Aby uczyć się coraz nowszych rzeczy, nie możemy czekać bezczynnie, aż wiedza sama do nas przyjdzie. Samorealizacja to najlepsza inwestycja w samego siebie. Udowodniono, że wyznaczanie sobie celów, zarówno tych życiowych, jak i zawodowych ma pozytywny wpływ na naszą motywację do działania i ciągły rozwój. Jednak ich realizacja, w dużej mierze zależy od właściwego sformułowania oraz zaplanowania działań składających się na jego osiągnięcie. W tym przypadku najlepiej sprawdza się metoda SMART.
Co to jest metoda SMART?
Nazwa SMART jest akronimem pięciu angielskich słów: specific, measurable, attractive, realistic, timely defined. Ponadto słowo “smart” oznacza sprytny. Więc jest to metoda formułowania “sprytnych” celów, dzięki której są większe szanse na ich realizację. Poszczególne słowa oznaczają jednocześnie cechy, jakie powinny zostać przypisane do danego celu. SMART zakłada, że odpowiednie wyrażenie celu jest kluczem do sukcesu i jednocześnie podpowiada, jak w prosty sposób go osiągnąć.
Główne założenia metody SMART
Według metody SMART, aby właściwie skonstruować cel, musimy określić go według pięciu wytycznych:
Specific, czyli sprecyzowany
Cel nie może być zbyt ogólnikowy. Większość celów życiowych czy postanowień noworocznych ma właśnie taki charakter. Niestety równie często zdarza się to w przypadku celów w firmie. Powiedzenie sobie: chcę schudnąć lub musimy zwiększyć sprzedaż, nie jest konkretnym przekazem, przez co trudniej nam to osiągnąć. Tutaj pomocne mogą okazać się odpowiedzi na trzy pytania: co chcę osiągnąć?, po co chciałbym to osiągnąć? oraz jak chcę to osiągnąć?. Na podstawie odpowiedzi łatwiej zdefiniować cel oparty na konkretnych liczbach czy wielkościach. Założenia: do końca maja chcę schudnąć 4 kilogramy lub do końca roku planujemy zwiększyć sprzedaż naszych usług o 10% w stosunku do stanu obecnego, są jak najbardziej zgodne z pierwszą literą metody SMART.
Measurable, czyli mierzalny
Dobrze określony cel to taki, w przypadku którego będziemy dokładnie wiedzieć, czy został już osiągnięty. Ważne jest również to, aby móc na bieżąco monitorować jego etapy, w ten sposób łatwiej będzie nam zauważać osiągnięte postępy. Tutaj plany w stylu: odłożyć na wyjazd na Bali czy zwiększyć przychody firmy zdecydowanie się nie sprawdzą. Celem może być: odłożę 6000 złotych, które przeznaczę na wakacje na Bali albo zwiększymy przychody naszej firmy o 15%. W obu przypadkach zarówno postępy, jak i samo osiągnięcie celu można łatwo zmierzyć.
Attractive, czyli atrakcyjny
Ten punkt dotyczy przede wszystkim motywacji do realizacji wyznaczonego celu. Powinien on nieść wyzwanie oraz końcowo nauczyć nas czegoś nowego. Cel nie może być zbyt łatwy, gdyż jego realizacja nie przyniesie nam satysfakcji. Dobrze gdy wymaga czasu, lekkich poświęceń czy sprawia trudności. Tym większa będzie nasza radość z jego osiągnięcia. Jeśli określisz atrakcyjność celu i zauważysz korzyści płynące z jego osiągnięcia, będzie to najlepszą motywacją. Tutaj przydatnym narzędziem może być skonstruowanie tabeli zysków i strat związanych z osiągnięciem celu.
Realistic, czyli realny
Nasz cel musi być przede wszystkim możliwy do osiągnięcia. Przy jego planowaniu należy wziąć pod uwagę czas, siły oraz zasoby jakie posiadamy. Jeśli naszym zamierzeniem jest odłożenie danej sumy pieniędzy, to musimy zarabiać na tyle, aby po wszystkich niezbędnych wydatkach, zostało nam trochę pieniędzy na odłożenie. Plany można mieć wielkie, ale jeśli są nierealne, to bardziej zniechęcają niż motywują nas do działania. Dlatego cel powinien być określany indywidualnie, na podstawie naszych możliwości.
Time-based, czyli określony w czasie
Cel, który określamy, musi mieć konkretną datę, do jakiej chcemy go zrealizować. Tutaj właściwe będzie sformułowanie: chcę schudnąć 5 kilogramów do końca przyszłego miesiąca. W ten sposób nie tylko mobilizujemy się do działania, ale również usprawniamy sobie pracę poprzez możliwość ustalenia harmonogramu czy etapów działań.
Rozszerzona metoda SMART
Powyżej została przedstawiona podstawowa metoda SMART. Jednak podczas wielu lat pracy według jej schematu została także rozbudowana o dwa elementy - controllable i positive. Pierwszy mówi o tym, że cele, które sobie wyznaczamy, nie mogą znajdować się poza naszą kontrolą, gdyż nie będziemy mieli wpływu na ich całkowitą realizację. Natomiast w drugim punkcie chodzi bardziej o jego część formalną. Powinien być sformułowany w sposób pozytywny, czyli będę pił dużo wody, a nie - nie będę pił niezdrowych napojów. Jest to spowodowane tym, że nasz mózg nie rozumie słowa “nie”. Mimo ewolucji metody SMART najbardziej popularna pozostaje jej podstawowa wersja.
