Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych spółki osobowe cechują się transparentnością podatkową, co oznacza, że podatnikami zobowiązanymi do rozliczenia podatku są wspólnicy, a nie sama spółka. Jednocześnie spółki osobowe są w obrocie gospodarczym traktowane jako podmioty odrębne względem podatników. W związku z tym warto zastanowić się, z czym może wiązać się zapłata podatku wspólników z rachunku bankowego spółki osobowej.
Obowiązek podatkowy spółki jawnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej
W myśl art. 22 § 1 Kodeksu spółek handlowych spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem art. 31 (§ 2 ww. przepisu).
Stosownie do treści art. 5b ust. 2 ustawy PIT, jeżeli pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka niebędąca osobą prawną, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.
W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przychody z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku (udziału). Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy zasady wyrażone w ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat.
W konsekwencji wspólnik spółki osobowej przychody i koszty podatkowe powinien rozliczać w wysokości ustalonej stosownie do jego udziału w spółce i w takim zakresie, w jakim jako wspólnik tej spółki jest upoważniony i zobowiązany do rozliczania przychodów i kosztów uzyskania przychodów tej spółki.
Zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 1 ustawy PIT podatnicy osiągający dochody z działalności gospodarczej są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy. Podatnik ma również obowiązek regulowania zobowiązania rocznego. Zgodnie z art. 59 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek zapłaty.
W myśl art. 61 § 1 Ordynacji podatkowej zapłata podatków przez podatników prowadzących działalność gospodarczą i obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów następuje:
- w formie polecenia przelewu lub
- za pomocą innego instrumentu płatniczego – w przypadku, gdy zapłata jest dokonywana za pośrednictwem konta w e-Urzędzie Skarbowym.
Zapłata podatku przez inny podmiot
Zgodnie z regułą wyrażoną w art. 26 Ordynacji podatkowej podatnik odpowiada całym swoim majątkiem za wynikające ze zobowiązań podatkowych podatki. Skoro zatem w analizowanym przypadku podatnikiem jest wspólnik spółki jawnej, to on – a nie spółka jawna – ponosi odpowiedzialność za zapłatę podatku oraz konsekwencje ewentualnego powstania zaległości podatkowej.
Jednocześnie ustawodawca przewidział możliwość zapłaty podatku przez inne osoby niż podatnik. Otóż w myśl art. 62b § 1 Ordynacji podatkowej zapłata podatku może nastąpić także przez:
- małżonka podatnika, jego zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę;
- aktualnego właściciela przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym;
- inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł.
W przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1 i 3, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika, uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika (art. 62b § 2 ustawy – Ordynacja podatkowa).
Zaznaczyć należy, że ww. przepisy nie modyfikują zasady zakładającej, że zobowiązania podatkowe mogą być regulowane jedynie ze środków podatnika. Na takim bowiem założeniu oparte jest wyrażone w art. 62b § 2 Ordynacja podatkowa domniemanie nakazujące przyjęcie, że jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika, uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika.
Zwróćmy uwagę, że ustawodawca, dopuszczając zapłatę podatku przez inny podmiot z ograniczeniem do kwoty 1000 zł, wprowadził w tym przypadku domniemanie, że środki te pochodzą ze środków podatnika. Jeżeli „inny podmiot” dokona zapłaty podatku przewyższającego kwotę 1000 zł, jest to działanie nieskuteczne i to niezależnie od tego, czy wpłata została dokonana ze środków własnych, czy podatnika (wyrok NSA z 17 sierpnia 2023 roku, III FSK 396/23).
Zapłata podatku wspólnika spółki jawnej może nastąpić również przez „inny podmiot”, jeżeli:
- kwota podatku nie przekracza 1000 zł;
- z treści dowodu zapłaty wynika przeznaczenie zapłaty na zobowiązanie podatnika, zarazem uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika;
- zapłata podatku nastąpi z zachowaniem przepisów dotyczących zapłaty podatku przez podatnika.
Zapłata podatku wspólników z rachunku bankowego spółki możliwa tylko do kwoty 1000 zł
Powyżej przytoczony przepis art. 62b Ordynacji podatkowej zawiera zamknięty katalog przypadków dopuszczających zapłatę podatku przez inny podmiot niż podatnik. Nie ulega wątpliwości, że spółka jawna mieści się w pojęciu „innego podmiotu”. W konsekwencji zarówno organy podatkowe, jak i sądy administracyjne wskazują, że skuteczna może być zapłata podatku wspólnika z rachunku bankowego spółki tylko do kwoty 1000 zł.
W interpretacji Dyrektora KIS z 11 marca 2022 roku (nr 0113-KDIPT2-3.4011.929.2021.2.SJ) podano, że zapłata podatku na rzecz wspólnika spółki jawnej przez inny podmiot jest więc możliwa, ale tylko w kwocie nieprzekraczającej 1000 zł. W takim przypadku, jeżeli treść dowodu zapłaty nie budzi wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika, uznaje się, że wpłata pochodzi ze środków podatnika. Jeżeli kwota podatku przekracza 1000 zł, taka zapłata jest niedopuszczalna.
Natomiast w wyroku WSA w Poznaniu z 11 czerwca 2024 roku (I SA/Po 258/24) sąd wskazał, że zapłata podatku obciążającego wspólnika przez spółkę jawną jest możliwa, ale tylko w kwocie wskazanej w art. 62b § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej. Przewidziana we wskazanym przepisie możliwość zapłaty podatku przez inny podmiot ma miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł. A contrario w sytuacji, gdy kwota podatku przewyższa wskazaną sumę, nie ma możliwości jego zapłaty przez podmioty objęte zakresem analizowanego przepisu.
Przykład 1.
Pan Paweł będący wspólnikiem spółki jawnej wpłacił zaliczkę na podatek PIT za październik 2024 roku z konta firmowego spółki. Wysokość obliczonej zaliczki wynosiła 900 zł. Czy dokonano skutecznego uregulowania należności podatkowej?
Pod pojęciem podatku rozumie się również zaliczki na podatek (art. 3 pkt 3 Ordynacji podatkowej). W konsekwencji uregulowanie podatku przez inny podmiot – spółkę jawną – do kwoty 1000 zł oznacza, że doszło do skutecznej zapłaty. Jednocześnie obowiązuje domniemanie, że zapłata podatku nastąpiła ze środków stanowiących własność pana Pawła, a nie środków stanowiących własność spółki jawnej.
Zapłata podatku wspólników z rachunku bankowego spółki osobowej - podsumowanie
Podsumowując kwestię tego jak w świetle prawa wygląda zapłata podatku wspólników z rachunku bankowego spółki osobowej, warto wskazać, że organy podatkowe takie same stanowisko prezentują w zakresie zapłaty podatku z rachunku bankowego spółki cywilnej niemającej osobowości prawnej. Tak też twierdzi Dyrektor KIS w interpretacji z 30 sierpnia 2024 roku (nr 0113-KDIPT2-3.4011.441.2024.1.GG).