Prowadzę działalność gospodarczą opodatkowaną skalą podatkową i w 2024 roku otrzymałam odszkodowanie z tytułu całkowitej szkody środka trwałego. Jaki jest wpływ odszkodowania na składkę zdrowotną, jeżeli zniszczony środek trwały został w pełni zamortyzowany w 2021 roku?
Marcelina, Zgierz
Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o PIT za przychód z działalności gospodarczej uważa się odszkodowania otrzymane za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej. Zatem odszkodowanie z tytułu całkowitej szkody środka trwałego będzie traktowane jako przychód i powinno zostać wykazane w kolumnie 8. KPiR – Pozostałe przychody. W związku z tym zwiększa się podstawa wyliczenia składki zdrowotnej.
Wpływ odszkodowania na składkę zdrowotną a amortyzacja przed 2022 rokiem
Zgodnie z art. 35 ustawy o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw podstawę wyliczenia składki zdrowotnej, którą stanowi dochód z prowadzonej działalności, pomniejsza się o odpisy amortyzacyjne sprzedanych środków trwałych, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 roku. Co ważne, przywilej ten dotyczy tylko właśnie sprzedanych środków trwałych. Oznacza to, że w przypadku ujęcia zakupu składnika majątku bezpośrednio jako koszt w KPiR, podatnik nie ma możliwości pomniejszenia podstawy składki zdrowotnej o odpisy amortyzacyjne (które w tym wypadku nie wystąpią).
Przykład 1.
Pani Natalia kupiła w grudniu 2021 roku komputer o wartości 9 000 zł i ujęła zakup bezpośrednio w kolumnie 13. KPiR – Pozostałe wydatki. W lipcu 2024 roku sprzedała sprzęt i wykazała z tego tytułu przychód w wysokości 12 000 zł w kolumnie 8. KPiR – Pozostałe przychody. Czy pani Natalia ma prawo do pomniejszenia podstawy składki zdrowotnej o wartość zakupionego sprzętu?
Nie, z racji tego, że sprzęt został ujęty bezpośrednio w kosztach, nie podlegał amortyzacji, w związku z czym pani Natalia nie ma możliwości pomniejszenia podstawy wyliczenia składki zdrowotnej o koszt zakupu komputera.
Przykład 2.
Pani Danuta kupiła w grudniu 2021 roku maszynę o wartości 9 900 zł i wprowadziła ją do ewidencji środków trwałych, a następnie dokonała amortyzacji jednorazowej. Zatem wartość zakupu maszyny została jednorazowo ujęta w kolumnie 13. KPiR – Pozostałe wydatki. Pani Danuta sprzedała maszynę w lipcu 2024 roku. Czy ma prawo do pomniejszenia podstawy składki zdrowotnej o wartość zakupionej maszyny?
Tak, z racji tego, że maszyna została ujęta w ewidencji środków trwałych, pani Danuta ma prawo do pomniejszenia wysokości podstawy składki zdrowotnej o kwotę odpisów amortyzacyjnych ujętych w kosztach przed 2022 rokiem.
Potwierdzeniem powyższego postępowania jest pismo Centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 12 grudnia 2022 roku o sygn. WPI/200000/43/1162/2022, w którym czytamy, że: „[...] w świetle art. 35 ww. ustawy – w przypadku ustalania dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i 2c, od przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochód ustalony z uwzględnieniem art. 24 ust. 2 zdanie drugie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie jest powiększany o odpisy amortyzacyjne zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przed 1 stycznia 2022 roku. Powyższy przepis dotyczy przychodów z odpłatnego zbycia określonych składników majątku (art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT), ale nie będzie miał zastosowania do przychodów z działalności gospodarczej w postaci odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o PIT). W związku z powyższym przy ustalaniu dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2c ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, przedsiębiorca powinien uwzględnić ww. odszkodowanie bez pomniejszania o koszty amortyzacji”.
Jak ograniczyć wpływ odszkodowania na składkę zdrowotną?
Jeżeli szkodzie uległ samochód, to przedsiębiorca ma możliwość ograniczyć wpływ odszkodowania na składkę zdrowotną. Mianowicie w sytuacji gdy samochód nie jest objęty ubezpieczeniem dobrowolnym (AC), to straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji oraz wydatki poniesione na naprawę pojazdu nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy o PIT do przychodów, które podlegają opodatkowaniu, nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (np. kosztów powypadkowej naprawy, jeżeli pojazd objęty jest wyłącznie obowiązkowym ubezpieczeniem OC).
Przykład 3.
Pan Łukasz prowadzi działalność opodatkowaną skalą podatkową i otrzymał odszkodowanie w kwocie 10 000 zł z tytułu uszkodzenia samochodu w kolizji drogowej. Koszt naprawy pojazdu to 15 000 zł, czyli przekracza kwotę otrzymanego odszkodowania. Jaki jest wpływ odszkodowania na składkę zdrowotną?
Jeżeli pan Łukasz nie zdecyduje się na naprawę samochodu, będzie obowiązany do wykazania jako przychodu całej kwoty otrzymanego odszkodowania, czyli 10 000 zł. Oznacza to, że będzie musiał uiścić składkę zdrowotną od tego przychodu w wysokości 9%, czyli 900 zł (10 000 zł x 9%). Gdyby pan Łukasz zdecydował się na naprawę, wówczas otrzymane odszkodowanie nie wpłynie na wysokość składki zdrowotnej, ponieważ kwota odszkodowania przekracza kwotę naprawy, w związku z czym pan Łukasz nie wykazuje przychodu w KPiR z tego tytułu.
Jak zaksięgować otrzymane odszkodowanie?
W celu zaksięgowania odszkodowania w systemie wFirma.pl należy przejść do zakładki: PRZYCHODY » INNE PRZYCHODY » DODAJ INNY PRZYCHÓD » POZOSTAŁE PRZYCHODY (DW), gdzie w polu RAZEM trzeba wprowadzić kwotę, która stanowi przychód do opodatkowania z tytułu otrzymanego odszkodowania.
W przypadku podatników opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych należy dodatkowo wybrać stawkę ryczałtu, która wynosi 8,5%. Tak zaksięgowany przychód zostanie ujęty w kolumnie 8. KPiR – „Pozostałe przychody” lub w Ewidencji przychodów (w przypadku podatników na ryczałcie).
