Z instytucją zwrotu akcyzy mają najczęściej do czynienia podatnicy prowadzący handel samochodami, którzy sprzedają niezarejestrowane pojazdy poza terytorium Polski. Przy spełnieniu określonych warunków ustawowych podatnikowi przysługuje zwrot akcyzy. W związku z otrzymaniem kwoty zwrotu pojawia się pytanie, czy należy ją potraktować jako przychód podatkowy.
Zwrot akcyzy od samochodów osobowych
Aby lepiej zrozumieć mechanizm zwrotu akcyzy oraz ewentualne konsekwencje, jakie wywołuje na gruncie podatku dochodowego, należy w pierwszej kolejności przeanalizować regulacje dotyczące zwrotu podatku akcyzowego.
Klasycznym przykładem jest tutaj art. 107 ustawy o podatku akcyzowym, który odnosi się do zwrotu akcyzy od samochodów osobowych. W przepisie tym można przeczytać, że podmiot, który nabył prawo rozporządzania jak właściciel samochodem osobowym niezarejestrowanym wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, od którego akcyza została zapłacona na terytorium kraju, dokonujący dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego, lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa albo eksport są realizowane, ma prawo do zwrotu akcyzy na wniosek złożony właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego.
Podatnik ubiegający się o zwrot jest obowiązany posiadać dokumenty potwierdzające dokonanie dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu, którymi są w szczególności:
- dokumenty przewozowe;
- dokumenty celne;
- faktura i specyfikacja dostawy;
- inne dokumenty handlowe związane z dostawą wewnątrzwspólnotową albo eksportem.
Do wniosku o zwrot załącza się dowód zapłaty akcyzy na terytorium kraju lub fakturę z wykazaną kwotą akcyzy oraz dokumenty potwierdzające dokonanie dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu. Zwrot akcyzy następuje w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku wraz z oświadczeniami, a w przypadku gdy zasadność zwrotu akcyzy wymaga przeprowadzenia dodatkowego postępowania wyjaśniającego, zwrot zapłaconej akcyzy następuje w terminie 90 dni.
Przykład 1.
Podatnik zajmujący się handlem pojazdami sprowadza z Niemiec samochody osobowe, które następnie sprzedaje (eksportuje na Ukrainę). W momencie przywozu samochodów osobowych na teren Polski zobowiązany jest do zapłaty akcyzy. Natomiast w sytuacji, gdy te same pojazdy, niezarejestrowane w Polsce, sprzedaje na Ukrainę przysługuje mu zwrot zapłaconej uprzednio akcyzy. Podatnik ma rok od dokonania eksportu na złożenie wniosku wraz z odpowiednimi dokumentami.
Zwrot akcyzy a przychód podatkowy
Znając już zasady otrzymywania zwrotu zapłaconej akcyzy, można przejść do przepisów regulujących kwestie przychodu podatkowego uzyskiwanego w ramach działalności gospodarczej.
W tym zakresie trzeba sięgnąć do treści art. 14 ust. 2 ustawy PIT, w którym zawarto przykładowy katalog przychodów podatkowych uzyskiwanych przez podmioty prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. W punkcie 7d tego przepisu wskazano, że w przypadku obniżenia lub zwrotu podatku od towarów i usług lub zwrotu podatku akcyzowego zgodnie z odrębnymi przepisami, przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej jest naliczony podatek od towarów i usług lub zwrócony podatek akcyzowy, w tej części, w której podatek został uprzednio zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.
Warto także wskazać na treść art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy PIT, który stanowi, że za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nie uważa się zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetów jednostek samorządu terytorialnego, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.
W konsekwencji powyższego, jeżeli zapłacony podatek akcyzowy stanowił koszt podatkowy w działalności podatnika, otrzymany w dalszej kolejności zwrot będzie wówczas jego przychodem podatkowym. Zwrócona akcyza nie będzie natomiast przychodem podatkowym jedynie w przypadku, gdy wydatek na jej zapłatę nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.
Przykład 2.
Podatnik zajmujący się handlem pojazdami sprowadza z Niemiec samochody osobowe, które następnie sprzedaje (eksportuje na Ukrainę). W momencie przywozu samochodów osobowych na teren Polski zobowiązany jest do zapłaty akcyzy. Kwotę zapłaconej akcyzy zaliczył do kosztów uzyskania przychodu. Podatnik eksportuje samochód na Ukrainę i otrzymuje zwrot podatku akcyzowego. W tym przypadku otrzymany zwrot akcyzy jest przychodem podatkowym. Natomiast w sytuacji, gdyby podatnik zdecydował się nie ujmować kwoty akcyzy w kategorii kosztów podatkowych, zwrot akcyzy nie stanowiłby przychodu podatkowego.
Moment powstania przychodu z tytułu zwrotu akcyzy
Wiadomo już, w jakich okolicznościach zwrot akcyzy jest przychodem podatkowym – warto zatem zastanowić się, w którym momencie podatnik powinien rozpoznać przychód z tego tytułu.
W świetle art. 14 ust. 1c ustawy PIT za datę powstania przychodu z działalności gospodarczej uważa się, z zastrzeżeniem ust. 1e, 1h–1j i 1n–1p, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
- wystawienia faktury
albo
- uregulowania należności.
Nietrudno zauważyć, że treść powyższego przepisu w żaden sposób nie odnosi się do sytuacji otrzymania zwrotu akcyzy. Przypadek ten mieści się natomiast w zakresie art. 14 ust. 1i ustawy PIT, który wskazuje, że w sytuacji otrzymania przychodu z działalności gospodarczej, do którego nie stosują się ust. 1c, 1e i 1h (i które nie odnoszą się również do tego przykładu), za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty. W rezultacie podatnik rozpoznaje przychód podatkowy w dacie faktycznego otrzymania zwrotu akcyzy.
Jak podaje § 3 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z 24 lutego 2009 roku w sprawie zwrotu akcyzy od samochodu osobowego, zwrot akcyzy jest dokonywany:
- w kasie właściwego organu podatkowego
lub
- przelewem na rachunek bankowy albo rachunek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej podmiotu, wskazany we wniosku o zwrot akcyzy.
Przykład 3.
Podatnik zajmujący się handlem pojazdami sprowadza z Niemiec samochody osobowe, które następnie sprzedaje (eksportuje na Ukrainę). W momencie przywozu samochodów osobowych na teren Polski zobowiązany jest do zapłaty akcyzy. Kwotę zapłaconej akcyzy zaliczył do kosztów uzyskania przychodu. Podatnik eksportuje samochód na Ukrainę 1 września. 11 października złożył do właściwego naczelnika urzędu skarbowego wniosek o zwrot akcyzy. Zgodnie z ustawowym terminem zwrot otrzymał po 30 dniach, tj. 12 listopada. W konsekwencji przychód z tytułu zwrotu podatku akcyzowego powinien rozpoznać 12 listopada.
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
- eksport towarów;
- import towarów na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Otrzymanego zwrotu akcyzy nie można natomiast uznać za żadną z wyżej wskazanych czynności.
