Obliczając zaliczkę z tytułu wynagrodzenia pracownika, pracodawca jest zobowiązany do uwzględnienia szeregu elementów. Jednym z nich jest tzw. kwota wolna od podatku pracownika. Przepisy, które jej dotyczą, na pierwszy rzut oka wydają się jasne, jednak jak wskazuje praktyka, pracodawcy często mają problem z jej prawidłowym określeniem.
Wysokość zaliczki na podatek dochodowy zależy od dochodu uzyskanego w danym miesiącu oraz od dochodu uzyskanego narastająco od początku roku przez pracownika.
Bezpośredni wpływ na wysokość dochodu ma m.in. kwota zmniejszająca podatek.
Kwota wolna od podatku pracownika a PIT-2
Zaliczka na podatek jest co miesiąc pomniejszana o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, pod warunkiem że pracownik złoży pracodawcy oświadczenie na formularzu PIT-2.
Nowy wzór PIT-2 (w wersji 9) zawiera wszystkie wnioski i oświadczenia podatnika, które mają wpływ na sposób ustalenia zaliczki na podatek dochodowy. Nowe dane zawarte we wzorze dotyczą:
- Blok C – Oświadczenia podatnika składanego płatnikowi w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek;
- Blok D – Oświadczenia podatnika składanego płatnikowi w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek – dotyczy podatników, którzy mają przyznane prawo do emerytury lub renty;
- Blok E – Oświadczenia podatnika składanego płatnikowi o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów (z małżonkiem / jako osoba samotnie wychowująca dziecko);
- Blok F – Oświadczenia podatnika składanego zakładowi pracy w sprawie korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów;
- Blok G – Oświadczenia podatnika składanego płatnikowi w sprawie zwolnień, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 152–154 ustawy, czyli: ulga na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152) – zaznaczając tę opcję, należy podać lata, w których ulga może być stosowana (ulga ograniczona jest do 4 lat), ulga dla rodzin 4+ (art. 21 ust. 1 pkt 153), ulga dla pracujących seniorów (art. 21 ust. 1 pkt 154);
- Blok H – Wniosku podatnika składanego płatnikowi o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów uzyskania przychodów;
- Blok I – Wniosku podatnika składanego płatnikowi o rezygnację ze stosowania 50-procentowych kosztów uzyskania przychodu;
- Blok J – Wniosku podatnika składanego płatnikowi w sprawie niepobierania zaliczek w roku podatkowym.
Deklaracji PIT-2 nie należy składać w kolejnym roku podatkowym, jeżeli stan faktyczny wynikający z oświadczenia z poprzedniego roku nie uległ zmianie (art. 32 ust. 3a ustawy o PIT). Jeśli stan faktyczny określony w ostatnim oświadczeniu zmienił się w ten sposób, że pracownik zaczął osiągać dochody, od których oblicza się podatek z uwzględnieniem kwoty zmniejszającej podatek, np. pracownik rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, to pracownik ma obowiązek poinformowania płatnika o zmianie stanu faktycznego.
Kwota wolna od podatku pracownika 2024
Od lipca 2022 roku stawka procentowa podatku w przypadku skali podatkowej wynosi 12% czyli kwota wolna została zmniejszona. Wysokość kwoty zmniejszającej podatek wynika z tego, że jest to 12% z kwoty wolnej od podatku, czyli 30 000,00 x 12%. Miesięcznie kwota zmniejszająca podatek wynosi 300,00 zł.
Od stycznia 2023 roku jest możliwe upoważnienie nawet 3 płatników (pracodawców, zleceniodawców, ZUS-u) do zmniejszania zaliczek na PIT (o kwotę wynosząca 3600 zł). Oznacza to, że podatnik może „dzielić” 1/12 kwoty zmniejszającej podatek maksymalnie na trzy kwoty i trzech płatników. Będzie dokonywał tego na oświadczeniu, które uprawnia płatnika do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą:
- 1/12 kwoty zmniejszającej podatek o 300,00 zł;
- 1/24 kwoty zmniejszającej podatek o 150,00 zł;
- 1/36 kwoty zmniejszającej podatek o 100,00 zł.
Pracownik prowadzący działalność gospodarczą
Każdy podatnik rozliczający się według skali podatkowej ma prawo tylko do jednej kwoty wolnej od podatku. Dlatego też pracodawcę trzeba powiadomić o tym, że kwotę wolną od opodatkowania rozlicza się we własnym zakresie i nie należy wówczas w zakładzie pracy składać PIT-2.
Dwa zakłady pracy a kwota wolna od podatku pracownika
Podatnik może swobodnie decydować o zastosowaniu miesięcznej kwoty wolnej przez płatnika. Zamiast jednego płatnika może wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek. Zmiana ta jest korzystna szczególnie dla wieloetatowców z niskimi wynagrodzeniami. Do tej pory takie osoby mogły wskazać tylko jednego pracodawcę do stosowania zmniejszenia.
Kwota wolna od podatku pracownika - 2024
Podatek wynosi 12%, a wysokość kwoty zmniejszającej podatek wynika z tego, że jest to 12% z kwoty wolnej od podatku, czyli 30 000,00 x 12%. Miesięcznie kwota zmniejszająca podatek wynosi 300,00 zł.
W przypadku dochodu do 120 000,00 zł podatek wynosi 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3 600,00 zł.
Kwota zmniejszająca podatek przysługuje podatnikom znajdującym się w II progu podatkowym, którzy będą płacili podatek 32%.
