W poprzednim artykule omówiliśmy dwie metody zarządzania: Lean Management i Six Sigma, skupiające się na obszarze procesu produkcji. W tej części artykułu skupimy się na metodach, które dotyczą zarządzania zasobami ludzkimi oraz społeczną odpowiedzialnością biznesu, czyli HRM i CSR. Wiodące przedsiębiorstwa na całym świecie w coraz większym stopniu dostrzegają, jak ważną funkcję odgrywają ludzie oraz społeczeństwo, w jakim funkcjonuje firma. Zarówno HRM, jak i CSR są ściśle powiązane z człowiekiem i jego rolą we wszystkich działaniach firmy. Odpowiednie zarządzanie personelem oraz wizerunkiem przedsiębiorstwa w oczach społeczeństwa może zdecydowanie poprawić relację w środowisku wewnętrznym i zewnętrznym firmy, co wpłynie na jej lepsze funkcjonowanie.
HRM w praktyce - jak zarządzanie zasobami ludzkimi wpływa na funkcjonowanie przedsiębiorstwa?
Zrozumienie metod zarządzania zasobami ludzkimi wymaga odpowiedniej interpretacji samego pojęcia zasobów ludzkich. Definicja zasobów ludzkich opisuje, że jest to cały personel oraz wszystkie umiejętności i doświadczenia zespołu, wiedza oraz indywidualne predyspozycje każdego pracownika. Obecnie obserwuje się coraz większą świadomość roli, jaką pełnią pracownicy jako najcenniejszy zasób firmy. Przedsiębiorstwa starają się pozyskać jak najlepiej wykwalifikowaną załogę, która zapewni im lepsze funkcjonowanie. Wzrost zasobów ludzkich sprzyja zwiększeniu innowacyjności, poprawie infrastruktury, upowszechnianiu nowoczesnych wzorców produkcji i zarządzania. Niezwykle ważnym elementem długookresowej działalności każdego przedsiębiorstwa jest inwestycja w ludzi poprzez liczne kursy, spotkania czy warsztaty. To właśnie pracownicy mają największy wpływ na pozytywne zmiany w organizacji, ponieważ tworzą nowe produkty i je udoskonalają oraz wprowadzają korekty w procesie produkcji, które wywodzą się od pomysłowości oraz zaangażowania personelu.
Strategiczne zarządzanie kapitałem ludzkim - modele zarządzania
Strategiczne zarządzanie zasobami ludzkimi jest najbardziej kompleksowym sposobem podejścia do zarządzania HRM. W warunkach współczesnej gospodarki zasoby ludzkie są coraz bardziej mobilne. Bardzo często firmy poszukują utalentowanych pracowników na rynkach zewnętrznych. Z tego względu przedsiębiorstwa już nie starają się ograniczyć mobilności, ale chcą wykorzystać ją dla tworzenia wewnętrznego rynku talentów. Zasoby ludzkie stały się potencjalnym źródłem zdobywania przewagi konkurencyjnej. W strategicznej koncepcji zarządzania kapitałem ludzkim możemy wyróżnić następujące modele zarządzania:
Model Michigan zakładał, że na organizację wpływ mają siły polityczne, ekonomiczne i kulturowe. Natomiast misja i strategia decydują o strukturze organizacyjnej oraz o metodzie zarządzania zasobami ludzkimi. Wyróżnia się w nim cztery obszary działań: dobór pracowników, ocenianie efektów pracy, nagradzanie i rozwój pracowników. Odpowiednie ukształtowanie poszczególnych elementów cyklu pozwala na większy rozwój pracowników i skuteczne oddziaływanie na nich.
Model harwardzki zakłada, że pracownicy mają wpływ na wynik przyjętej strategii organizacji poprzez włączenie ich w proces decyzyjny, właściwe motywowanie oraz budowanie poczucia wspólnoty i wzajemnego zaangażowania. Model ten uwzględnia cztery najważniejsze obszary zarządzania zasobami ludzkimi, w których podejmuje się decyzje, tj. partycypację pracowników, przepływ pracowników, systemy wynagradzania i system pracy. Na obszary te wpływa kadra menedżerska, związki zawodowe, kierownictwo, rząd i samorząd oraz czynniki sytuacyjne (struktura zatrudnienia, strategia przedsiębiorstwa).
Społeczna odpowiedzialność biznesu - CSR
Przedsiębiorstwa w coraz większym stopniu zdają sobie sprawę z wpływu biznesu na otoczenie. Poszukiwanie metod i narzędzi, które umożliwią włączenie odpowiedzialności w działalność przedsiębiorstwa sprawiło, że powstał cały szereg instrumentów służących do wdrażania, zarządzania i mierzenia społecznej odpowiedzialności biznesu. Do tych narzędzi zaliczamy liczne wytyczne, normy, kodeksy wyznaczające zachowania biznesowe czy też kompleksowe systemy zarządzania i narzędzia audytu. Stosowanie instrumentów CSR staje się powszechne w środowisku biznesu, a w szczególności w przypadku firm międzynarodowych. CSR, czyli w rozwinięciu Corporate Social Responsibility (społeczna odpowiedzialność biznesu), to koncepcja, według której przedsiębiorstwa dobrowolnie uwzględniają aspekty społeczne i ekologiczne w swoich działaniach. Społeczną odpowiedzialność biznesu definiuje się również jako ciągłe zobowiązanie firmy do etycznego zachowania oraz przyczyniania się do rozwoju ekonomicznego, poprawiając jakość życia siły roboczej.
Korzyści wynikające z wprowadzenia metody CSR w przedsiębiorstwie
Po wprowadzeniu do działań przedsiębiorstwa instrumentów CSR zwiększają się zyski dla przedsiębiorcy w postaci zaufania i przychylności społeczności lokalnej. Ma to ogromne znaczenie dla sukcesu ekonomicznego, skuteczniejszego pozyskiwania pracowników i efektywnego zarządzania zasobami ludzkimi. Branie pod uwagę interesu społeczności lokalnej w szczególności ma znaczenie przy inwestowaniu w regionie, w którym inwestycje korzystają z dodatkowych przywilejów nadawanych przez państwo, przykładem mogą być Specjalne Strefy Ekonomiczne. Kierowanie się zasadami społecznej odpowiedzialności biznesu prowadzi do zbudowania wzajemnego zaufania i przejrzystości w relacjach z otoczeniem zewnętrznym i wewnętrznym organizacji. Pozytywny wizerunek w oczach urzędów, pracowników czy społeczności lokalnej pozwala na długofalową współpracę z partnerami, większe zaangażowanie pracowników oraz lepsze warunki prowadzenia biznesu w sferze administracyjno-społecznej. Sposobem na uzyskanie powyższych korzyści jest wdrożenie społecznej odpowiedzialności biznesu zintegrowane z systemem zarządzania przedsiębiorstwem.
Koncepcja CSR a zarządzanie zasobami ludzkimi
Społeczna odpowiedzialność biznesu obejmuje wiele obszarów z zakresu działań przedsiębiorstwa, jednym z nich jest zarządzanie zasobami ludzkimi. Pracownicy odgrywają bardzo ważną rolę w osiąganiu sukcesu firmy. Wprowadzenie koncepcji CSR w dziedzinie działań personalnych ma na celu:
-
tworzenie możliwości awansu i rozwoju pracowników, wspieranego odpowiednim systemem motywacji,
-
aktywizowanie pracowników, sprzyjające osiąganiu ich indywidualnych celów,
-
wspieranie współdziałania, zaangażowania i pracy zespołowej,
-
wsparcie pracowników w przypadku zwolnień.
Efektywność i etyka powinny cechować wszystkie etapy procesu kadrowego (rekrutacja, rozwój pracownika, motywowanie oraz redukcję personelu). Połączenie metody społecznej odpowiedzialności biznesu z zarządzaniem zasobami ludzkimi stawia przed kadrą zarządzającą duże wyzwanie, mające na celu doprowadzenie do sytuacji, w której pracownicy stają się częścią zarządzania, a organizacje poza osiąganiem zysku dbają o aspekty społeczne.
