Odliczenie VAT od zakupów opłaconych kartą - co warto wiedzieć?

Coraz większa liczba transakcji dokonywanych w obrocie gospodarczym przybiera postać bezgotówkową. Standardem staje się wykorzystywanie przez przedsiębiorców karty płatniczej przy dokonywaniu płatności za zakupy. W związku z tym warto zastanowić się, jakie konsekwencje w zakresie odliczenia podatku VAT wywołuje okoliczność opłacenia przez nabywcę faktury przy pomocy karty. W artykule jak przebiega odliczenie VAT od zakupów opłaconych kartą.

Obowiązek podatkowy po stronie sprzedawcy przy płatności kartą

Prawo do odliczenia podatku naliczonego jest nieodzownie związane z obowiązkiem podatkowym powstałym po stronie sprzedawcy. Dlatego też w pierwszej kolejności należy przeanalizować przepisy odnoszące się do zagadnienia obowiązku podatkowego.

Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W tym przypadku obowiązek podatkowy nie jest powiązany z płatnością za towar czy usługę, w związku z czym okoliczność dokonania zapłaty przy pomocy karty płatniczej nie ma znaczenia.

Zagadnienie to inaczej będzie się przedstawiać w sytuacji, gdy nabywca uiszcza przedpłatę/zaliczkę na poczet przyszłej dostawy towarów lub wykonania usługi. W tym przypadku należy stosować art. 19a ust. 8 ustawy VAT wskazujący, że jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 4. 

Powyższe oznacza, że przy zaliczkach obowiązek podatkowy jest powiązany z momentem otrzymania płatności. Dlatego też jeżeli kwota tytułem przedpłaty uiszczana jest za pomocą karty płatniczej, to kluczowe staje się ustalenie, w którym dniu możemy mówić o otrzymaniu zapłaty.

W celu wyjaśnienia powstałych wątpliwości należy wskazać, że pojęcie „otrzymania zapłaty” należy utożsamiać z możliwością dysponowania środkami przez sprzedawcę. Zasadniczo ma to miejsce w momencie wpływu środków pieniężnych na rachunek bankowy.

Przykład 1.

Nabywca 30 listopada opłacił zaliczkę na poczet przyszłej dostawy towarów. Płatności dokonał za pomocą karty płatniczej. Środki z tej transakcji wpłynęły na konto bankowe sprzedawcy 1 grudnia. W tych okolicznościach obowiązek podatkowy powstał 1 grudnia, zatem sprzedawca wykaże podatek należy od otrzymanej zaliczki w grudniowej deklaracji podatkowej.

Odliczenie VAT od zakupów opłaconych kartą - termin zwrotu podatku 

Jak wskazuje art. 86 ust. 1 ustawy VAT, odliczenie podatku naliczonego z tytułu wydatków na nabycie towarów i usług przysługuje czynnemu podatnikowi VAT, który nabyte towary i usługi wykorzystuje do wykonywania czynności opodatkowanych.

W kontekście powyższej reguły ogólnej należy zauważyć, że nie uzależnia ona prawa do odliczenia ani od sposobu dokonywania płatności (gotówką, kartą czy przelewem), ani nawet od tego przy zapłata miała faktycznie miejsce. 

Natomiast jeżeli chodzi o moment, w którym nabywca uzyskuje prawo do odliczenia VAT, to powstaje ono w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym kupujący otrzymał fakturę.

Jak zatem widać, fakt opłacenia faktury przy użyciu karty płatniczej nie jest determinujący w kontekście prawa do odliczenia podatku naliczonego. 

Warto jednak wskazać, że okoliczność opłacenia faktury przy pomocy karty płatniczej może mieć swoje skutki w zakresie tzw. przyspieszonego zwrotu VAT.

Przypomnijmy, że podstawowy termin zwrotu podatku naliczonego to 60 dni od dnia złożenia rozliczenia podatkowego. Przy założeniu spełnienia warunków ustawowych określonych w art. 87 ust. 6 ustawy VAT podatnik może uzyskać zwrot w ciągu 25 dni.

Jednym z warunków szybszego zwrotu jest, aby zapłata należności była dokonana w całości za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazanego w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach.

Organy podatkowe uznają, że powyższa przesłanka nie jest spełniona, gdy płatność dokonywana jest kartą płatniczą (np. w sklepie stacjonarnym). Przykładowo Dyrektor KIS w interpretacji z 17 stycznia 2019 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.845.2018.2.ALN, stwierdził, że w przypadku nabycia towarów i usług, za które zapłata będzie dokonywana kartą płatniczą przy użyciu terminala, powinna być ona traktowana jak zapłata gotówką. To z kolei powoduje, że opłacone w ten sposób faktury nie są traktowane jako uregulowane w całości za pośrednictwem rachunku bankowego.

Odliczenie VAT od zakupów opłaconych kartą a split payment

Zagadnienie opłacenia wydatków przy pomocy karty płatniczej ma również istotne znaczenie w zakresie przepisów stanowiących o mechanizmie podzielonej płatności (split payment).

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 108a ust. 1a ustawy VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności dokonywana jest w złotych polskich przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, przeznaczonego do dokonywania płatności w mechanizmie podzielonej płatności, w którym podatnik wskazuje:

1. kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;

2. kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto;

3. numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;

4. numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.

Jeżeli są spełnione okoliczności, o których mowa w art. 108a ust. 1a ustawy VAT, to nabywca obligatoryjnie musi dokonać płatności przy pomocy przelewu bankowego. W rezultacie zapłata faktury przy użyciu karty płatniczej stanowi w tym wypadku naruszenie przepisów, co dodatkowo związane jest z sankcją podatkową.

Otóż w myśl art. 108a ust. 7 ustawy VAT w przypadku stwierdzenia, że podatnik dokonał płatności z naruszeniem ust. 1a, naczelnik urzędu skarbowego lub naczelnik urzędu celno-skarbowego ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, wykazane na fakturze, której dotyczy płatność. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe, dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Należy podkreślić, że okoliczność opłacenia faktury przy użyciu karty płatniczej nie wpływa na prawo nabywcy do odliczenia kwoty podatku naliczonego. Fakt ten może jednak wywoływać konsekwencje w zakresie innych regulacji ustawowych, takich jak szybszy zwrot podatku VAT czy też mechanizm podzielonej płatności.