Składka zdrowotna w kosztach a dodatkowe korzyści dla podatnika!

Zapłacona składka zdrowotna może zostać niekiedy wciąż ujęta jako koszt uzyskania przychodu. Przywilej ten nie dotyczy natomiast każdego przedsiębiorcy, ponieważ uzależniony jest od wybranej formy opodatkowania prowadzonej działalności gospodarczej. Sprawdzamy, kiedy składka zdrowotna w kosztach może obniżyć podstawę wyliczenia składki zdrowotnej i czy podatnik ma prawo do ujęcia jej w kosztach po zmianie formy opodatkowania!

Składka zdrowotna w kosztach a forma opodatkowania w 2026 roku

W ramach Polskiego Ładu ustawodawca umożliwił ujęcie w kosztach składki zdrowotnej wyłącznie w przypadku opodatkowania podatkiem liniowym. Wynika to wprost z art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o PIT, zgodnie z którym do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się składek na ubezpieczenie zdrowotne, z wyjątkiem zapłaconych w danym roku podatkowym składek na ubezpieczenie zdrowotne:

• z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej zgodnie z art. 30c;
• za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w sposób określony w art. 30c.

Natomiast art. 30c ustawy o PIT określa zasady opodatkowania podatkiem liniowym.

Co ważne, składka zdrowotna w kosztach może zostać ujęta pod warunkiem, że zostanie zapłacona. Oznacza to, że bez względu na to, którego roku dotyczy, jest limitowana zgodnie z wysokością obowiązującą w roku zapłaty.

Przykład 1.

Pani Zuzanna prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem liniowym. W trakcie 2025 roku wykorzystała limit odliczenia składki zdrowotnej. Składki ZUS za grudzień 2025 opłaciła w styczniu 2026 roku. Czy ma ona prawo do ujęcia w kosztach składki zdrowotnej, mimo że składki dotyczą roku, w którym wykorzystała limit odliczenia?

Tak, limit odliczenia składki zdrowotnej dotyczy roku podatkowego, a nie roku składkowego. Oznacza to, że zapłacona w styczniu 2026 roku składka zdrowotna w kosztach może być ujęta do wysokości nowego limitu na 2026 rok, czyli kwoty 14100 zł.

Przykład 2.

Pan Radosław prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem liniowym. W ramach rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2025 rok powstała niedopłata którą pan Radosław wpłacił w 2026 roku. W 2025 roku pan Radosław wykorzystał pełny roczny limit odliczenia składki zdrowotnej. Czy uregulowana w 2026 roku niedopłata składki zdrowotnej może zostać odliczona w 2026 roku?

Tak, jeżeli w 2025 roku i w 2026 roku pan Radosław prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem liniowym i w 2026 roku nie przekroczył limitu odliczenia składki zdrowotnej w kwocie 14100 zł to do jego wysokości może odliczyć dopłaconą składkę zdrowotną wynikającą z rocznego rozliczenia.

Składka zdrowotna w koszty czy w zaliczce na podatek – co jest korzystniejsze?

Przedsiębiorcy opodatkowani podatkiem liniowym mają prawo wyboru – mogą odliczać składkę zdrowotną jako koszt w KPiR lub jako bezpośrednie odliczenie w zaliczce na podatek dochodowy. Na gruncie podatku dochodowego z pozoru nie ma znaczenia, w jaki sposób następuje odliczenie, ponieważ w efekcie wyliczona zaliczka na podatek jest w takiej samej wysokości.

Składka zdrowotna w koszty a strata z działalności

Warto mieć na uwadze, że ujęta składka zdrowotna w kosztach nie przepadnie, jeżeli w ramach roku przedsiębiorca poniósł stratę wykazaną w zeznaniu rocznym. W kwocie tej straty ujęta jest bowiem zapłacona składka zdrowotna jako koszt uzyskania przychodu. Stratę natomiast można rozliczać jako stratę z lat ubiegłych w kolejnych 5 następujących po sobie latach podatkowych, obniżając tym samym podstawę opodatkowania.

Natomiast, decydując się na odliczenie składki zdrowotnej w zaliczce na podatek, przedsiębiorca, który wykaże stratę z działalności w ramach danego roku, nie będzie mógł wykorzystać nieodliczonych składek zdrowotnych w latach kolejnych. Zapłacone składki zdrowotne, które nie zostały odliczone z racji poniesienia straty w danym roku, przepadają.

Przykład 3.

Pani Kinga prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem liniowym. W związku z charakterem branży, w jakiej działa, w 2026 roku wystąpią miesiące, w których ramach uzyska wysoki dochód, ale również takie, w których poniesie stratę. Jeżeli zdecyduje się na inwestycję, z którą wiązać się będą wysokie koszty, to w ostatecznym rozrachunku w 2026 roku podatkowo poniesie stratę. Jaki sposób rozliczenia składki zdrowotnej będzie najkorzystniejszy dla pani Kingi?

Jeżeli istnieje ryzyko, że za 2026 rok pani Kinga poniesie stratę podatkową z działalności, to najlepszym rozwiązaniem będzie składka zdrowotna w kosztach, a nie jako odliczenie w zaliczce. Dzięki temu strata będzie uwzględniała zapłacone w 2026 roku składki zdrowotne do wysokości limitu 12900 zł, a będzie mogła zostać rozliczona w ramach kolejnego roku (lub kolejnych 5 lat).

Składka zdrowotna w kosztach a wysokość składki zdrowotnej

Co do zasady przy ustalaniu podstawy wyliczenia składki zdrowotnej są przychody i koszty, które znajdują się w KPiR. W związku z tym, jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na ujęcie zapłaconej składki zdrowotnej w kosztach podatkowych, to tym samym obniży o jej wartość podstawę wyliczenia składki zdrowotnej za kolejny miesiąc. Taki przywilej nie wystąpi, jeżeli składka zdrowotna odliczona jest bezpośrednio w zaliczce na podatek dochodowy.

Przykład 4.

Pan Łukasz prowadzi działalność opodatkowaną podatkiem liniowym i korzysta z ulgi na start, a wiec opłaca tylko składkę zdrowotną. W lutym 2026 roku zapłacił składkę zdrowotną w kwocie 5000 zł i uzyskał dochód w wysokości 20 000 zł. Jaki wpływ na wysokość składki zdrowotnej za marzec będzie miał sposób jej ujęcia jako koszt w KPiR lub odliczenie w zaliczce na podatek?

Podstawą wyliczenia składki zdrowotnej w ZUS DRA za marzec jest dochód z lutego, czyli 20 000 zł. W przypadku odliczenia składki zdrowotnej bezpośrednio w zaliczce na podatek wysokość składki zdrowotnej za marzec to 20000 zł × 4,9%, czyli 980 zł. Składka zdrowotna w kosztach obniży wypracowany dochód o 5000 zł. W związku z tym składka zdrowotna za marzec to (20000 zł - 5000 zł) × 4,9%, czyli 735 zł. W efekcie składka zdrowotna w kosztach pozwoli na zaoszczędzenie 245 zł (980 zł - 735 zł).

Składka zdrowotna w kosztach a zmiana formy opodatkowania

Wraz z nowym rokiem podatkowym przedsiębiorcy mają prawo do zmiany formy opodatkowania. Prawo odliczenia składki zdrowotnej w kosztach, stała stawka podatku dochodowego 19% oraz niższa stawka składki zdrowotnej (w porównaniu do skali podatkowej) wynosząca 4,9% podstawy to główne zalety podatku liniowego.

Oznacza to, że podatnik, który w 2026 roku przeszedł na podatek liniowy, nie ma prawa do odliczenia składki zdrowotnej zapłaconej w 2026 roku, jeżeli wynika ona z ZUS DRA z poprzedniego roku, gdy stosowana była inna forma opodatkowania.

Natomiast jeśli podatnik zrezygnuje z opodatkowania podatkiem liniowym w nowym roku, to w sytuacji, kiedy opłaca składki z roku poprzedniego opodatkowanego podatkiem liniowym, nie ma możliwości ich odliczenia – również w przypadku niedopłaty z tzw. rocznej składki zdrowotnej, która wyliczana jest w ZUS DRA za kwiecień nowego roku.

Przykład 5.

Pan Aleksander prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną w 2025 roku podatkiem liniowym. W 2026 roku przeszedł na skalę podatkową. Czy ma prawo do odliczenia składki zdrowotnej wynikającej z ZUS DRA za grudzień 2025 roku, którą opłacił w styczniu 2026 roku?

Nie, pan Aleksander nie ma możliwości odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej, ponieważ w przypadku bycia na skali podatkowej, składka zdrowotna w kosztach lub jako odliczenie w zaliczce na podatek nie przysługuje. Oznacza to, że zapłacone w styczniu 2026 roku składki zdrowotne przepadają bez względu na to, jakiego okresu dotyczą. Jeżeli z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2025 rok powstanie niedopłata to pomimo jej uregulowania pan Aleksander nie ma prawa do odliczenia składki zdrowotnej.

Odliczenie składki zdrowotnej - podatek liniowy w systemie wFirma.pl

Aby zapłacona składka zdrowotna była ujmowana jako koszt w KPiR w systemie wFirma, należy przejść do zakładki: USTAWIENIA » PODATKI » FUNKCJE KSIĘGOWE, gdzie jako „Składka zdrowotna właściciela” należy zaznaczyć opcję KOSZT W KPiR.

Dzięki temu po dodaniu rozliczenia do ZUS DRA w zakładce: START » ZUS » DEKLARACJE ROZLICZENIOWE składka zdrowotna zostanie automatycznie ujęta jako dowód wewnętrzny w kolumnie 13 KPiR – Pozostałe wydatki.