W określonych przypadkach zwalniani pracownicy mogą liczyć na świadczenia pieniężne w związku z ustaniem zatrudnienia (odprawy). Co do zasady wspomniane świadczenia nie stanowią podstawy składek na ubezpieczenia społeczne. Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czy odprawa pieniężna dla członków zarządu spółki będzie podlegała ZUS.
Odprawa pieniężna dla członków zarządu spółki w kontekście obowiązku składkowego - wniosek do ZUS-u o interpretację
Władze jednej ze spółek powzięły wątpliwości w zakresie tego, czy odprawy wypłacone członkom zarządu w razie rozwiązania umowy o świadczenie usług (kontraktu menedżerskiego) będą stanowić podstawę składek na ubezpieczenia społeczne. W związku z tym spółka postanowiła zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) o wydanie interpretacji indywidualnej w tej sprawie.
W treści wniosku do ZUS-u o interpretację przedstawiono następujący stan faktyczny. Spółka zawarła z członkami zarządu umowy o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji w zarządzie spółki (kontrakty menedżerskie).
Zgodnie z jednym z postanowień umownych w przypadku rozwiązania umowy z wszelkich przyczyn innych niż naruszenie przez członka zarządu spółki podstawowych obowiązków wynikających z umowy osobie zarządzającej przysługuje odprawa pieniężna w wysokości 3-krotności miesięcznego wynagrodzenia stałego, czyli wynagrodzenia miesięcznego podstawowego, jeżeli zarządzający pełnił funkcję przez okres co najmniej 12 miesięcy przed rozwiązaniem umowy.
Wynagrodzenie podlegające wypłacie członkom zarządu na podstawie umowy stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w myśl odnośnych przepisów Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych oraz Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Spółka będzie realizowała wypłaty odpraw po ustaniu pełnienia funkcji w zarządzie na podstawie wskazanych uprzednio umów o świadczenie usług zarządzania.
Nie ma wątpliwości, że wypłacona odprawa będzie stanowić przychód w rozumieniu określonych przepisów Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), osiąganym przez osobę zarządzającą w związku z działalnością wykonywaną osobiście. W konsekwencji na mocy art. 9 ust. 1 ustawy o PIT podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Pozostaje jednocześnie kwestia oskładkowania odpraw – we wniosku o interpretację spółka zadała zatem poniższe pytania:
Czy wypłata odprawy pieniężnej dla byłych członków zarządu podlega obowiązkowi uiszczenia składek na ubezpieczenia społeczne?
Jakie obowiązują zasady obliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne?
Jakie są podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne?
W ocenie spółki wypłata odprawy jest bezpośrednio związana z rozwiązaniem umowy, wskutek czego wartość odprawy będzie podlegać wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie § 2 ust. 1 pkt 3 w zw. z § 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Ponadto w myśl art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wartość odprawy nie będzie stanowić podstawy wymiaru składki zdrowotnej.
Interpretacja indywidualna ZUS w sprawie oskładkowania odpraw pieniężnych dla członków zarządu spółki
Odpowiedzi na pytania spółki w zakresie oskładkowania odpraw pieniężnych dla członków zarządu zostały udzielone w interpretacji indywidualnej z 8 maja 2024 roku (sygn. DI/200 000/43/417/2024, decyzja nr 417/2024) przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie, zwanej dalej „interpretacją”.
Na wstępie ZUS podkreślił, że kwestie dotyczące obowiązku opłacania i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy:
Ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa systemowa), oraz
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 roku w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (rozporządzenie składkowe).
Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wskazanych w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy, czyli osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym (kc) stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osób z nimi współpracujących, stanowi uzyskany z tytułu wykonywanej umowy przychód, w rozumieniu przepisów ustawy o PIT, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie (kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie). Poza tym w myśl art. 20 ust. 1 i 3 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, przy czym w odniesieniu do ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie podstawa wymiaru składek na to ubezpieczenie nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.
Szczegółowe zasady dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek ZUS zawarto natomiast w treści rozporządzenia składkowego.
Rozporządzenie składkowe obejmuje zamknięty katalog przychodów, które nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników (§ 2 ust. 1). Z kolei na podstawie § 5 ust. 2 rozporządzenia składkowego przepisy § 2-4 tego aktu wykonawczego stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Konkluzja wynikająca z interpretacji ZUS-u
Dokonując analizy stanu prawnego w omawianej sprawie, ZUS przypomniał, że w § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia składkowego wskazano, że z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone zostały przychody uzyskane tytułem:
odpraw, odszkodowań i rekompensat wypłacanych pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy;
nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia;
niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.
ZUS podkreślił jednocześnie, że należy uwzględnić fakt, że powyższe wyłączenie znajduje odpowiednie zastosowanie w odniesieniu do ustalania podstawy oskładkowania osób wykonujących pracę na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kc stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a więc również w przypadku osób wykonujących pracę na podstawie umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania. Jednakże tej grupy ubezpieczonych-zleceniobiorców nie dotyczy np. wydanie świadectwa pracy. Wyłączone mogą natomiast zostać inne odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacone zleceniobiorcom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania umowy zlecenia, o ile wypłata ta ma bezspornie taki charakter. Oznacza to więc, że warunkiem zastosowania powyższego przepisu jest to, aby wypłata świadczenia pieniężnego pozostawała w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania umowy o świadczenie usług.
Ponadto do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy kc dotyczące zlecenia lub osób z nim współpracujących mają zastosowanie przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób (art. 81 ust. 1 Ustawy z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
Odprawa pieniężna dla członków zarządu spółki a ZUS - podsumowanie
Nie ma wątpliwości, że odprawy wypłacone członkom zarządu w razie rozwiązania umowy o świadczenie usług (kontraktu menedżerskiego) będą stanowić podstawę opodatkowania. Czy jednocześnie będą podlegać zwolnieniu z obowiązku uiszczenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne jak to ma miejsce w przypadku świadczeń pracowniczych? Z takim pytaniem zwróciła się do ZUS-u jedna ze spółek. Odpowiedź została udzielona w ramach interpretacji indywidualnej, w której przedstawiono prawidłowy sposób postępowania.
