Wynagrodzenia za okresy bez świadczenia pracy

Jak poprawnie ustalać wynagrodzenia za okresy bez świadczenia pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie Pracy.

Ustanowienie jasnych reguł przeliczeniowych ma znacznie dla prawidłowego wyliczenia wynagrodzenia, które jest podstawą do wypłaty świadczeń na rzecz pracownika, jak również dodatków należnych pracownikowi, po zaistnieniu przesłanek do ich wypłacenia. 

Pracodawca, który zatrudnia pracowników, powinien zapoznać się z tymi regułami jeszcze przed zawiązaniem stosunku pracy, często jednak obowiązki rozliczeń cedowane są na główne księgowe w firmach. Pomimo tego warto wiedzieć jak prawidłowo ustala się wynagrodzenie i inne świadczenia, wiedza to bowiem umożliwi kontrolę pracownikowi na własnymi dobrami. Do tego często stosuje się reguły wyliczania ekwiwalentu za urlop. 

Podstawowe zasady dotyczące obliczeń w oparciu o Rozporządzenie Urlopowe

Aby prawidłowo wyliczyć ekwiwalent pieniężny za urlop, trzeba znać: 

1. składniki określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości, które uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do omawianego świadczenia (§ 15 rozporządzenia urlopowego);
2. składniki wynagrodzenia o charakterze zmiennym przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż miesiąc uwzględnia się w podstawie ekwiwalentu w średniej wysokości wypłaconej w okresie trzech miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu (§ 16 rozporządzenia urlopowego);
3. składniki za okresy dłuższe niż miesiąc przyjmuje się w podstawie ekwiwalentu w średniej wysokości wypłaconej w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia do niego prawa (§ 17 rozporządzenia urlopowego);
4. ekwiwalent oblicza się, dzieląc sumę miesięcznych wynagrodzeń ustalonych w powyższy sposób przez współczynnik, który wyraża przeciętną miesięczną liczbę dni pracy w roku kalendarzowym, na który jest ustalony.

Jak wyliczać wynagrodzenia za okresy bez świadczenia pracy?

Do ustalenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop (jak wyżej). Te same zasady stosuje się do wynagrodzenia za czas do rozwiązania umowy o pracę, jeżeli został zastosowany okres wypowiedzenia krótszy od wymaganego oraz wynagrodzenia za okres wypowiedzenia lub za okres równy okresowi wypowiedzenia, przysługującego pracownikowi odwołanemu ze stanowiska. 

Szczegóły ustalenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Wyliczenie wysokości odszkodowania należnego od pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną. Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.

Szczegółowe odesłania związane z wyliczeniem zatem odszkodowania reguluje rozporządzenie urlopowe. Zgodnie bowiem z treścią § 3,  kwotę wynagrodzenia do celów ustalenia wysokości odszkodowania za szkodę wyrządzoną pracodawcy przez pracownika (art. 119 Kodeksu pracy) oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop, bez uwzględnienia zmian w warunkach wynagradzania lub wysokości składników wynagrodzenia wprowadzonych po dniu wyrządzenia szkody.

Powyższe sprowadza się do wyeliminowania sytuacji, w których pracodawca podwyższa pracownikowi wynagrodzenie w celu zwiększenia limitu odszkodowania, jakiego będzie mógł żądać.

Wyliczenie wynagrodzenia za okresy bez świadczenia pracy, na czas przestoju

Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia.

Wyliczenie wysokości dodatkowego wynagrodzenia za pracę w porze nocnej

Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. Przy ustalaniu dodatkowego wynagrodzenia przysługującego na podstawie art. 151⁸ § 1 Kodeksu pracy, za godzinę pracy w porze nocnej minimalne wynagrodzenie za pracę przewidziane w tym przepisie dzieli się przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Wyliczenie wysokości dodatku wyrównawczego do wynagrodzenia

Prawo pracy przewiduje co najmniej 3 przypadki, w których pracownikowi należy się dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia. Chodzi tutaj o:

• przypadek określony w art. 179 § 4 Kodeksu pracy, kiedy dodatek przysługuje pracownicy w ciąży lub karmiącej dziecko piersią;
• przypadek określony art. 230 § 2 Kodeksu pracy, kiedy dodatek przysługuje pracownikowi, u którego stwierdzono objawy wskazujące na powstawanie choroby zawodowej
• przypadek określony w art. 231 Kodeksu pracy, kiedy dodatek przysługuje pracownikowi, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.

W każdym z wyżej wymienionych przypadków może zaistnieć konieczność przeniesienia pracownika do innej pracy. Jeśli przeniesienie wiąże się z obniżką wynagrodzenia, na pracodawcy ciąży obowiązek wypłaty dodatku wyrównawczego.

Dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego przeniesienie a wynagrodzeniem po przeniesieniu pracownika do innej pracy. Wynagrodzenie do celów określenia dodatku wyrównawczego oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U.2020.1320 t.j.
• Rozporządzenie Ministra Pracy I Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop, Dz.U.1997.2.14.

Materiał opracowany przez zespół „Tak Prawnik”.

Właścicielem marki „Tak Prawnik” jest BZ Group Sp. z o.o.