Preferencje podatkowe dla eksporterów - VAT i akcyza

Określone grupy podatników mogą liczyć na preferencje podatkowe. Oznacza to, że w drodze odstępstwa od przyjętego standardu podatkowego, po ich stronie dochodzi do zmniejszenia obciążenia podatkowego. Najczęściej preferencje podatkowe przybierają formę zwolnienia, odliczenia, obniżonej stawki lub zaniechania. Jakie są dostępne preferencje podatkowe dla eksporterów? Wyjaśniamy poniżej. 

Eksport – jaka jest jego definicja?

Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT) eksport towarów to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

1.  „dostawcę lub na jego rzecz, lub
2.  nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz, z wyłączeniem towarów wywożonych przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych,

jeżeli wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych”. 

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 14 września 2017 roku (I FSK 1233/16) podkreślił, że „w świetle art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) nie jest wystarczający potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty przez dostawcę lub na jego rzecz, lub nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz - ale musi ten wywóz nastąpić w wykonaniu czynności określonych w art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług”.

Należy wskazać, że w przywołanym powyżej przepisie (art. 7 ustawy o VAT) zawarto definicję dostawy towarów, która oznacza „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej; 

4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6.  oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7.  zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6”.

Ponadto, jak podkreśla Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 9 kwietnia 2014 roku (I FSK 659/13), „do uznania danej czynności za eksport towarów niezbędne jest wystąpienie wszystkich przesłanek wynikających z art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), jakie stanowią nie tylko wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty i potwierdzenie tego wywozu przez urząd celny określony w przepisach celnych, ale także dokonanie tego wywozu w wykonaniu dostawy towarów przez dostawcę lub na jego rzecz lub przez nabywcę, mającego siedzibę poza terytorium kraju, lub na jego rzecz. O takim skutku nie może być mowy w przypadku, gdy rzekomy kupujący okaże się podmiotem nieistniejącym bądź nie zostanie odnaleziony, czy też nie potwierdzi transakcji”.

Reasumując, aby zakwalifikować dostawę towarów jako eksport, muszą być łącznie spełnione następujące przesłanki: 

• dokonano dostawy towarów (w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT) wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej,

• dostawy towarów dokonuje dostawca lub nabywca mający siedzibę poza terytorium kraju (lub dostawa dokonywana jest na rzecz jednego z nich),

• wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej jest potwierdzony przez właściwy organ celny określony w przepisach celnych. 

Na czym polegają preferencje podatkowe dla eksporterów na gruncie VAT?

Preferencje podatkowe dla eksporterów w VAT polegają na obniżeniu stawki podatku. Zgodnie z art. 41 ust. 6 ustawy o VAT stawkę podatku 0% stosuje się w eksporcie towarów, pod warunkiem, że podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej.

Dokumentem, o którym mowa wyżej, jest w szczególności:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu;

• dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność;

• zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.

Przykład 1.

Spółka Eksporter Sp. z o.o. w Warszawie w styczniu 2019 roku dokonywała dostawy towarów do Turcji. Otrzymała komunikat IE 599 potwierdzający wywóz towaru poza terytorium UE. Spółka Eksporter Sp. z o.o. może rozliczyć tę dostawę, stosując stawkę 0% VAT w lutym 2019 roku.

Co w przypadku braku otrzymania dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium wspólnoty?

W przypadku braku takiego dokumentu podatnik nie ma możliwości zastosowania stawki 0%, a stosuje stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju. Sytuacja taka nie oznacza jednak, że podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT. 

Jakie są preferencje podatkowe dla eksporterów w akcyzie?

W przypadku podatku akcyzowego eksporterzy mogą ubiegać się o zwrot zapłaconego podatku. Na podstawie art. 82 ust. 2. ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o podatku akcyzowym eksporterom wyrobów akcyzowych, od których akcyza została zapłacona na terytorium kraju, przysługuje zwrot akcyzy. 

Zwrot akcyzy przysługuje:

• podatnikowi, który dokonał eksportu tych wyrobów akcyzowych (producentowi) lub

• podmiotowi, który nabył te wyroby akcyzowe od podatnika (producenta) i dokonał ich eksportu.

W jakim terminie należy złożyć wniosek o zwrot podatku akcyzowego?

Aby ubiegać się o zwrot podatku akcyzowego, należy złożyć pisemny wniosek do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu roku od dnia dokonania eksportu. Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty: 

1. dokumenty potwierdzające zapłatę akcyzy na terytorium kraju,

2. udokumentowane potwierdzenie wywozu wyrobów akcyzowych z terytorium kraju poza obszar celny Unii Europejskiej albo wydane przez urząd celny zaświadczenie potwierdzające wywóz towarów.