Ustawodawca 1 października 2021 roku wprowadził nowe zmiany w ustawie o VAT. Zostały one nazwane przez niego „SLIM VAT 2”. Mają one uprościć rozliczanie podatku od towarów i usług. Przepisy usystematyzowały sposób rozliczania korekty zmniejszającej w przypadku WNT, importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca. Sprawdź, jak prawidłowo powinna zostać rozliczona korekta in minus w transakcjach zagranicznych!
Rozliczenie podatku naliczonego
Zgodnie z treścią art. 86 ust. 1 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług, a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy (patrz art. 86 ust. 10 ustawy o VAT).
Do ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów stosuje się odpowiednio przepisy art. 29a ust. 1–1b, 6, 7, 10, 11 i 17 (patrz art. 30a u.p.t.u.).
Zasada korygowania faktur
Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a–30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Podstawa opodatkowania obejmuje:
podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Natomiast korekt podstawy opodatkowania dokonujemy w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania o:
kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;
zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.
Jak to już wyżej opisaliśmy, w przypadku WNT, importu usług oraz dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca, także stosujemy podobne zasady.
Korekta in minus w transakcjach zagranicznych - WNT, importu usług oraz dostawy
Przepisy obowiązujące przed wprowadzeniem SLIM VAT 2 nie określały wprost, w jakim okresie podatnik ma rozliczyć korekty „in minus” dotyczące wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT jest nabywca. W związku z tym podatnicy stosowali różne sposoby ujmowania takich korekt. Część z nich ujmowała faktury w dacie wystawienia faktury korygującej. Niektórzy rozliczali korekty w okresie, w którym nabywca otrzymał faktury korygujące. Najczęściej jednak podatnicy ujmowali korekty w zależności od jej przyczyny.
Ustawodawca zauważył ten problem i z 1 października 2021 roku zostały dodane art. 29a ust. 15a oraz art. 30a ust. 1a ustawy o VAT, które regulują sposób rozliczenia korekt „in minus”.
Obecnie w przypadku WDT, importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT jest nabywca, gdy podstawa opodatkowania uległa obniżeniu, korekty tej podstawy dokonuje się w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym zaistniała przyczyna obniżenia podstawy opodatkowania. W związku z tym w przypadku, gdy korekta spowodowana jest przyczynami powstałymi już na etapie zawarcia danej transakcji (np. błędnie określona cena, ilość), to powinna ona zostać rozliczona w deklaracji podatkowej za okres, w którym rozliczona została pierwotna transakcja (korekta wsteczna).
W przypadku natomiast, gdy korekta jest spowodowana przyczynami zaistniałymi po dokonaniu transakcji, np. zaistniały nowe okoliczności transakcji, takie jak udzielenie dodatkowego rabatu czy skonta itp., powinna być ona dokonana „na bieżąco”. W takiej sytuacji korekty dokonujemy więc w deklaracji podatkowej za miesiąc, w którym zaistniała przyczyna obniżenia podstawy opodatkowania.
Podsumowując – w przypadku, gdy przyczyna korekty powstała później i nie była możliwa do przewidzenia w momencie rozliczenia pierwotnej transakcji, korekty faktur rozliczamy na bieżąco.
Przykład 1.
Czynny podatnik podatku VAT zarejestrowany do VAT UE w Polsce w listopadzie 2021 roku dokonał WNT. Po sprawdzeniu zakupionego towaru w styczniu zwrócił jego część, ponieważ nie spełniał on kryteriów jakościowych. Podatnik fakturę dokumentująca zwrot otrzymał dopiero w marcu. Jak powinien rozliczyć korektę WNT?
W tym przypadku zwrot towaru nastąpił już w styczniu. Tym samym podatnik dokonuje rozliczenia podatku w momencie zaistnienia przesłanki. Co istotne, fakt, że faktura korygująca „in minus” dotarła do podatnika dopiero marcu, nie ma wpływu na rozliczenie podatku.
Ustawodawca dla doprecyzowania powyższej zasady dodał także art. 86 ust. 19c. ustawy o VAT. W świetle tej regulacji w przypadku korygowania in minus WDT, importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT jest nabywca towaru lub usługi, podatnik jest zobowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym dokonał korekty podstawy opodatkowania.
Przykład 2.
Czynny podatnik podatku VAT zarejestrowany do VAT UE w Polsce w listopadzie 2021 roku dokonał WNT. Po sprawdzeniu zakupionego towaru w styczniu zwrócił część towaru, ponieważ nie spełniał on kryteriów jakościowych. Tym samym już w styczniu podatnik dokonuje zarówno korekty podatku należnego, jak i naliczonego.
Podsumowując, nowe regulacje na pewno należy uznać za korzystne dla podatników. Zmiany spowodują, że nie będą mieli oni pewności, iż dokonują korekt „in minus” w przypadku WDT importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy o VAT jest nabywca w różnych terminach.
