Osoby, które mają ustalone prawo do emerytury lub renty mogą podjąć dodatkową pracę lub założyć własną działalność gospodarczą. W zależności od typu umowy różny będzie sposób oskładkowania ich przychodów. Natomiast w każdym przypadku istnieje coroczny obowiązek informowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wysokości uzyskanych dochodów stanowiących podstawę wymiaru składek. Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą na rencie z tytułu niezdolności do pracy może opłacać składki ZUS dobrowolnie? Sprawdź!
Własna działalność gospodarcza
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych przedsiębiorcy podlegają ubezpieczeniom społecznym obowiązkowo, dlatego też z tego tytułu mogą starać się o różne świadczenia z ZUS.
Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym do czasu ustalenia prawa do emerytury. Powyższe nie dotyczy jedynie osób pobierających renty rodzinne, a także rencistów spoza systemu powszechnego, mających prawo do np. wojskowych lub policyjnych rent inwalidzkich przyznawanych z tytułu niezdolności do służby, rent rolniczych z tytułu niezdolności do pracy.
Prawo do emerytury lub renty z innego tytułu niż niezdolność do pracy
Osoby prowadzące działalność gospodarczą lub współpracujące przy prowadzeniu działalności gospodarczej mające ustalone prawo do emerytury lub renty z innego tytułu niż niezdolność do pracy podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym dobrowolnie (jeżeli skorzystają z tego prawa obowiązkowe będzie dla nich także ubezpieczenie wypadkowe). Obowiązkowe jest dla nich ubezpieczenie zdrowotne. Nie mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, ponieważ jest możliwe jest to wyłącznie dla osób które obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom społecznym.
Zwolnienie z opłacania składki zdrowotnej
Zgodnie z art. 82 ust. 8 ustawy zdrowotnej składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy przy niej przez osobę, której świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, w przypadku gdy osoba ta:
- uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Umowa o pracę
Pracownicy podlegają obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym, bez względu na wymiar czasu pracy, posiadanie innego tytułu do ubezpieczeń, uprawnienie do emerytury lub renty, czy też fakt posiadania statusu studenta.
Osoba mająca ustalone prawo do emerytury lub renty jako pracownik obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku, z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych.
Jeżeli pracownik - emeryt lub rencista - osiągnie wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn nie opłaca się składki na Fundusz Pracy i FGŚP.
Umowa zlecenia
Zleceniobiorcy, mający ustalone prawo do emerytury lub renty, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i zdrowotnemu, jeżeli równocześnie nie pozostają w stosunku pracy. Dobrowolne jest wówczas ubezpieczenie chorobowe. W tej sytuacji zgłoszenia należy dokonać na podstawie formularza ZUS ZUA.
Osoby mające ustalone prawo do emerytury lub renty, które zawarły umowę agencyjną, umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowę o dzieło z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy (z “własnym pracodawcą”), podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania tej umowy. Wynika z to z tego, że przychody osiągane z tytułu umów cywilnoprawnych zawartych z własnym pracodawcą traktuje się dla celów ubezpieczeń społecznych jak przychody z tytułu stosunku pracy.
Zwolnienie z opłacania składki na FP i FGŚP obowiązuje na takich samych jak w przypadku umowy o pracę.
Obowiązek informacyjny wobec ZUS
Emeryci i renciści, którzy dorabiają do swoich świadczeń, do końca lutego powinni powiadomić ZUS o osiągniętych przez siebie przychodach w poprzednim roku. Jeśli przychody przekroczą określony limit to emeryt lub rencista może mieć częściowo zmniejszone bądź zawieszoną wypłatę świadczenia.
Osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą zobowiązane są do przedstawienia oświadczenia o wysokości przychodu. Za przychód uważa się podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Zaświadczenie należy dostarczyć do oddziału ZUS, który wypłaca emeryturę lub rentę.
W przypadku pracowników lub zleceniobiorców z ustalonym prawem do emerytury lub renty to płatnik składek zobowiązany jest do sporządzenia i przekazania do ZUS stosownego oświadczenia. Wysokość przychodu stanowi kwota będąca podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Do przychodu dolicza się też kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego oraz wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
