Aktualnie przedsiębiorcy stosujący jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mają prawo do odliczenia części zapłaconej składki zdrowotnej. Co jeśli jednak przedsiębiorca, który zlikwidował działalność gospodarczą, nie skorzystał z preferencji odliczenia przysługującej mu kwoty składki zdrowotnej na etapie ustalania wysokości zaliczek na podatek dochodowy? Czy przysługuje wówczas odliczenie składki zdrowotnej w PIT-28 przy likwidacji działalności?
Odliczenie składki zdrowotnej w PIT-28 przy likwidacji działalności
Do końca 2021 roku osoby prowadzące działalność gospodarczą i korzystające z preferencyjnej formy opodatkowania w postaci ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych miały prawo odliczenia od podatku 7,75% podstawy wymiaru zapłaconej w danym roku podatkowym składki zdrowotnej, która wynosiła 9% podstawy wymiaru. Wprowadzony wraz z 1 stycznia 2022 roku Polski Ład całkowicie zlikwidował możliwość odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej, natomiast od 1 lipca 2022 roku ryczałtowcom prowadzącym działalność gospodarczą przywrócono możliwość odliczenia, jednak ograniczono do połowy kwoty zapłaconych składek zdrowotnych, a odliczenie przysługuje nie od podatku, a od przychodu, co jest dla podatników mniej korzystne.
„Przychody, o których mowa w art. 6 ust. 1, mogą być pomniejszone o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285, z późn. zm.):
- z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
- za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie”.
Aktualnie uzyskiwane przez przedsiębiorców stosujących jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych przychody mogą być pomniejszone o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym na podstawie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Składki zdrowotne uwzględniane są przez ryczałtowców w rachunku podatkowym poprzez pomniejszenie przychodów opodatkowanych ryczałtem, uzyskanych w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej o 50% zapłaconych w danym roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Zgodnie z art. 11 ust. 1b ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne wysokość wydatków z tytułu składek na ubezpieczenia zdrowotne ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Dowodami tymi mogą być w szczególności dowód wpłaty, potwierdzenie przelewu, wyciąg bankowy czy zaświadczenie z ZUS-u.
Przykład 1.
Pan Michał prowadzi działalność gospodarczą od 1 stycznia 2023 roku w zakresie badań i analiz technicznych. Jako formę opodatkowania wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Przedsiębiorca samodzielnie prowadzi ewidencję przychodów, a także wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Co miesiąc oblicza podatek i wpłaca należne zaliczki do urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia następnego miesiąca. W lipcu 2023 pan Michał z przyczyn osobistych podjął decyzję o likwidacji działalności gospodarczej i dopełnił formalności z tym związanych. Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca zamierza złożyć zeznanie roczne PIT-28, w którym rozliczy przychody osiągnięte w 2023 roku. Po zlikwidowaniu działalności gospodarczej, a przed złożeniem zeznania rocznego pan Michał dowiedział się, że przedsiębiorcy, którzy wybrali jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, mają prawo do odliczenia 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym. Ze względu na niedostateczną wiedzę przedsiębiorca nie odliczał zapłaconej składki zdrowotnej na etapie ustalania wysokości i uiszczania zaliczek na podatek dochodowy. Czy może dokonać odliczenia składki zdrowotnej w deklaracji rocznej PIT-28 składanej za 2023 rok?
Jeżeli pan Michał nie odliczył od uzyskanych przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanych ryczałtem przysługujących mu do odliczenia 50% zapłaconych składek zdrowotnych w 2023 roku z tytułu prowadzenia tej działalności na etapie ustalania wysokości zaliczek na podatek dochodowy, to może dokonać odliczenia, składając PIT-28 za 2023 rok. Należy pamiętać o tym, że pomniejszenie to odnosi się wyłącznie do składek na ubezpieczenie zdrowotne opłaconych w danym roku podatkowym z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Wysokość składki zdrowotnej na ryczałcie
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest formą opodatkowania przysługującą niektórym przedsiębiorcom. Podstawą opodatkowania jest wówczas przychód bez pomniejszania o koszty jego uzyskania. Podatnicy stosujący jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych korzystają z preferencyjnych stawek podatku, które uzależnione są od tego, jakie czynności podatnik wykonuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Składka zdrowotna dla ryczałtowców wynosi 9% podstawy opodatkowania, która uzależniona jest z kolei od rocznego przychodu osiąganego przez ryczałtowca, a mianowicie obowiązuje:
- 60% przeciętnego wynagrodzenia – przychody nieprzekraczające 60 000 zł;
- 100% przeciętnego wynagrodzenia – przychody w przedziale od 60 000 zł do 300 000 zł;
- 180% przeciętnego wynagrodzenia – przychody przekraczające 300 000 zł.
W 2023 roku obowiązują następujące kwoty składek zdrowotnych uzależnione od rocznych przychodów przedsiębiorcy stosującego jako formę opodatkowania ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
- składka 376,16 zł miesięcznie – przychody nieprzekraczające 60 000 zł;
- składka 626,93 zł miesięcznie – przychody w przedziale od 60 000 zł do 300 000 zł;
- składka 1128,48 zł miesięcznie – przychody przekraczające 300 000 zł.
