1 stycznia 2019 r. weszły w życie przepisy o komornikach sądowych. Co to oznacza dla dłużników, wierzycieli i samych komorników? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się więcej o komornikach i egzekucji!
Przepisy o komornikach regulują niższe koszty komornicze
Nowe przepisy wprowadzają opłaty komornicze ustalane kwotowo, które nie będą rosnąć wraz ze wzrostem średniego wynagrodzenia.
Minimalna wysokość opłaty od egzekucji to 150 zł, a maksymalna 50 000,00 zł.
Zmieniły się także stawki opłat egzekucyjnych. Co do zasady przy egzekucji świadczeń pieniężnych komornik będzie ściągał z wyegzekwowanej kwoty 10% wartości świadczenia. W razie wpłaty do rąk komornika kwoty świadczenia w terminie miesiąca od zawiadomienia o wszczęciu egzekucji komornik potrąci jedynie 3% jego wartości.
Z kolei w razie umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela albo jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania, wierzyciela obciąża opłata stosunkowa w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do wyegzekwowania.
Nagrywanie czynności komorniczych i asysta policji
W celu zapewnienia przejrzystości działania komorników sądowych wprowadzono obowiązek utrwalania za pomocą urządzenia rejestrującego obrazu i dźwięku przebiegu czynności egzekucyjnych dokonywanych przez komornika poza kancelarią, w tym między innymi zajęcia ruchomości, ustalenia jego stanu majątkowego, licytacji ruchomości i nieruchomości czy też przymusowego otwarcia pomieszczenia.
Komornik utrwala w ten sposób przebieg czynności, również gdy wniosek taki złoży co najmniej jedna ze stron postępowania.
Komornik umożliwia stronom i uczestnikom postępowania zapoznanie się z zapisem obrazu i dźwięku w siedzibie kancelarii komorniczej. Stronom i uczestnikom postępowania nie wydaje się jednak zapisu obrazu i dźwięku.
W celu ograniczenia nadużyć nowe przepisy wprowadziły wymóg, by otwarcia i przeszukania mieszkania dłużnika komornik dokonywał wyłącznie w asyście policji.
Precyzyjne wyłączenie spod egzekucji
Nowe przepisy wskazują, że komornik nie może dokonać zajęcia przedmiotów urządzenia domowego niezbędnych dla dłużnika i jego domowników, w szczególności lodówki, pralki, odkurzacza, piekarnika lub kuchenki mikrofalowej, płyty grzewczej służącej podgrzewaniu i przygotowywaniu posiłków, łóżka, stołu i krzeseł w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów danego rodzaju.
Wprost spod egzekucji wyłączone są także pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego domowników, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu.
Obowiązek osobistego działania
Nowe przepisy komornicze wprowadzają ponadto obowiązek osobistego wykonywania czynności w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym przez komorników jako funkcjonariuszy publicznych. Jedynie w przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawach komornik może zlecić wykonywanie określonych czynności asesorowi komorniczemu. Zlecenie wykonywania tych czynności jest dopuszczalne jedynie w celu przygotowania do wykonywania zawodu komornika.
Działanie jedynie na obszarze rewiru
Nowe ustawy komornicze wprowadzają ograniczenia w przyjmowaniu przez komorników spraw z wyboru – spoza rewiru, czyli obszaru właściwości sądu rejonowego, przy którym działa komornik.
Komornik ma obowiązek odmówić przyjęcia sprawy z wyboru wówczas, gdy:
-
w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekracza 6 miesięcy, chyba że łączna liczba wszystkich spraw, jakie wpłynęły do kancelarii w roku poprzednim, nie przekroczyła 1000; Zaległość oblicza się, dzieląc liczbę spraw niezałatwionych w poprzednim półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw w poprzednim półroczu;
-
wpływ wszystkich spraw w danym roku przekroczył 2500, a skuteczność w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji w roku poprzednim nie przekroczyła 35%; Skuteczność oblicza się, ustalając procentowy stosunek liczby spraw załatwionych przez całkowite wyegzekwowanie dochodzonego świadczenia w roku poprzednim do liczby spraw, które wpłynęły w roku poprzednim;
-
wpływ wszystkich spraw w danym roku przekroczył 5000.
Zmiana wymagań wobec kandydata na komornika
W celu podniesienia poziomu profesjonalizmu wśród komorników sądowych zmieniono również niektóre wymagania stawiane kandydatom do tego zawodu. Przede wszystkim wprowadzono obowiązek ukończenia wyższych studiów prawniczych i uzyskania tytułu magistra prawa oraz podwyższono minimalny wiek uprawniający do sprawowania funkcji komornika z 26 do 28 lat.
Zmiany obejmą także aplikację komorniczą, której zakres zostanie rozszerzony o inne dziedziny wiedzy prawniczej, w tym zajęcia z etyki zawodów prawniczych.
Zwiększenie uprawnień nadzorczych Ministra Sprawiedliwości
Zmiany obejmują również zwiększenie uprawnień nadzorczych i kontrolnych Ministra Sprawiedliwości. Zgodnie z nowymi przepisami Ministrowi Sprawiedliwości przyznano dodatkowo uprawnienie do obligatoryjnego zawieszenia komornika w czynnościach, jeżeli:
-
nieusprawiedliwiona nieobecność komornika trwa dłużej niż 7 dni;
-
jeżeli mimo niemożności wykonywania obowiązków z powodu wypoczynku, choroby albo innej usprawiedliwionej nieobecności w terminie 7 dni od dnia zaistnienia takich okoliczności komornik nie wystąpił o wyznaczenie zastępcy.
Oprócz dotychczasowych przesłanek Minister Sprawiedliwości może fakultatywnie zawiesić komornika w czynnościach, między innymi jeżeli przeciwko komornikowi wniesiono akt oskarżenia w trybie art. 55 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1904, z późn. zm.3), w którym zarzucono mu popełnienie umyślnego przestępstwa ściganego z oskarżenia publicznego lub umyślnego przestępstwa skarbowego.
Pojawiły się także nowe przesłanki odwołania komornika przez Ministra Sprawiedliwości, w tym między innymi z uwagi na spowodowanie przez komornika niedoboru finansowego, polegającego na wydatkowaniu środków podlegających dokumentacji na działalność niezgodną z ich przeznaczeniem, w wysokości przekraczającej 15 000 złotych.
Nowa instytucja odsunięcia komornika od czynności
Zwiększenie uprawnień nadzorczych dotyczy również prezesa właściwego sądu rejonowego, dla którego działa komornik. W przypadku stwierdzenia oczywistego i rażącego naruszenia przepisów prawa, prezes właściwego sądu rejonowego, w drodze zarządzenia, ma obowiązek odsunąć komornika od wykonywania czynności na okres do 30 dni. W tym okresie prezes właściwego sądu rejonowego występuje do Ministra Sprawiedliwości z wnioskiem o odwołanie komornika z zajmowanego stanowiska.
Łatwiejsza skarga na czynności komornicze
Według nowych zasad skarga na czynności komornicze może być wniesiona na urzędowym formularzu. Komornik zobowiązany jest doręczyć urzędowy formularz skargi dłużnikowi przy pierwszej czynności egzekucyjnej oraz stronom i uczestnikom obecnym podczas czynności dokonywanej poza kancelarią, chyba że czynność ta podlega zaskarżeniu skargą w formie ustnej.
Regulacje te mają zmniejszyć odsetek skarg odrzucanych przez sądy ze względu na uchybienia formalne.
