Egzekucja komornicza - jakie przedmioty są z niej wyłączone?

Egzekucja komornicza ma na celu zaspokojenie roszczenia wierzyciela z majątku dłużnika. Nie oznacza to jednak, że komornik zmierza do odebrania dłużnikowi wszystkiego, co ten posiada. Ustawodawca określił katalog przedmiotów, które są wyłączone spod egzekucji, nawet wtedy, gdy pozostały majątek nie wystarcza na spłatę długu. Co wchodzi w ich skład? Sprawdźmy.

Co znajduje się na liście przedmiotów wyłączonych spod egzekucji komorniczej?

Zgodnie z art. 829 Kodeksu postępowania cywilnego (kpc) nie podlegają egzekucji:

1. przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu;

2. zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;

3. jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy i ściółki do najbliższych zbiorów;

4. narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;

5. u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;

6. przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową;

7. produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2017 r. poz. 2211) niezbędne do funkcjonowania podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 211);

8. przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków jego rodziny.

Egzekucja komornicza - jakie przedmioty nie podlegają wyłączeniu?

Na podstawie art. 831§ 1 kpc nie podlegają egzekucji:

1. sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych;

2. sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne cele (w szczególności stypendia, wsparcia), chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z urzeczywistnieniem tych celów albo z tytułu obowiązku alimentacyjnego;
   2a) środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o      finansach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2077), wypłacone w formie zaliczki, chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z realizacją projektu, na który środki te były przeznaczone;

3. prawa niezbywalne, chyba że możność ich zbycia wyłączono umową, a przedmiot świadczenia nadaje się do egzekucji albo wykonanie prawa może być powierzone komu innemu;

4. świadczenia z ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych, w granicach określonych w drodze rozporządzenia przez Ministrów Finansów) i Sprawiedliwości; nie dotyczy to egzekucji mającej na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów;

5. świadczenia z pomocy społecznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1769 i 1985);

6. wierzytelności przypadające dłużnikowi z budżetu państwa lub od Narodowego Funduszu Zdrowia z tytułu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1938, 2110 i 2217) przed ukończeniem udzielania tych świadczeń, w wysokości 75% każdorazowej wypłaty, chyba że chodzi o wierzytelności pracowników dłużnika lub świadczeniodawców, o których mowa w art. 5 pkt 41 lit. a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;

7. sumy przyznane orzeczeniem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jeżeli egzekwowana wierzytelność przysługuje Skarbowi Państwa;

8. świadczenie integracyjne w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. z 2016 r. poz. 1828);

9. wierzytelności przysługujące spółdzielni mieszkaniowej wobec członków spółdzielni i osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługuje spółdzielcze prawo do lokalu albo własność lokalu, z tytułu opłat, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1222, z 2015 r. poz. 201 oraz z 2017 r. poz. 1442 i 1596), które obejmują w szczególności koszty związane z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni; jak również środki, będące w dyspozycji spółdzielni w związku z wnoszeniem tych opłat, chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z wykonaniem przez wierzyciela zobowiązań, które miały być zaspokojone z opłat, o których mowa w art. 4 tej ustawy.

Zgodnie z art. 832 kpc należności wypłacone w związku ze śmiercią tytułem zapomogi lub jednorazowego zaopatrzenia pod jakąkolwiek nazwą albo z tytułu ubezpieczenia na pokrycie kosztów pogrzebu podlegają egzekucji tylko na zaspokojenie tych kosztów.

Wyłączenia spod egzekucji dotyczące dochodów dłużnika – ile wynosi limit?

Zgodnie z art. 833 § 1 kpc wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie określonym w przepisach Kodeksu pracy (kp).

Na podstawie art. 871  kp ustawodawca wprowadził limit kwotowy, poniżej którego nie można dokonywać potrąceń z wynagrodzenia za pracę. Limit ten jest równy wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy – czyli kwocie netto minimalnego wynagrodzenia (w 2018 roku limit ten wynosił: 1530 zł). Należy podkreślić, iż ograniczenie to nie dotyczy egzekucji świadczeń alimentacyjnych.

Art. 87§ 3 kp określa granice, w jakich mogą być dokonywane potrącenia z wynagrodzenia o pracę. I tak wynoszą one:

• 60% – w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych,

• 50% – w razie egzekucji innych należności.
  

  § 4 przywołanego przepisu stanowi, iż potrącenia należności innych niż świadczenia alimentacyjne nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia, a łącznie z potrąceniami egzekucji świadczeń alimentacyjnych 3/5 wynagrodzenia.
  
  Powyższe zasady odpowiednio stosuje się do:

• zasiłków dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów oraz dodatków szkoleniowych, wypłacanych na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;

• uposażeń posłów i senatorów;

• należności członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich domowników z tytułu pracy w spółdzielni;

• wynagrodzeń członków spółdzielni pracy;

• wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania.

Powyższych ograniczeń nie stosuje się do wierzytelności członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu udziału w dochodach spółdzielni przypadających im od wniesionych do spółdzielni wkładów.

Czy możliwa jest egzekucja ze spadku?

W okresie między otwarciem spadku a jego przyjęciem, możliwości egzekucji ze spadku są przez ustawodawcę ograniczone ze względu na ochronę interesów potencjalnych spadkobierców, którzy mogą podjąć decyzję co do przyjęcia lub odrzucenia otwartego spadku.

Zgodnie z art. 836 kpc do czasu przyjęcia spadku egzekucja na zaspokojenie długu spadkodawcy dopuszczalna jest tylko ze spadku. Przed przyjęciem spadku nie może być z niego prowadzona egzekucja na zaspokojenie osobistego długu spadkobiercy.

Jakie przedmioty należące do rolnika prowadzącego gospodarstwo nie podlegają egzekucji?

Stosownie do art. 830 kpc Minister Sprawiedliwości w  rozporządzeniu z dnia 5 lipca 2017 roku w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlega egzekucji zarządził, że egzekucji nie podlegają:

1. stado podstawowe zwierząt gospodarskich:

a) bydła mlecznego,

b) bydła mięsnego,

c) koni,

d) kóz,

e) owiec,

f) świń,

g) drobiu,

h) zwierząt futerkowych,

i) innych gatunków, stanowiących podstawę produkcji zwierzęcej w gospodarstwie rolnym dłużnika;

2. zwierzęta gospodarskie, poza stadem podstawowym, w drugiej połowie okresu ciąży i w okresie odchowu potomstwa

oraz:

a) źrebięta do 6 miesięcy,

b) cielęta do 4 miesięcy,

c) jagnięta do 3 miesięcy,

d) prosięta do 2 miesięcy,

e) koźlęta do 5 miesięcy;

3. stado użytkowe drobiu, co do którego zawarto umowę na dostawę ptaków z tego stada lub produktów pochodzących od tych ptaków;

4. zwierzęta futerkowe, co do których hodowca zawarł umowę na dostawę skór tych zwierząt;

5. rodziny pszczele pszczoły miodnej (Apis mellifera) wraz z zasiedlonymi przez te rodziny ulami;

6. podstawowe maszyny, narzędzia i urządzenia rolnicze, w ilości niezbędnej do pracy w gospodarstwie, w tym ciągniki rolnicze z maszynami i sprzętem współpracującym, samobieżne maszyny rolnicze niezbędne do uprawy, pielęgnacji, zbioru i transportu ziemiopłodów;

7. silosy na zboża i pasze;

8. zapasy paliwa i części zamienne, niezbędne do normalnej pracy ciągnika i maszyn rolniczych, na okres niezbędny do zakończenia cyklu produkcyjnego;

9. materiał siewny, zboże i inne ziemiopłody niezbędne do siewów lub sadzenia w gospodarstwie rolnym dłużnika, w ilości niezbędnej w danym roku gospodarczym;

10. zapasy opału na okres 6 miesięcy;

11. nawozy, środki ochrony roślin oraz środki wspomagające uprawę roślin, w ilości niezbędnej na dany rok gospodarczy dla gospodarstwa rolnego dłużnika;

12. zapasy paszy i ściółki dla inwentarza wymienionego w pkt 1–4, do najbliższych zbiorów;

13. podstawowy sprzęt techniczny, niezbędny do zakończenia cyklu danej technologii produkcji w przypadku gospodarstwa specjalistycznego;

14. zaliczki na poczet dostaw produktów rolnych;

15. budynki gospodarcze i grunty rolne, niezbędne do hodowli zwierząt w proporcji uzależnionej od wielkości stada podstawowego i niezbędnej nadwyżki inwentarza;

16. budynki gospodarcze magazynowe, składowe, przechowalnie oraz szklarnie, tunele foliowe i inspekty do prowadzenia produkcji roślinnej w gospodarstwie rolnym wraz z wyposażeniem.

Wyżej opisane wyłączenia spod egzekucji komorniczej zostały przez ustawodawcę ustalone, głównie ze względów humanitarnych, lecz również ze względu na interes wierzyciela. Pozostawienie dłużnikowi możliwości zachowania podstawowego standardu egzystencji pozwala w dalszej perspektywie zwiększyć szanse na wyegzekwowanie wierzytelności.