Pracownicze plany kapitałowe to system oszczędzania przeznaczony do osób zatrudnionych i realizowany za pośrednictwem podmiotów zatrudniających. Wyjaśniamy, jakie zasady wpłat do PPK obowiązują zatrudnionych w ramach umowy o pracę i umowy zlecenie, gdy obie umowy zostały zawarte z tym samym pracodawcą. Przeczytaj i dowiedz się więcej na temat: umowa zlecenie i o pracę a PPK.
Osoba zatrudniona w rozumieniu ustawy o PPK
PPK jest tworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez jego uczestnika z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia oraz na inne cele określone w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych (ustawie o PPK). Planami tymi obejmowani są pełnoletni zatrudnieni wykonujący pracę w ramach umów, od których odprowadzane są obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o PPK przez osoby zatrudnione należy rozumieć:
- pracowników, o których mowa w art. 2 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (kp), z wyjątkiem pracowników przebywających na urlopach górniczych i urlopach dla pracowników zakładu przeróbki mechanicznej węgla, o których mowa w art. 11b Ustawy z dnia 7 września 2007 roku o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz młodocianych w rozumieniu art. 190 § 1 kp;
- osoby fizyczne wykonujące pracę nakładczą, które ukończyły 18. rok życia, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 303 § 1 kp;
- członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych lub spółdzielni kółek rolniczych, o których mowa w art. 138 i art. 180 Ustawy z dnia 16 września 1982 roku – Prawo spółdzielcze;
- osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;
- członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tych funkcji;
- osoby wskazane w lit. a–d przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego
– podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów w Rzeczypospolitej Polskiej, w rozumieniu Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.
Osobami zatrudnionymi są zatem w szczególności pracownicy w rozumieniu Kodeksu pracy, czyli osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, a także osoby fizyczne wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tych tytułów.
Umowa zlecenie i o pracę a PPK - wpłaty
Jak zostało już wspomniane powyżej, pracownicze plany kapitałowe obejmują zatrudnionych zarówno w ramach umowy o pracę, jak i zlecenie, gdy od tych umów odprowadzane są obowiązkowe składki emerytalno-rentowe. Wątpliwości w zakresie wpłat do PPK mogą się pojawić, gdy umowa o pracę i umowa zlecenie zostały zawarte z tym samym pracodawcą. W przypadku, gdy osobę zatrudnioną z danym podmiotem zatrudniającym łączą dwie różne umowy, np. umowa o pracę i umowa zlecenie, to jeżeli obie spełniają kryteria uznania pracownika za osobę zatrudnioną w rozumieniu ustawy o PPK, wpłaty do PPK powinny być naliczane i pobierane od wynagrodzeń wypłacanych z tytułu każdej umowy.
Przykład 1.
Pani Beata zatrudnia pracownika na podstawie dwóch umów – umowy o pracę i umowy zlecenie (różny zakres obowiązków), od których odprowadzane są obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Czy wpłaty do PPK powinny być naliczane i pobierane od wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi z tytułu obu umów?
Jeżeli obie umowy zawarte z pracownikiem spełniają wymagania zawarte w art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o PPK, czyli pracownik jest uznawany za osobę zatrudnioną w rozumieniu tego przepisu, to wpłaty do PPK są wówczas naliczane i pobierane od wynagrodzenia wypłacanemu pracownikowi zarówno z umowy o pracę, jak i umowy zlecenie.
Podstawę naliczenia wpłat do PPK stanowi wynagrodzenie uczestnika pracowniczych planów kapitałowych. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 40 ustawy o PPK przez wynagrodzenie należy rozumieć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w Ustawie z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Ustalając podstawę naliczenia wpłat do PPK w przypadku umowy zlecenie i umowy o pracę zawartej z tym samym pracodawcą, należy wziąć pod uwagę jeszcze art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W konsekwencji oznacza to, że w sytuacji z przykładu 1., czyli gdy pani Beata zatrudnia pracownika równolegle na podstawie umowy o pracę i umowy zlecenie, wówczas podstawą naliczenia wpłat do PPK będą zsumowane podstawy wymiaru składek – zarówno z umowy o pracę, jak i z umowy zlecenie.
Umowa o pracę i zlecenie zawarte z jednym podmiotem zatrudniającym a rezygnacja z wpłat do PPK
Osoby spełniające warunki uczestnictwa w PPK w wieku od 18 do 54 lat są automatycznie zapisywane do pracowniczego planu kapitałowego, Jeżeli nie złożą pisemnej deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat, podmiot zatrudniający ma obowiązek dokonać autozapisu do PPK. Osoby zatrudnione, które ukończyły 55. rok życia, ale nie mają jeszcze 70 lat, mogą natomiast zostać zapisane do PPK wyłącznie na ich wniosek.
Każda osoba zatrudniona w dowolnym momencie może zrezygnować z odprowadzania składek do PPK, podpisując deklarację rezygnacji. Zatrudniony, który podjął decyzję o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, w dowolnym momencie może wrócić do oszczędzania, należy wówczas złożyć wniosek o dokonywanie wpłat do PPK.
Osoba zatrudniona w ramach umowy o pracę i umowy zlecenie zawartych z tym samym pracodawcą również może złożyć deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, jednak trzeba mieć na uwadze, że deklaracja ta dotyczy wszystkich stosunków prawnych łączących tę osobę zatrudnioną z danym podmiotem zatrudniającym. Nie jest zatem dopuszczalne zrezygnowanie z dokonywania wpłat do PPK tylko z jednej umowy, np. umowy zlecenie, w sytuacji gdy pracownik ma zawartą z tym samym pracodawcą umowę o pracę i umowę zlecenie.
Przykład 2.
Pani Adrianna jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę i zamierza zawrzeć z tym samym pracodawcą także umowę zlecenie. Zakres obowiązków z umowy zlecenie nie będzie pokrywał się z zakresem obowiązków wynikających ze stosunku pracy. Zarówno z umowy o pracę, jak i umowy zlecenie pani Adrianna podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. Czy może złożyć deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK tylko z tytułu umowy zlecenie?
Złożona przez osobę zatrudnioną deklaracja o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK odnosi się do wszystkich stosunków prawnych łączących osobę zatrudnioną z danym podmiotem zatrudniającym. Oznacza to, że nie jest dopuszczalne, aby pani Adrianna zrezygnowała z dokonywania wpłat do PPK jedynie z tytułu umowy zlecenie zawartej z danym pracodawcą.
