Podatnik prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ma obowiązek prowadzić ewidencję przychodów. W poniższym artykule zastanowimy się, czy wyciąg bankowy może zastąpić ewidencję przychodów u takiego podatnika.
Czy wyciąg bankowy może zastąpić ewidencję przychodów przez podatników?
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest jedną z form opodatkowania działalności gospodarczej. W ramach tej opcji ustawodawca przewidział niższe stawki podatkowe, przy czym podatek jest obliczany od kwoty przychodu, co oznacza, że nie jest możliwe w rozliczeniu podatkowym uwzględnienie kosztów podatkowych.
Jednocześnie, jak podaje art. 15 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku, podatnicy oraz spółki, których wspólnicy są opodatkowani w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, są obowiązani mieć i przechowywać dowody zakupu towarów, prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych oraz, odrębnie za każdy rok podatkowy, ewidencję przychodów.
Obowiązek prowadzenia ewidencji powstaje od dnia, od którego ma zastosowanie opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Ewidencję oraz dowody, na podstawie których są dokonywane wpisy do ewidencji, a także dowody zakupu, należy przechowywać w miejscu wykonywania działalności lub, jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki, w miejscu wskazanym przez podatnika lub podatników – jako ich siedziba albo w biurze rachunkowym, któremu zostało powierzone prowadzenie ewidencji.
Elementy ewidencji przychodów
Aktem wykonawczym odnoszącym się do wspomnianej ewidencji przychodów jest Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 roku w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Z treści tego aktu wynika, że podatnicy są obowiązani prowadzić ewidencję według wzoru określonego w załączniku do rozporządzenia. Podatnik jest obowiązany zbroszurować ewidencję i kolejno ponumerować jej karty.
Jeżeli chodzi zaś o kwestie związane z ewidencjonowaniem przychodu, to zgodnie z par. 3 ust. 1 rozporządzenia zapisy w ewidencji są dokonywane na podstawie faktur, faktur VAT RR, rachunków oraz dokumentów celnych, zwanych dalej „fakturami”, wystawionych zgodnie z odrębnymi przepisami, jeżeli sprzedaż jest udokumentowana fakturami, a w przypadku sprzedaży bez faktur – na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie jest wykazana wysokość tych przychodów za ten dzień z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
W myśl natomiast par. 5 rozporządzenia zapisy dotyczące przychodów mogą być również dokonywane na podstawie dziennego zestawienia faktur. Zestawienie, o którym mowa, powinno zawierać co najmniej:
- datę,
- numer zestawienia,
- numery faktur objętych zestawieniem,
- daty faktur objętych zestawieniem,
- łączną wysokość przychodów wynikającą z faktur objętych zestawieniem z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Zapisy w ewidencji są dokonywane w porządku chronologicznym na podstawie dowodów, o których mowa, nie później niż do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni.
W przypadku gdy przedsiębiorca dokonuje sprzedaży na rzecz innego podatnika, jest zobligowany do wystawienia faktury. W takiej sytuacji ewidencjonowanie odbywa się poprzez zestawienie faktur, o którym mowa powyżej.
W przypadku gdy sprzedaż ma miejsce na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, zasadniczo należy posługiwać się kasą fiskalną oraz paragonem. Jak wynika z par. 3 ust. 2 ww. rozporządzenia, podatnicy, którzy ewidencjonują sprzedaż przy użyciu kas rejestrujących w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, dokonują zapisów w ewidencji na podstawie danych wynikających z raportów fiskalnych dobowych skorygowanych o kwoty mające wpływ na wysokość przychodów. Na odwrocie raportu fiskalnego dobowego podatnik wpisuje łączną wysokość przychodów wynikającą z tego raportu z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Trzeba jednak pamiętać, że mogą wystąpić takie sytuacje, w których podatnik będzie zwolniony od obowiązku posiadania kasy fiskalnej. W takich okolicznościach sprzedaż jest ujmowana w ewidencji na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie jest wykazana wysokość tych przychodów za ten dzień z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
O ile wyciąg bankowy z danego dnia może zawierać wysokość uzyskanych przychodów za dany dzień, o tyle jednak nie ma on zestawienia z podziałem na przychody objęte poszczególnymi stawkami ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Z drugiej jednak strony podatnik, który korzysta tylko z jednej stawki podatkowej, nie musi mieć takiego zestawienia.
Biorąc zatem powyższe pod uwagę, można stwierdzić, że wyciąg bankowy może być dowodem wewnętrznym stanowiącym podstawę księgowania przychodu w ewidencji, o której mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku.
Sankcje karno-skarbowe za niewłaściwe prowadzenie ewidencji
Zgodnie z par. 11 rozporządzenia w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję rzetelnie i w sposób niewadliwy. Za niewadliwą uznaje się ewidencję prowadzoną zgodnie z przepisami ustawy i rozporządzenia. Za rzetelną uznaje się ewidencję, jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty.
Z nieprowadzeniem oraz nierzetelnym lub wadliwym prowadzeniem ewidencji wiązać się mogą sankcje przewidziane w Kodeksie karnym skarbowym. Z treści art. 53 par. 21 pkt 3 kks wynika, że księgą jest ewidencja. Tak więc na gruncie kks księgą będzie ewidencja przychodów.
Jak zaś wynika z art. 61 kks, kto nierzetelnie prowadzi księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynu podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Karze określonej powyżej podlega także ten, kto wadliwie prowadzi księgę.
Przykład 1.
Pan Edward prowadzi działalność handlową opodatkowaną ryczałtem i jednocześnie korzysta ze zwolnienia od obowiązku posiadania kasy fiskalnej. Wszystkie płatności za sprzedawane towary na rzecz osób prywatnych otrzymuje przelewem bankowym. Pan Edward nie prowadzi ewidencji przychodów, lecz każdego dnia drukuje wyciąg bankowy i na tej podstawie oblicza kwotę podatku. Czy jego działanie jest prawidłowe?
Należy uznać, że pan Edward prowadzi ewidencję niezgodnie z przepisami, a więc wadliwie. Z tego tytułu grozi mu kara grzywny za wykroczenie skarbowe w wysokości do 240 stawek dziennych.
W odpowiedzi na postawione w tytule pytanie trzeba stwierdzić, że wyciąg bankowy nie może zastąpić ewidencji przychodu u podatnika opodatkowanego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Takie postępowanie będzie uważane za wadliwe prowadzenie ewidencji, co wiąże się z odpowiedzialnością z kks.
