Umowy sponsoringu zaliczane są do tzw. umów nienazwanych i są coraz chętniej wykorzystywanym przez przedsiębiorców narzędziem marketingowym. Osoby zawierające umowy sponsoringu mogą mieć wątpliwości w kwestii ich opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tematem artykułu jest opodatkowanie sponsoringu na gruncie VAT.
Czym charakteryzuje się umowa sponsoringu?
Sponsoring to rodzaj umowy partnerskiej, opierającej się na popularności sponsorowanego, którego zadaniem jest dotarcie do jak największej liczby odbiorców. W ramach umowy sponsoringu sponsor przekazuje sponsorowanemu określone świadczenie lub rzecz w zamian za świadczenie przez sponsorowanego określonych działań o charakterze promocyjnym, marketingowym oraz reklamowym na rzecz sponsora, w szczególności reklamę i promocję firmy, marki czy oferowanych w ramach prowadzonej działalności produktów i usług. Na podstawie zawartej umowy sponsoringu może dojść do przekazania pieniędzy, rzeczy bądź usług. Możemy mieć zatem do czynienia ze świadczeniem:
- pieniężnym – świadczenie usługi w zamian za środki pieniężne,
- barterowym – świadczenie usługi w zamian za towary bądź usługi.
Umowa sponsoringu powinna być sporządzona tak, aby zabezpieczała interesy obu stron. Zabezpieczenie interesów sponsora i sponsorowanego zapewni dokładne określenie w umowie czynności, jakie zobowiązuje się wykonać sponsorowany w zamian za określone świadczenia lub rzeczy przekazane mu przez sponsora.
Pojęcie sponsoringu nie występuje w przepisach prawa. Podstawą prawną zawieranych umów sponsoringu jest ogólna zasada swobody umów.
„Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego".
Zasady funkcjonowania i rozliczenia sponsoringu na gruncie podatku dochodowego i podatku VAT nie zostały określone w polskich przepisach podatkowych. Umowy sponsoringu stały się powszechne, przez co wykształciła się już praktyka gospodarcza w kwestii opodatkowania na gruncie podatku dochodowego i podatku VAT.
Opodatkowanie sponsoringu na gruncie podatku VAT
Sponsoring wywołuje określone konsekwencje dla sponsorowanego na gruncie podatku VAT. Brak szczególnych uregulowań w odniesieniu do umów sponsoringu oznacza, że stosujemy ogólne zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Zgodnie z art. 5 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- eksport towarów,
- import towarów na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega zatem w szczególności odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust 1 ustawy o VAT). Przez świadczenie usług rozumie się natomiast każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT (art. u8 ust. 1 ustawy o VAT).
Otrzymane środki pieniężne od sponsora, z którymi wiąże się wykonywanie na rzecz sponsora określonych czynności, stanowi dla sponsorowanego wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Przy umowie sponsoringu, w której ramach sponsor przekazuje sponsorowanemu określone towary, należy rozpoznać dostawę towarów opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Dostawa towarów ma charakter odpłatny, gdyż sponsorowany świadczy na rzecz sponsorowanego określoną w umowie usługę ekwiwalentną. W takiej sytuacji zarówno sponsor, jak i sponsorowany powinni udokumentować zawartą transakcję na podstawie faktury VAT, oczywiście o ile obie strony są czynnymi podatnikami VAT. W odniesieniu do wszystkich przekazanych towarów i usług, strony umowy będące czynnymi podatnikami VAT wystawiają zatem faktury VAT, na których wykazują podatek VAT należny.
W razie gdy umowa sponsoringu opiera się na świadczeniu usług przez sponsorowanego na rzecz sponsora w zamian za wynagrodzenie, mamy wówczas do czynienia ze świadczeniem usług ze strony sponsorowanego. Sponsorowany będący czynnym podatnikiem VAT wystawia wówczas fakturę z tytułu świadczenia usługi reklamowej.
Opodatkowanie sponsoringu a odliczenie VAT przez sponsora
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czynnemu podatnikowi VAT co do zasady przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
W przypadku sponsoringu sponsorowany świadczy na rzecz sponsora usługę reklamową. Jeżeli sponsor jest czynnym podatnikiem VAT i nabyta w ten sposób przez sponsora usługa reklamy jest wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego, to sponsorowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do odliczenia VAT naliczonego nie przysługiwałoby wówczas, gdy usługa reklamy byłaby wykorzystana do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Warto podkreślić, że sponsorowany może nie być czynnym podatnikiem VAT, w takim przypadku nie może on wystawić faktury VAT za usługi reklamowe, co oznacza, że dla sponsora nie powstanie podatek naliczony.
Interpretacja indywidualna (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.294.2020.2.JS) z 5 sierpnia 2020 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczy ustalenia prawa do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na podstawie umowy sponsoringu.
Wnioskodawcą jest firma handlowa, będąca czynnym podatnikiem VAT, która w ramach promocji marki i działalności marketingowej zawiera umowy sponsorskie m.in. ze znanymi i rozpoznawalnymi osobami lub klubami sportowymi. Wnioskodawca zadał pytanie, czy przysługuje mu prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na podstawie umowy sponsoringu.
Dyrektor KIS potwierdził, że wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturze wystawionej z tytułu świadczonej usługi reklamowej, stwierdzając, co następuje:
„W opisie sprawy Wnioskodawca wskazał jednoznacznie, że nabywane przez Spółkę usługi sponsoringu służą czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT. Ponoszone przez Wnioskodawcę wydatki na promocję mają przyczyniać się m.in. do rozpowszechniania informacji na temat Spółki oraz świadczonych przez nią usług, kreowania i umacniania jej pozytywnego wizerunku, a także promowania marki. Realizacja tych celów może mieć bowiem wpływ na wzrost sprzedaży oferowanych przez Spółkę towarów i w konsekwencji uzyskiwanych przez nią przychodów.
Mając zatem na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w okolicznościach niniejszej sprawy spełnione są przesłanki uprawniające Spółkę do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabywane usługi sponsoringowe, ponieważ – jak wynika z treści wniosku – Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, a nabywane usługi mają związek z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. Powyższe prawo przysługuje Zainteresowanemu pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z art. 88 ustawy.
Tym samym, stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na podstawie umowy sponsoringu, wystawionych przez Sponsorowanego na podstawie umowy sponsoringu”.
Brak świadczenia wzajemnego a opodatkowanie sponsoringu podatkiem VAT
Jak zostało już wcześniej wspomniane, umowa sponsoringu charakteryzuje się wzajemnością świadczeń pomiędzy sponsorem a sponsorowanym. W przypadku gdy sponsor nie otrzymuje żadnego świadczenia wzajemnego od podmiotu sponsorowanego, poniesione przez niego wydatki mają charakter darowizny. Darowizna zgodnie z art. 888 kc to umowa, w której darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Skutkiem darowizny jest zatem wyłącznie jednostronne przysporzenie po stronie podmiotu obdarowanego. Darowizny nie stanowią wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów ani świadczenia usług, co oznacza, że nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zaprezentowane stanowisko potwierdzają organy podatkowe. Przykładem może być interpretacja indywidualna (sygn. 3063-ILPP1-2.4512.155.2016.2.MR) z 20 grudnia 2016 roku wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.
Fragment uzasadnienia interpretacji:
„[…] w sytuacji, gdy obdarowywany (Wnioskodawca) nie będzie zobowiązany do jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego na rzecz darczyńcy (Sponsora) i Wnioskodawca nie otrzyma jakiegokolwiek wynagrodzenia za wykonywane czynności – nie będzie to czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem w tym przypadku nie dojdzie do odpłatnej dostawy towarów, jak i odpłatnego świadczenia usług. Zatem nie występuje tutaj czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT, wymieniona w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Tym samym darowizny otrzymane przez Wnioskodawcę nie będą stanowić wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów, ani też świadczenia usług, wobec czego nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.
