Często zdarza się, że osoba, która osiąga wiek emerytalny, ma zamiar kontynuować zatrudnienie u dotychczasowego pracodawcy. Czy jest możliwe zatrudnienie emeryta na umowę na czas określony, jeżeli wcześniej zawarta umowa była na czas nieokreślony? Czy także w tym wypadku obowiązuje limit 33 miesięcy i 3 umów na czas określony? Jaki jest okres wypowiedzenia takiej umowy? Przeczytaj artykuł i poznaj odpowiedzi na te pytania!
Osiągnięcie wieku emerytalnego a kontynuowanie pracy u tego samego pracodawcy – jakie warunki trzeba spełnić?
Zgodnie z art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
„[...] prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego”.
Oznacza to, że nie możliwe jest kontynuowanie zatrudnienie emeryta u poprzedniego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy choćby na jeden dzień. W celu otrzymania emerytury należy przedstawić w ZUS świadectwo pracy i zostać wyrejestrowanym z ubezpieczeń społecznych. Żaden przepis nie wskazuje, ile ma trwać przerwa w zatrudnieniu, aby pracownik mógł otrzymać świadczenie emerytalne w przypadku kontynuowania zatrudnienia u tego samego pracodawcy. Przyjmuje się, że pracownik zwolni się na jeden dzień i kolejnego dnia zatrudni ponownie. Wówczas może otrzymywać jednocześnie emeryturę i wynagrodzenie ze stosunku pracy.
Przepis ten nie dotyczy emerytów, którzy przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego (wynoszącego obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) pobierali rentę z tytułu niezdolności do pracy i otrzymali emeryturę z urzędu po osiągnięciu odpowiedniego wieku.
Przykład 1.
Pani Zofia osiągnęła wiek emerytalny 20 marca 2023 r. Chciałaby kontynuować zatrudnienie u tego samego pracodawcy i jednocześnie otrzymywać świadczenie emerytalne. W związku z tym zwróciła się do pracodawcy z prośbą o rozwiązanie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony za porozumieniem stron 20 marca 2023 r. W tym dniu pracodawca rozwiązał stosunek pracy, wypłacił pani Zofii odprawę emerytalną, wystawił świadectwo pracy, a następnego dnia wyrejestrował ją z ZUS. Pani Zofia złożyła w ZUS świadectwo pracy 20 marca 2023 r., a następnego dnia podpisała ze swoim dotychczasowym pracodawcą umowę na czas określony na jeden rok. Czy otrzyma ona świadczenie?
W związku z tym, że doszło do rozwiązania stosunku pracy, pani Zofia może kontynuować zatrudnienie u swojego i jednocześnie będzie otrzymywała świadczenie emerytalne.
Przykład 2.
Pan Janusz pracuje jako portier. Jest rencistą i od 8 lat pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy. Ponadto 4 maja 2023 r. ukończył 65 lat. Dostał z ZUS pismo, że z właśnie tego dnia została mu przyznana emerytura z urzędu ze względu na osiągnięcie powszechnego wieku emerytalnego. Czy konieczne jest rozwiązanie umowy?
Pan Janusz nie musi rozwiązywać umowy o pracę i może jednocześnie pozostawać w zatrudnieniu u swojego pracodawcy, także pobierać emeryturę z ZUS. W związku z tym, że pan Janusz u poprzedniego pracodawcy otrzymał już odprawę emerytalno-rentową, z uwagi na rozwiązanie stosunku pracy z powodu przejścia na rentę, u obecnego pracodawcy odprawa się nie należy.
Czy zatrudnienie emeryta na podstawie umowy na czas określony jest możliwe, jeśli wcześniej był zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony?
Nie ma przepisów, które zabraniałyby zatrudnienia pracownika na podstawie umowy na czas określony, jeśli wcześniej przed rozwiązaniem umowy strony łączyła umowa na czas nieokreślony. Przypomnijmy, że obowiązujące od 22 lutego 2016 r. ograniczenia dotyczące liczby umów terminowych powodują, że nie można zawrzeć z pracownikiem więcej niż 3 umów na czas określony, a łączny czas zatrudnienia na podstawie tych umów nie może przekroczyć 33 miesięcy. W sytuacji, gdy w momencie wejścia w życie tych przepisów pracownik był zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony, limit ten można wykorzystać podczas kolejnego zatrudnienia. Oznacza to, że możliwe jest zatrudnienie emeryta na podstawie umowy na czas określony przez 33 miesiące, a łączna liczba tych umów nie może przekroczyć trzech.
Jaki okres wypowiedzenia należy zastosować w przypadku ponownego zatrudnienia pracownika po rozwiązaniu umowy w związku z przejściem na emeryturę?
Mimo że pracownika, który rozwiązał umowę w związku z przejściem na emeryturę, można zatrudnić na podstawie umowy na czas określony, to należy pamiętać, że okres wypowiedzenia takiej umowy należy ustalić, mając na uwadze cały okresu zatrudnienia takiego pracownika. W związku z tym może dochodzić do kuriozalnych sytuacji, w których osoba zatrudniona na podstawie umowy na czas określony wynoszącej sześć miesięcy, w związku z tym, że łączny okres zatrudnienia wynosi u danego pracodawcy ponad trzy lata, będzie miała 3-miesięczny okres wypowiedzenia.
Czy pracodawca może zawrzeć z pracownikiem-emerytem więcej niż 3 umowy na czas określony albo przekroczyć dopuszczalny limit 33 miesięcy?
Jeżeli istnieją obiektywne przyczyny po stronie pracodawcy, które uzasadniają przekroczenie ustawowych limitów dotyczących zawierania umów na zatrudnienie emeryta na czas określony, pracodawca ma prawo zawrzeć ponadlimitową umowę o pracę na czas określony, pod warunkiem, że w ciągu 5 dni roboczych od jej zawarcia zawiadomi Państwową Inspekcję Pracy. Mówi o tym art. 25 Kodeksu pracy. Niedopełnienie tego obowiązku jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika zagrożonym mandatem od 1000 do 30 000 zł.
Przykład 3.
Pani Ewa przeszła na emeryturę 21 kwietnia 2022 roku. Rozwiązała umowę na czas nieokreślony z powodu przejścia na emeryturę i następnie została zatrudniona na podstawie umowy na czas określony do 20 kwietnia 2023 r. Okazało się jednak, że projekt, który nadzoruje pani Ewa, nie skończy się tak, jak zakładano w kwietniu 2022 r., lecz został przedłużony o rok. Pracodawca chciałby dać pani Ewie umowę na kolejny rok, ale przekroczyłby wówczas ustawowy limit 33 miesięcy o trzy miesiące i na mocy prawa umowa pani Ewy przekształciłaby się w umowę na czas nieokreślony. Pracodawca poinformował jednak PIP o przyczynach ponadlimitowej umowy w ciągu 5 dni od jej zawarcia i w związku z tym nie ma przeszkód, aby pani Ewa została zatrudniona na umowę na czas określony na kolejne 12 miesięcy.
Jeśli pracownik, który przechodzi na emeryturę po rozwiązaniu stosunku pracy, następnie zostanie zatrudniony na podstawie umowy na czas określony, obowiązują go limity takie same jak gdyby wcześniej nie był zatrudniony u tego pracodawcy. Można zawrzeć z nim 3 umowy na czas określony, które łącznie nie mogą trwać dłużej niż 33 miesiące. Jednak z ważnych przyczyn limit ten może zostać zwiększony, pod warunkiem złożenia stosownego zawiadomienia w PIP.
Nie możliwe jest kontynuowanie zatrudnienie emeryta u poprzedniego pracodawcy bez rozwiązania stosunku pracy choćby na jeden dzień. Jeśli taki pracownik, następnie zostanie zatrudniony na podstawie umowy na czas określony, obowiązują go limity takie same jak gdyby wcześniej nie był zatrudniony u tego pracodawcy.
