Faktura VAT RR jest związana z zakupami dokonywanymi od rolników ryczałtowych i jednocześnie jest podstawą do potraktowania jako kwoty podatku naliczonego zryczałtowanego zwrotu podatku wynikającego z tej faktury. Z uwagi na obligatoryjny system KSEF warto przeanalizować przyszłe regulacje odnoszące się do zasad wystawiania faktury VAT RR w KSeF.
Faktura VAT RR oraz zryczałtowany zwrot podatku
W pierwszej kolejności wskażmy, że zgodnie z art. 115 ust. 1 ustawy o VAT rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika podatku, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.
Rolnik ryczałtowy to rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT (z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych).
Warto odnotować, że zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi zryczałtowany zwrot podatku wypłacany rolnikowi ryczałtowemu.
Co jednak istotne, fakturę w tym zakresie – przedmiotową fakturę VAT RR – wystawia nabywca produktów rolnych (usług rolniczych), a nie rolnik. Aby jednak powyższe obowiązki nałożone na tych podatników były dla nich neutralne, przewidziano możliwość odzyskania kwoty podatku zryczałtowanego zapłaconego rolnikom.
W pełni zatem znajduje tu zastosowanie zasada neutralności dla podatnika tego podatku, która wyraża się tym, że przez realizację prawa do odliczenia podatku naliczonego podatnik nie ponosi faktycznie ekonomicznego ciężaru tego podatku.
Reguły wystawiania faktury VAT RR w KSEF
Szczególne zasady dotyczące wystawiania faktur VAT RR zostały uregulowane w przepisie art. 116 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w 2 egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy.
Zgodnie z powołanym przepisem faktura VAT RR nie jest wystawiana przez sprzedawcę, lecz przez nabywcę. Podatnik podatku od towarów i usług nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w 2 egzemplarzach fakturę dokumentującą zakup tych produktów. Oryginał faktury przekazywany jest sprzedawcy, czyli rolnikowi ryczałtowemu.
Należy również podkreślić, że celem faktury oraz dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty jest w tym przypadku przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzenia gospodarczego, a dodatkowo – dla nabywcy produktów rolnych – potwierdzenie prawa do powiększenia kwoty podatku naliczonego uprawniającej do obniżenia kwoty podatku należnego.
Natomiast zgodnie z regulacjami obowiązującymi od 1 lipca 2024 roku – konkretnie nowy art. 116 ust. 3b ustawy o VAT – faktura VAT RR i faktura VAT RR KOREKTA mogą być, za zgodą dostawcy, wystawiane przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur. W rezultacie w przypadku VAT RR system KSEF nie będzie miał charakteru obligatoryjnego, ponieważ wystawienie e-faktury VAT RR będzie uzależnione od zgody rolnika ryczałtowego (dostawcy).
W sytuacji, gdy nabywca uzyska zgodę rolnika ryczałtowego na wystawienie faktury poprzez KSEF, taka faktura będzie charakteryzować się pewnymi szczególnymi regułami.
Przede wszystkim taka faktura będzie zawierać numery identyfikacji podatkowej dostawcy i nabywcy. Obowiązkowo zatem trzeba będzie stosować NIP-y nabywcy i dostawcy. W przypadku faktur VAT RR wystawianych poza systemem można posługiwać się numerem PESEL.
Kolejnym elementem faktury VAT RR jest oświadczenie o następującej treści:
„Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług”.
Jak natomiast wynika z art. 116 ust. 3c ustawy o VAT, w przypadku e-faktury VAT RR oświadczenie to jest składane z chwilą wskazania przez rolnika ryczałtowego w Krajowym Systemie e-Faktur nabywcy produktów rolnych jako uprawnionego do wystawiania faktur VAT RR i faktur VAT RR KOREKTA przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur.
W rezultacie sama faktura VAT RR wystawiona poprzez KSEF nie będzie zawierać ww. oświadczenia, jednak możliwość wystawienia takiego dokumentu będzie dostępna dla podatnika VAT po uprzednim uwierzytelnieniu się rolnika w KSeF oraz złożeniu przez tego rolnika oświadczenia, że jest on rolnikiem ryczałtowym, czyli zwolnionym od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.
Z perspektywy nabywcy planującego odliczenie kwoty zryczałtowanego podatku wynikającego z faktury VAT RR istotnego znaczenia nabiera nowe brzmienie art. 116 ust. 6 ustawy o VAT obowiązujące od 1 lipca 2024 roku. Otóż zgodnie z tym przepisem zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonano zapłaty pod warunkiem, że:
- nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
- zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego lub na jego rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem;
- w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo numer identyfikujący taką fakturę w Krajowym Systemie e-Faktur – w przypadku wystawienia faktury w sposób, o którym mowa w ust. 3b, albo na fakturze potwierdzającej nabycie produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.
Korekta faktury VAT RR i okres przechowywania
Jak wynika z treści art. 116 ust. 5b ustawy o VAT, fakturę VAT RR wystawia się nie później niż 7. dnia od dnia nabycia produktów rolnych. Natomiast w przypadku gdy po wystawieniu faktury VAT RR:
- wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku lub kwota zryczałtowanego zwrotu podatku wskazana na fakturze VAT RR uległa zmianie;
- dokonano zwrotu produktów rolnych;
- dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty, o której mowa w ust. 9 pkt 1;
- stwierdzono pomyłkę w jakiejkolwiek pozycji faktury VAT RR
– nabywca produktów rolnych wystawia fakturę korygującą oznaczoną „Faktura VAT RR KOREKTA”.
Fakturę VAT RR KOREKTA dotyczącą faktury VAT RR wystawionej przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur wystawia się wyłącznie przy użyciu tego systemu (art. 116 ust 5e ustawy o VAT).
Interesujące regulacje będą obowiązywać w zakresie przechowywania faktur VAT RR. Wskazano, że rolnik ryczałtowy jest obowiązany przechowywać oryginały faktur VAT RR oraz kopie oświadczeń przez okres 5 lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę. Obowiązek ten obejmuje również faktury VAT RR i oświadczenia wystawione w postaci elektronicznej.
Natomiast faktury VAT RR i faktury VAT RR KOREKTA wystawione przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur są przechowywane w Krajowym Systemie e-Faktur przez okres 10 lat, licząc od końca roku, w którym zostały wystawione.
Podsumowując, od 1 lipca 2024 roku będzie możliwe wystawienie zarówno faktury VAT RR, jak i ewentualnej korekty takiej faktury poprzez KSEF, jednakże będzie to wymagać zgody dostawcy (rolnika ryczałtowego), który będzie musiał dokonać uwierzytelnienia swojego statusu podatnika zwolnionego z VAT w systemie e-faktur.
