- umieszczeniu na produkcie lub jego opakowaniu nazwy i adresu producenta oraz oznaczenia identyfikującego produkt lub, w razie potrzeby, partię produktu, chyba że nieumieszczenie takich informacji jest uzasadnione;
- przeprowadzaniu badań próbek wprowadzonych na rynek produktów, analizowaniu skarg konsumentów oraz, w miarę potrzeby, prowadzeniu rejestru tych skarg oraz bieżącym informowaniu dystrybutorów o prowadzonej w ten sposób kontroli.
Jakie obowiązki ma dystrybutor?
Dystrybutor jest zobowiązany działać z należytą starannością w celu zapewnienia bezpieczeństwa produktów, w szczególności przez niedostarczanie produktów, o których wie lub o których, zgodnie z posiadanymi informacjami i doświadczeniem zawodowym, powinien wiedzieć, że nie spełniają one wymagań bezpieczeństwa.
Dystrybutor, w zakresie prowadzonej działalności, jest zobowiązany uczestniczyć w monitorowaniu bezpieczeństwa produktów wprowadzonych na rynek, w szczególności:
- przyjmować od konsumentów informacje o zagrożeniach powodowanych przez produkty i przekazywać je niezwłocznie producentom, organowi nadzoru oraz wojewódzkiemu inspektorowi Inspekcji Handlowej;
- przechowywać i niezwłocznie udostępniać na żądanie organu nadzoru i wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej dokumentację niezbędną do ustalenia pochodzenia produktów.
Obowiązki związane ze współpracą z organami nadzoru
Producenci i dystrybutorzy, w zakresie prowadzonej działalności, są zobowiązani współpracować z organem nadzoru i wojewódzkim inspektorem Inspekcji Handlowej w celu uniknięcia lub eliminacji zagrożeń stwarzanych przez produkty przez nich dostarczane bądź udostępniane.
Powiadomienie powinno zawierać co najmniej:
- informacje umożliwiające dokładną identyfikację produktu lub partii produktów,
- opis zagrożenia stwarzanego przez produkt,
- informacje mogące służyć ustaleniu przebiegu obrotu produktem,
- opis działań podjętych w celu zapobieżenia zagrożeniom związanym z produktem.
