Sprowadziłem do Polski samochód osoby z Niemiec. W Polsce opłaciłem akcyzę i dokonałem czasowej rejestracji pojazdu. Samochód nie jest przeznaczony na moje potrzeby prywatne, ponieważ będzie odsprzedany klientowi z Ukrainy. Czy w takim przypadku mogę ubiegać się o zwrot akcyzy mimo czasowej rejestracji?
Adam, Poznań
Odpowiedź:
Pod wpływem wyroku TSUE z 17 maja 2023 roku (C-105/22) obecnie przyjmuje się, że czasowa rejestracja pojazdu w kraju nie stanowi przeszkody do ubiegania się o zwrot akcyzy.
Czasowa rejestracja samochodu a zasady przyznawania zwrotu akcyzy
Samochody osobowe nie są wyrobem akcyzowym, jednak z woli ustawodawcy ich obrót podlega opodatkowaniu akcyzą na zasadach przewidzianych w ustawie. W pierwszej kolejności wskażmy, że, jak stanowi art. 100 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym, w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest:
- import samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
- nabycie wewnątrzwspólnotowe samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym;
- pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym:
- wyprodukowanego na terytorium kraju,
- od którego nie została zapłacona akcyza z tytułu czynności, o których mowa w pkt 1 albo 2.
W świetle powyższego od czynności polegającej na zakupie samochodu osobowego z innego kraju UE (wewnątrzwspólnotowe nabycie), który nie był wcześniej zarejestrowany na terenie RP, należy odprowadzić akcyzę.
Dalej zaznaczmy, że w myśl art. 107 ustawy podmiot, który nabył prawo rozporządzania jak właściciel samochodem osobowym niezarejestrowanym wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, od którego akcyza została zapłacona na terytorium kraju, dokonujący dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego, lub jeżeli w jego imieniu ta dostawa albo eksport są realizowane, ma prawo do zwrotu akcyzy na wniosek złożony właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie roku od dnia dokonania dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu tego samochodu osobowego.
Podmiot, o którym mowa, jest obowiązany mieć dokumenty potwierdzające dokonanie dostawy wewnątrzwspólnotowej albo eksportu, którymi są w szczególności: dokumenty przewozowe, celne, faktura i specyfikacja dostawy oraz inne dokumenty handlowe związane z dostawą wewnątrzwspólnotową albo eksportem.
Czasowa rejestracja samochodu a prawo do zwrotu akcyzy
Ww. art. 107 ustawy o podatku akcyzowym podaje, że jednym z warunków ubiegania się o zwrot akcyzy jest, aby pojazd nie był wcześniej zarejestrowany na terytorium kraju. W tym kontekście sporo problemów interpretacyjnych sprawiał przypadek czasowej rejestracji samochodu.
Jak stanowi art. 74 ust. 1 ustawy Prawo o ruchu drogowym, czasowej rejestracji pojazdu dokonuje, w przypadkach określonych w ust. 2, organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce stałego zamieszkania (siedzibę) lub czasowego zamieszkania właściciela pojazdu, wydając decyzję o czasowej rejestracji pojazdu, pozwolenie czasowe i zalegalizowane tablice (tablicę) rejestracyjne.
Zgodnie z art. 74 ust. 2 ustawy czasowej rejestracji dokonuje się:
- z urzędu – po złożeniu wniosku o rejestrację pojazdu;
- na wniosek właściciela pojazdu – w celu umożliwienia:
- wywozu pojazdu za granicę,
- przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- przejazdu pojazdu związanego z koniecznością dokonania jego badania technicznego lub naprawy.
Przez długi czas organy podatkowe wskazywały, że według treści przepisu art. 107 ust. 1 ustawy prawo do zwrotu akcyzy przysługuje jedynie, jeżeli dokonana została dostawa wewnątrzwspólnotowa lub eksport samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, a więc niezależnie od rodzaju rejestracji, trybu tej rejestracji lub celu rejestracji. Zatem na gruncie ustawy o podatku akcyzowym bez znaczenia jest cel dokonania takiej rejestracji (w tym wywóz pojazdu za granicę). Ważny jest jej skutek w postaci dopuszczenia pojazdu do ruchu.
Przykładowo w interpretacji Dyrektora KIS z 6 lipca 2022 roku (nr 0111-KDIB3-3.4013.64.2022.3.MK) czytamy, że zwrot akcyzy przysługuje wyłącznie za wewnątrzwspólnotową dostawę albo eksport niezarejestrowanych wcześniej samochodów, co oznacza, że nawet czasowa rejestracja wyłącza prawo do uzyskania zwrotu. W ocenie organu ustawowy warunek zwrotu podatku akcyzowego określany jako „niezarejestrowanie samochodu osobowego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym” należy rozumieć w ten sposób, że dla zwrotu podatku akcyzowego istotne jest jedynie to, czy pojazd był wcześniej niezarejestrowany na terytorium kraju (czyli przed dostawą wewnątrzwspólnotową albo eksportem). Jakakolwiek rejestracja samochodu wyłącza możliwość ubiegania się o zwrot akcyzy ze względu na brak zróżnicowania rejestracji w treści art. 107 ust. 1 ustawy.
Skoro po uzyskaniu rejestracji samochodu osobowego czynności dotyczące takiego samochodu przestają podlegać obowiązkowi podatkowemu, to obrót takim samochodem odbywa się poza zakresem zastosowania przepisów ustawy o podatku akcyzowym. W odniesieniu do takiego samochodu nie może powstać na nowo prawo do zwrotu podatku akcyzowego.
W ocenie Dyrektora KIS przewidziana w art. 107 ust. 1 ustawy przesłanka do zwrotu podatku akcyzowego w postaci „niezarejestrowania samochodu osobowego wcześniej, na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym” należy rozumieć w ten sposób, że dla zwrotu podatku akcyzowego istotne jest to, czy samochód osobowy był wcześniej, czyli przed dostawą wewnątrzwspólnotową albo eksportem, niezarejestrowany na terytorium kraju. Każda rejestracja samochodu osobowego na terytorium kraju, niezależnie od jej rodzaju, trybu bądź podstawy prawnej sformułowanej w Prawie o ruchu drogowym, w tym każda rejestracja czasowa, wyklucza możliwość wystąpienia o zwrot podatku akcyzowego na podstawie art. 107 ust. 1 ustawy.
Jednak jak wskazuje NSA w wyroku z 27 października 2023 roku (I FSK 1639/21), mając na uwadze stanowisko wynikające z wyroku TSUE z 17 maja 2023 roku w sprawie C-105/22, należy odstąpić od dotychczasowego orzecznictwa sądowoadministracyjnego, zgodnie z którym jakakolwiek rejestracja samochodu – stała czy czasowa – w każdym przypadku wyklucza możliwość zwrotu akcyzy na podstawie art. 107 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym.
W ww. wyroku TSUE wskazano, że przesłanką materialną akcyzy od samochodu osobowego jest jego konsumpcja w kraju pobierającym akcyzę. Jeśli więc rejestracja samochodu następuje jedynie w celu jego wywozu, to po stronie podatnika do konsumpcji nie dochodzi, a więc akcyzę należy zwrócić. W konsekwencji czasowa rejestracja pojazdu nie stanowi przeszkody dla wystąpienia z wnioskiem o zwrot akcyzy.
Tak samo też wypowiedział się NSA w wyroku z 10 listopada 2023 roku (I FSK 1627/21). W wyroku tym podano, że w sytuacji, gdy dany samochód rejestrowany jest na wniosek jedynie czasowo (w celu jego wywozu poza granicę lub przejazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium kraju), nie jest on przeznaczony do konsumpcji na terenie Polski i nie ma podstaw do obciążenia tego pojazdu akcyzą w Polsce, która nie jest i nie będzie miejscem jego konsumpcji.
Odpowiadając zatem na pytanie, należy wskazać, że obecnie prezentowane jest stanowisko wskazujące, że okoliczność czasowej rejestracji nie wyklucza prawa do zwrotu akcyzy. Podatnik może zatem złożyć skuteczny wniosek o zwrot do właściwego organu podatkowego.
