Przedsiębiorstwa degradujące środowisko naturalne, oferujące niezdrowe produkty czy niegodnie traktujące swoich pracowników, są gorzej postrzegane. Odpowiedzią na coraz wyższe oczekiwania klientów i rynku jest CSR – społeczna odpowiedzialność biznesu. Firmy wyznające tę filozofię zobowiązują się do działań biznesowych, licząc się jednocześnie z dobrem pracowników, kontrahentów, partnerów, społeczności lokalnej, klientów i otaczającego środowiska. Głównym celem jest wdrażanie idei zrównoważonego rozwoju poprzez odnalezienie równowagi między efektywnością i dochodowością a pożytkiem społecznym. Społeczne zaangażowanie przedsiębiorstw powinno być spójne z ich strategią, planowe i długofalowe.
CSR w Polsce
CSR w Polsce często ogranicza się do ofiarowania środków pieniężnych fundacjom - trochę z przypadku i niejednokrotnie pod publikę. Nie wystarczy być filantropem, by spełniać zasady społecznej odpowiedzialności biznesu. Od przedsiębiorstw oczekuje się działań, które akcentują obecność firmy w innych obszarach niż komercyjne i pozwalające rozwiązać problem społeczny. Orientacja na zyski materialne mija się z celem tej filozofii. To właśnie odróżnia CSR od public relations.
Niestety od lat panuje przekonanie, że model CSR jest możliwy do wprowadzenia jedynie w korporacjach czy dużych firmach. Nic bardziej mylnego. Nigdzie tak jak w małych przedsiębiorstwach nie ma przestrzeni do wprowadzania i testowania zasad bliższych ludziom.
Wewnętrzny CSR
W małych firmach zazwyczaj wszyscy się znają i łatwiej jest zapanować nad procesami zachodzącymi wewnątrz. Opierają się one na zaufaniu, elastyczności oraz docenianiu wartości pracowników. Takie przedsiębiorstwa stawiają na budowanie dobrych relacji w zespole, co wpływa na efektywność i organizację zadań. Ten model prowadzenia biznesu nazywa się turkusowym zarządzaniem.
Model zarządzania CSR charakteryzuje się kilkoma zasadami:
-
najważniejszy jest postęp - firma nie oczekuje od pracowników perfekcji
-
brak współzawodnictwa - zarząd nie ocenia jednostek, a pracę zespołową
-
jeśli projekt się nie powiódł, firma szuka przyczyny niepowodzenia, a nie winnych
-
brak kontroli - podstawą pracy jest zaufanie
-
samoorganizacja pracy - zamiast wydawania poleceń samorozwój pracowników.
Wdrażanie CSR należy rozpocząć już wewnątrz firmy. To właśnie pracownicy są pierwszym ogniwem, z którym kontaktują się klienci i otoczenie. To oni budują w głównej mierze wyobrażenie o niej na zewnątrz. Dlatego to właśnie od nich powinny zacząć się zmiany. Uświadomienie pracowników i skoncentrowanie ich wokół jednej wspólnej idei jest najważniejszym zabiegiem pozwalającym zwiększyć wartość firmy. U podstaw CSR wewnętrznego leży świadomość, że w gospodarce opartej na wiedzy zdolność, zapał i zaangażowanie pracowników są najcenniejszymi zasobami. Dobre praktyki w tym obszarze polegają m.in. na ułatwianiu pracy młodym matkom i kobietom w ciąży. Służą temu, np. elastyczny czas pracy, zmniejszony wymiar zatrudnienia, praca zdalna. Ponadto wprowadza się mechanizmy zapewniające zatrudnionym równe szanse rozwoju i awanse bez względu na płeć, wiek i narodowość. Coraz częściej przedsiębiorstwa wspierają również edukację pracowniczą. Takie działania zwiększają zadowolenie z pracy i identyfikację z firmą. Dla zakładu pracy korzystniej jest zatrzymać cennych pracowników i zmniejszyć koszty związane z rekrutacją i szkoleniem nowych.
Zarządzanie przez wartości
Jeśli chodzi o model turkusowego zarządzania, warto zwrócić szczególną uwagę na wartości wyznawane przez firmę. Dobrze jeśli pracownicy, którzy są zatrudnieni w przedsiębiorstwie, utożsamiają się z nimi. Wzbudza to ich większe zaangażowanie w wykonywanie zadań. Kiedy czują, że są częścią firmy, sami angażują się w jej rozwój. Poza tym osoby poszukujące pracy często zwracają dużą uwagę na ten element firmy, stawiając go wyżej od wysokości wynagrodzenia. Jest to również szansa na pozyskanie nowych klientów, którzy również wyznają podobne zasady.
Sztuka dawania
Najprostszą w realizacji formą CSR, przynoszącą jednocześnie szybkie korzyści wizerunkowe, jest zaangażowanie społeczne przedsiębiorstw. Stąd wiele firm realizuje programy edukacyjne, kampanie społeczne dotyczące bezpieczeństwa na drogach czy ochrony zdrowia. Znaczna część działań dotyczy wyrównywania szans dzieci z różnych środowisk i osób marginalizowanych na rynku pracy.
Popularną formą angażowania się firm w działania na rzecz społeczeństwa jest wolontariat pracowniczy oraz projekty kierowane do najbliższych wspólnot lokalnych. Przejawem najbardziej dojrzałego i świadomego CSR są działania wobec uczestników rynku - konsumentów, dostawców i partnerów biznesowych. Relacje z nimi wpływają na wzrost sprzedaży i podniesienie jakości usług lub towarów, a także pomagają w budowaniu zaufania i silnej pozycji na rynku. W tym celu firmy organizują np. szkolenia dla kontrahentów w zakresie zarządzania łańcuchem dostaw, efektywnego wykorzystania powierzchni handlowych czy kontaktów z klientami.
Zielony CSR
Kolejnym obszarem stosowania CSR są działania proekologiczne. Są one medialne i szybko zyskują zaufanie oraz lojalność klientów. Przestają być modą, a stają się wymogiem wobec biznesu. Wiele firm prowadzi programy edukacyjne na temat zagrożeń płynących z naruszenia naturalnej równowagi i promujące zachowania proekologiczne. Inne koncentrują się na wdrażaniu zintegrowanych programów redukcji zużycia prądu, wody, papieru, zmniejszenia emisji dwutlenku węgla oraz segregacji odpadów z własnej działalności. Do popularnych działań należy odnawianie zasobów przyrody poprzez sadzenie drzewek. Coraz powszechniejsze są projekty typu „ekobiuro”, mające na celu ograniczenie zużycia papieru, energii i wody.
Wdrożenie CSR w firmie nie jest kosztowne. Nakłady pieniężne związane z tą ideą są wprost proporcjonalne do zaangażowania i umiejętności kadry zarządzającej organizacją. Odpowiedzialne stosowanie filozofii i narzędzi CSR przynosi wymierne efekty w przyszłości.
