We współczesnej gospodarce można spotkać się ze zjawiskiem dumpingu, który jest jednym z przejawów nieuczciwej konkurencji na rynku. Czym dokładnie jest dumping i jak należy mu zapobiegać? Odpowiadamy w artykule!
Na czym polega dumping?
Definicja dumpingu nie została bezpośrednio wyjaśniona w żadnym polskim akcie prawnym. Możliwe jest jednak odniesienie się do pojęcia dumpingu w słowniku PWN - "(...) sprzedaż towarów za granicę po cenach niższych od cen krajowych w celu zdobycia lub utrzymania obcego rynku zbytu".
Analogiczną definicję posiada pojęcie nieuczciwej konkurencji, które zgodnie z art. 15 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oznacza sprzedaż towarów i usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odsprzedaż poniżej kosztu zakupu w celu eliminowania innych przedsiębiorców. Innymi słowy, zjawisko dumpingu definiowane jest jako wprowadzenie do obrotu handlowego produktów po cenie niższej od jego ceny przeciętnej na rynku krajowym – oznacza to zaniżanie ceny eksportowej w stosunku do ceny tego dobra w normalnym obrocie na rynku krajowym.
Warto również zwrócić uwagę, że zjawisko dumpingu w Polsce jest czynem zabronionym. Zgodnie z art. 18 ww. ustawy, w razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony może żądać:
- zaniechania działań niedozwolonych;
- usunięcia skutków działań niedozwolonych;
- naprawienia wyrządzonej szkody;
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści;
- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny, związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego.
Dumping - jakie formy można wyróżnić?
W praktyce występują trzy formy dumpingu:
- dumping sporadyczny – wyróżniający się sporadycznym sprzedawaniem produktów za granicę po cenach niższych od kosztów wytworzenia. Dumping sporadyczny wynika z sytuacji nadzwyczajnych, gdy producent osiąga nieprzewidzianą nadwyżkę towarów i rozpoczyna ich sprzedaż za granicę po cenach niższych niż aktualnie obowiązujące w kraju, chcąc uniknąć przy tym np. strat związanych z magazynowaniem towaru;
- dumping stały – wyróżniający się stałą tendencją sprzedaży produktów za granicę po cenach niższych niż krajowe. Dumping stały wynika z sytuacji, gdy popyt na dane dobro na rynku krajowym jest mniej elastyczny niż na rynku zagranicznym – wówczas producent sprzedaje dobra po wysokiej cenie na rynku krajowym, jednocześnie pomniejszając cenę dobra na rynku zagranicznym w celu zwiększenia popytu;
- dumping drapieżny (zwany również dumpingiem łupieżczym) – polegający na działaniach dumpingowych nakierowanych na konkretne przedsiębiorstwa, które mają osłabić ich pozycję na rynku, a w konsekwencji zwalczyć i wyeliminować konkurencję. W przypadku, gdy firma stosująca dumping drapieżny zostanie monopolistą na danym rynku, wówczas może podwyższyć ceny, aby realizować dalej zysk monopolistyczny. W handlu międzynarodowym tego typu praktyki są przyczyną nakładania przez państwo importera karnych ceł (tzw. cło antydumpingowe) czy ustanawiania ograniczeń ilościowych co do importu jakiegoś towaru.
Dumping a instrumenty ochrony handlu w Unii Europejskiej
Unia Europejska stosuje szereg instrumentów ochrony handlu – procedur oraz środków antydumpingowych, które mają na celu walkę z nieuczciwymi praktykami handlowymi. Podstawą prawną dla postępowania antydumpingowego w krajach Unii Europejskiej są przepisy Rozporządzenia Rady w sprawie ochrony przed dumpingowym przywozem produktów z krajów niebędących członkami Wspólnoty Europejskiej.
Jedną z form przeciwdziałania dumpingowi jest nakładanie tzw. ceł antydumpingowych (opłaty wyrównawczej) na produkty sprzedawane po sztucznie zaniżonych cenach. W sytuacji, gdy Komisja Europejska rozpocznie procedurę postępowania antydumpingowego na podstawie pisemnej skargi podmiotu występującego w imieniu Unii Europejskiej, wówczas – w przypadku stwierdzenia importu towarów po cenach dumpingowych – może nałożyć na importera tymczasowe cło antydumpingowe przeważnie na okres 6-9 miesięcy.
Następnie na wniosek Komisji Europejskiej, Rada Unii Europejskiej może w trybie rozporządzenia nałożyć ostateczne cła antydumpingowe. Wówczas cło antydumpingowe nakłada się na okres 5 lat, z możliwością późniejszego przedłużenia lub nałożenia dodatkowego cła wyrównawczego.
Drugą z form przeciwdziałania nieuczciwej konkurencji jest stosowanie zobowiązania cenowego. Wówczas jeżeli na skutek prowadzonego przez Komisję Europejską postępowania, zostanie wykazany dumping oraz związana z nim szkoda, oskarżony eksporter może uzgodnić z Komisją Europejską zobowiązanie cenowe, które polega na podwyższeniu poziomu ceny eksportowanego towaru aby nie szkodził on unijnym producentom.
Zobowiązanie cenowe jest zatem alternatywą dla ostatecznych ceł antydumpingowych. Rozwiązanie może być korzystne zarówno dla oskarżonego, jak i Komisji Europejskiej, gdyż Komisja nie musi udowadniać w toku długiego postępowania dumpingu i szkody z nim związanej, eksporter zaś zamiast płacić większe cło antydumpingowe, może osiągnąć większy zysk na każdym sprzedanym produkcie.
Podsumowując, dumping jest jednym z możliwych przejawów nieuczciwej konkurencji, który w znaczny sposób może osłabić współczesną gospodarkę, jak również poszczególnych przedsiębiorców europejskich. Warto wiedzieć, że unijny przemysł cały czas zmaga się z przywozem towarów po cenach dumpingowych, co skutkuje nakładaniem kar na coraz to większą ilość przedsiębiorców, jak również rozwojem kolejnych środków antydumpingowych.
