Chęć otworzenia biznesu gastronomicznego wymaga od przedsiębiorcy spełnienia wielu różnych warunków. Jednym z nich jest konieczność zaakceptowania lokalu przez sanepid. Jak dokładnie wygląda w takim przypadku, odbiór lokalu przez sanepid i czy wiąże się to z kosztami? Dowiedz się więcej, w artykule!
Kto może prowadzić działalność gastronomiczną?
Tak naprawdę w polskim prawie nie istnieją regulacje, które w jakikolwiek sposób ograniczałyby możliwość prowadzenia działalności o charakterze gastronomicznym. Może ją wykonywać w zasadzie każdy przedsiębiorca, choć czasami konieczne jest uzyskanie pewnego rodzaju zezwoleń, jak ma to miejsce chociażby w przypadku sprzedaży wyrobów alkoholowych.
Ustawodawca nie ogranicza również zakresu prowadzonej działalności gastronomicznej, co oznacza, że przedsiębiorca może prowadzić zarówno niewielki lokal na przedmieściu, jak i kilka różnych restauracji ulokowanych w centrach dużych miast. Każdy lokal musi spełniać wymogi prawne, głównie jeśli chodzi o kwestie sanitarne i epidemiologiczne, a także te z zakresu prawa pracy oraz BHP. Przedsiębiorca powinien znać warunki, które musi spełniać jego lokal, aby można było prowadzić w pełni legalną działalność gastronomiczną. Decyzja o spełnieniu tych warunków nie należy jednak do przedsiębiorcy, lecz do sanepidu, który dokonuje odbioru takiej nieruchomości.
Z punktu widzenia każdego przedsiębiorcy gastronomicznego istotne będzie przede wszystkim Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Akt ten określa podstawowe warunki, które muszą być spełnione przez lokal, w którym zamierzamy przygotowywać i sprzedawać jedzenie i napoje. Wśród wymogów stawianych przez prawo znajdują się zapewnienie m.in.:
- minimalnej powierzchni pomieszczeń – na każdego z pracowników zatrudnionych jednocześnie w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi niezajętej przez sprzęt;
- dostępu światła dziennego przy zachowaniu minimalnej proporcji powierzchni okien do powierzchni podłogi, która musi wynosić 1:8;
- odpowiedniej wentylacji i temperatury, która nie może być niższa, niż 14°C;
- toalet – osobnych dla personelu i osobnych dla gości, do których wejścia powinny prowadzić bezpośrednio z pomieszczeń, korytarzy lub dróg służących do komunikacji ogólnej; toaleta dla personelu nie powinna być oddalona od stanowiska pracy o więcej niż 75 m;
- szatni – powinny być zlokalizowane w osobnych pomieszczeniach;
- odpowiedniego wyposażenia i czystości kuchni, a także miejsc przygotowywania i wydawania posiłków.
Powyższe wyliczenie stanowi zaledwie wycinek obowiązków nakładanych na właścicieli lokali gastronomicznych. W zależności od rodzaju branży gastronomicznej przedsiębiorca musi dokładnie sprawdzić, czy spełnia wszystkie warunki, aby lokal został odebrany przez sanepid.
Wniosek o odbiór lokalu przez sanepid
Przygotowanie lokalu gastronomicznego nie oznacza automatycznego uzyskania prawa do jego otwarcia. Wcześniej należy bowiem wystąpić z wnioskiem zgłoszeniowym do sanepidu. Takie pismo musi zostać doręczone do sanepidu na co najmniej 2 tygodnie przed planowaną datą otwarcia lokalu. Wniosek o odbiór lokalu adresuje się do stacji sanitarno-epidemiologicznej właściwej ze względu na miejsce położenia nieruchomości przedsiębiorcy. Pismo może zostać doręczone do sanepidu osobiście, listem poleconym, a nawet poprzez platformę ePUAP. Przedsiębiorcy mogą w tym zakresie skorzystać z gotowych formularzy, które są dostępne na oficjalnych stronach internetowych każdej stacji sanitarno-epidemiologicznej.
Jeśli złożony wniosek będzie zawierał braki formalne, przedsiębiorca zostanie wezwany do jego poprawienia w ciągu 7 dni. Jeśli wszystko będzie w porządku, sanepid wyznaczy termin wizyty inspektora, który sprawdzi, czy lokal spełnia wszystkie wymogi techniczne i prawne, aby można było prowadzić w nim działalność gastronomiczną. Dodajmy, że wniosek o odbiór lokalu nie podlega żadnej dodatkowej opłacie, nawet wtedy, gdy pojawi się konieczność jego poprawienia lub ponownego złożenia od nowa.
Przykład 1.
Pan Kacper złożył wniosek o odbiór lokalu gastronomicznego przez sanepid. Okazało się, że w piśmie nie podał kilku ważnych informacji, stąd został wezwany do uzupełnienia braków w ciągu 7 dni. Od chwili odebrania wezwania z sanepidu minęło już 13 dni, a mężczyzna nie poprawił swojego wniosku – ostatecznie pismo nie zostało więc przyjęte do rozpatrzenia. Czy przedsiębiorca może złożyć ponowny wniosek o odbiór lokalu, a jeśli tak, to w jakim terminie i czy konieczne jest uiszczenie jakieś opłaty?
Pan Kacper ma prawo do złożenia ponownego wniosku do sanepidu w dowolnie wybranym przez siebie terminie. Takie pismo nie podlega żadnej opłacie skarbowej.
Jak przebiega odbiór lokalu przez sanepid?
Jeśli przedsiębiorca złoży prawidłowy wniosek o odbiór lokalu, sanepid wyznaczy termin, w którym inspektor sanitarny dokona sprawdzenia całej nieruchomości oraz niezbędnych dokumentów. Taki odbiór polega nie tylko na faktycznym sprawdzeniu każdego pomieszczenia, ale również weryfikacji niezbędnych zgód i zezwoleń na prowadzenie działalności. Oczekując na wizytę inspektora, przedsiębiorca musi pamiętać o przygotowaniu:
- podstawy prawnej władania lokalem – będzie to np. umowa sprzedaży lokalu, umowa najmu lokalu, orzeczenie sądu przyznające własność lokalu;
- umowy na wywóz śmieci lub porozumienia z właścicielem budynku, który zapewni wywóz nieczystości także z lokalu gastronomicznego;
- dokumentu zawierającego wyniki badań wody i jej zdatności do spożycia;
- zaświadczeń o wykonanych szkoleniach BHP przez pracowników lokalu;
- księgi HACCP – w przypadku gdy mamy do czynienia z tzw. dużym lokalem gastronomicznym;
- umowy na odbiór oleju – w przypadku gdy w danej gastronomii używany będzie olej do smażenia potraw;
- projektu technologicznego – w przypadku gdy dany lokal został przekształcony z nieruchomości, która nie była uprzednio wykorzystywana dla celów gastronomicznych;
- dokumentacji GMP (dobrych praktyk produkcyjnych) oraz GHP (dobrych praktyk higienicznych);
- protokołu pomiarów wydajności wentylacji lokalu;
- umowy z DDD lub procedury dotyczące zabezpieczenia lokalu przed szkodnikami;
- aktualne książeczki sanepidowskie wszystkich zatrudnionych pracowników.
Sporządzenie ww. dokumentacji będzie wiązało się najczęściej z koniecznością wynajęcia kilku firm mających w tym zakresie odpowiednią wiedzę i doświadczenie. Co prawda przedsiębiorca ma prawo do samodzielnego przygotowania takich dokumentów, jednak jeśli do tej pory nigdy tego nie robił, lepszym pomysłem będzie wynajęcie fachowców. Wizyta inspektora sanitarnego może trwać stosunkowo krótko, choć oczywiście zależy to w głównej mierze od wielkości danego lokalu.
W przypadku gdy inspektor nie będzie miał żadnych zastrzeżeń ani co do stanu technicznego lokalu, ani zgromadzonej dokumentacji, zezwoli na jego otwarcie w ustalonym wcześniej terminie. Jeśli jednak okaże się, że w lokalu istnieją jakieś niedociągnięcia lub brak będzie któregoś z niezbędnych dokumentów, to taka zgoda nie zostanie wydana. W tym przypadku inspektor sanitarny wyda zalecenia pokontrolne i wyznaczy termin na ich wykonanie. Dopuszczalna jest sytuacja tzw. warunkowego otwarcia lokalu, gdy istniejące uchybienia nie są zbyt duże, nie zagrażają zdrowiu lub życiu ludzi i da się je naprawić w stosunkowo krótkim okresie. Przedsiębiorca dostaje wówczas zalecenia, przy czym ich niewykonanie w zakreślonym terminie będzie wiązało się z ryzykiem natychmiastowego zamknięcia lokalu, a także nałożenia grzywny. Po spełnieniu zaleceń właściciel lokalu ma obowiązek udzielić pisemnej odpowiedzi sanepidowi – możliwie jeszcze przed wyznaczonym terminem spełnienia warunków do prowadzenia działalności. Pamiętajmy, że inspektor ma prawo umówić się na ponowną wizytę celem dokładnego sprawdzenia, czy wszystkie zalecenia zostały już wykonane.
Podsumowanie
Odbiór lokalu gastronomicznego wiąże się z koniecznością złożenia wniosku do właściwego sanepidu na co najmniej 2 tygodnie przed planowanym otwarciem lokalu. Przedsiębiorca nie tylko musi pamiętać o doprowadzeniu nieruchomości do aktualnych wymogów prawnych, ale także powinien zapewnić inspektorowi dostęp do każdego pomieszczenia swojej nieruchomości. Niezbędne staje się także przygotowanie dokumentacji potwierdzającej możliwość prowadzenia działalności gastronomicznej. Braki w takich dokumentach lub niedociągnięcia, które pokażą się podczas wizyty inspektora, będą skutkowały wydaniem zaleceń dla przedsiębiorcy. Warunkowo można oczywiście pozwolić na otwarcie lokalu, choć tylko, gdy braki nie są zbyt duże i nie zagrażają ludziom.
