Aby zmniejszyć liczbę oszustw podatkowych, rząd wprowadza kolejne zmiany na gruncie VAT. Zgodnie z nowymi regulacjami obowiązującymi od 1 listopada 2019 roku nastąpiła likwidacja odwrotnego obciążenia, które zostało pod określonymi warunkami zastąpione obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności. Sprawdź, pod jakimi warunkami konieczny będzie split payment!
Odwrotne obciążenie w transakcjach krajowych
Zgodnie z obowiązującymi przepisami do 31 października 2019 r. odwrotne obciążenie stosowane było po spełnieniu określonych przez ustawę o podatku od towarów i usług warunków. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT mechanizmem dotyczył transakcji, gdy jednocześnie były spełnione warunki:
- dostawa towarów określonych w załączniku nr 11 oraz usług w załączniku nr 14;
- sprzedawcą jest podatnik, u którego sprzedaż nie jest zwolniona ze względu na limit obrotów w wartości 200 000 zł;
- nabywcą jest czynny podatnik VAT;
- dostawa towarów nie jest zwolniona z podatku VAT;
- w przypadku usług budowlanych sprzedawca jest podwykonawcą usług.
- przypadek 1: podatnik dokonał dostawy towarów / świadczenia usług ujętych w załączniku nr 11 lub 14 ustawy przed 1 listopada 2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po 31 października 2019 r.;
- przypadek 2: podatnik dokonał dostawy towarów / świadczenia usług ujętych w załączniku nr 11 lub 14 ustawy po 31 października 2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona przed 1 listopada 2019 r.
Likwidacja odwrotnego obciążenia od 1 listopada 2019 a transakcje krajowe
Transakcje wymienione w załączniku 11 i 14 od 1 listopada 2019 r. nie będą rozliczane mechanizmem odwrotnego obciążenia (z wyjątkiem transakcji objętych przepisami przejściowymi). Zgodnie z nowelizacją ustawy o VAT załączniki te zostają uchylone wraz z załącznikiem nr 13. W ich miejsce wprowadzony zostaje załącznik nr 15, który podlegać będzie pod obowiązkowy split payment. Przy czym podkreślić należy, że mechanizm podzielonej płatności (split payment) obowiązkowo stosowany jest od 1 listopada 2019 roku w przypadku gdy:
- transakcja dotyczy co najmniej jednej dostawy towarów lub świadczenia usługi wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT;
- wartość transakcji jest większa bądź równa 15 000 zł – w przypadku transakcji w walucie obcej kwotę należy przeliczyć na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji;
- sprzedawca jest czynnym podatnikiem VAT.
W przypadku nierozliczenia sprzedaży według nowych zasad, zarówno na sprzedawcy, jak i nabywcy mogą ciążyć konsekwencje karno-skarbowe. W przypadku gdy sprzedawca nie umieści adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” na fakturze, może zostać ukarany sankcją w wysokości 30% podatku VAT z pozycji z faktury, które dotyczą transakcji z załącznika nr 15. Uniknięcie tej sankcji możliwe jest poprzez zawiadomienie nabywcy o zaistniałej sytuacji (np. mailowo, wystawienie korekty) i uregulowaniem przez nabywcę zobowiązania poprzez MPP. Natomiast w momencie, gdy nabywca nie ureguluje zobowiązania zgodnie z nowymi zasadami, grożą mu takie same sankcje jak w przypadku sprzedawcy. Kara może nie być zastosowana, jeżeli sprzedawca rozliczy całą kwotę podatku z faktury.
Załącznik nr 15 – czego dotyczy?
Nowy załącznik nr 15 ustawy o VAT, który obowiązywać będzie od 1 listopada 2019 r., dotyczy aż 150 pozycji. Wyróżnić tu możemy między innymi:
1. dostawy:
- węgla kamiennego, brunatnego, koksu, półkoksu a także brykietu
- części towarów stalowych – szeroko rozumiany „złom”
- złota, srebra, aluminium, cynku, miedzi
- komputerów, jednostek pamięci, telefonów
- odbiorników telewizyjnych, konsol do gier, aparatów/kamer cyfrowych
- niektórych części pojazdów silnikowych
- biżuterii
- odpadów (szklanych, papierowych, z tworzyw sztucznych itp.)
- surowców wtórnych;
2. świadczenia usług:
- budowlanych i ogólnobudowlanych
Załącznik ten wykazuje szczegółowe transakcje, które po spełnieniu warunków kwotowych oraz statusu VAT objęte są obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności. Co więcej, przy pozycji wskazywany został również numer PKWiU w celach łatwego zidentyfikowania świadczonych usług bądź też dostaw towarów.
Odwrotne obciążenie w transakcjach zagranicznych
Odwrotne obciążenie ma również zastosowanie w transakcjach zagranicznych. W przypadku:
- wewnątrzwspólnotowego nabycia towaru,
- wewnątrzwspólnotowego nabycia usług oraz
- nabycia usług od kontrahenta spoza UE
do rozliczenia podatku VAT należnego i równoczesnego odliczenia VAT zobowiązany jest nabywca towaru bądź usługi. Wówczas zakup ten rozliczany jest w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia (ang. reverse charge).
Likwidacja odwrotnego obciążenia a transakcje zagraniczne
Likwidacja odwrotnego obciążenia nie ma zastosowania przy rozliczenie transakcji zagranicznych. W związku z tym obowiązek rozliczenia podatku VAT (w określonych ustawą o VAT przypadkach) wciąż leży po stronie sprzedawcy. Dlatego też zmiany w ustawie o VAT mają zastosowanie wyłącznie do transakcji krajowych.
