Prowadzenie działalności gospodarczej nierozerwalnie wiąże się z wykorzystywaniem środków transportu. Wynajem samochodu w Polsce nie wywołuje szczególnych skutków podatkowych. Dokonując wynajmu samochodu od zagranicznego podmiotu powinniśmy jednak wziąć pod uwagę konsekwencje. Sprawdź, jak wygląda opodatkowanie najmu środka transportu!
Jak dokonać najmu środka transportu?
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawa o CIT) i art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT), podatek dochodowy z tytułu uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez podatników zagranicznych przychodów z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) - ustala się w wysokości 20% przychodów.
Podmiot dokonujący najmu środka transportu od kontrahenta zagranicznego, zobligowany jest do spełnienia roli płatnika, która polega na potrąceniu podatku w kwocie stanowiącej 20% wysokości przychodów i przekazaniu jej właściwemu urzędowi skarbowemu.
Kwotę pobranego podatku, należy przekazać do właściwego urzędu skarbowego, nie później niż do:
- 20 dnia następnego miesiąca – jeśli odbiorca należności jest osobą fizyczną (art. 42 ust. 1 ustawy o PIT),
- 7 dnia następnego miesiąca – jeżeli odbiorca należności jest osobą prawną (art. 26 ust. 3 ustawy o CIT).
Czym jest urządzenie przemysłowe?
W ustawach o podatku dochodowym nie ma definicji „urządzenia przemysłowego”. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej 0114-KDIP2-1.4010.38.2017.1.PW wyjaśnił:
„(...) przyjąć należy, że pojęcie "urządzenie przemysłowe" (podobnie jak handlowe lub naukowe) powinno być rozumiane maksymalnie szeroko (orzecznictwo NSA przyznało status urządzenia przemysłowego np. samochodom, naczepom, samolotom, koparkom, kontenerom, zbiornikom - por. m.in. wyroki NSA z 6 grudnia 1996 r., sygn. akt III SA 1091/94, z 12 stycznia 1996 r., sygn. akt SA/Ka 2296/94, z 16 maja 1995 r., sygn. akt SA/Sz 183/95); ma ono bowiem charakter sformułowania ogólnego, mieszczącego w sobie wszelkie możliwe urządzenia, stanowiące pewien zespół mechanizmów, elementów technicznych, które mogą mieć zastosowanie w działalności podmiotów o określonej specyfice - przemysłowej, handlowej lub naukowej.(…) Ustawodawca włączył wprost do zakresu przedmiotowego pojęcia "urządzenia przemysłowego" również środki transportu, czyli m.in. samochody.”
W konsekwencji uznać należy, iż wynajem samochodu w orzecznictwie administracyjnym traktowany jest jako wynajem urządzenia przemysłowego.
Opodatkowanie najmu środka transportu - umowy międzynarodowe a stawka podatku
Płatnicy zobowiązani do poboru podatku u źródła, mogą zastosować obniżoną stawkę podatku wynikającą z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, albo nie pobrać podatku zgodnie z taką umową (art. 29 ust. 2 ustawy o PIT i art. 26 ust. 1 ustawy o CIT). Warunkiem zastosowania wyżej wymienionych preferencji, jest udokumentowanie miejsca zamieszkania, czy siedziby podatnika dla celów podatkowych, uzyskanym od podatnika certyfikatem rezydencji.
Certyfikat rezydencji jest dokumentem wydanym przez właściwy organ administracji podatkowej państwa, miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika. Dla celów zastosowania obniżonej stawki podatku lub zwolnienia z opodatkowania, wymagany jest oryginał certyfikatu rezydencji. Dopuszczalna jest również kopia potwierdzona przez polskiego notariusza lub pełnomocnika, będącego adwokatem, radcą prawnym lub doradcą podatkowym.
W przypadku kiedy miejsce siedziby podatnika, dla celów podatkowych, zostało udokumentowane certyfikatem rezydencji, zawierającym okres ważności, płatnik uwzględnia ten certyfikat w odniesieniu do płatności dokonanych w tym okresie. Natomiast, gdy miejsce siedziby podatnika dla celów podatkowych zostało udokumentowane certyfikatem rezydencji niezawierającym okresu ważności, a wskazującym rok podatkowy zagranicznego kontrahenta – płatnik uwzględnia ten certyfikat w odniesieniu do płatności dokonanych w okresie 12 miesięcy od dnia wydania certyfikatu.
Przykładowo w sytuacji posiadania przez spółkę certyfikatu rezydencji podmiotu z Wielkiej Brytanii, na mocy art. 12 konwencji między Rzecząpospolitą Polską, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania, w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych z tytułu użytkowania urządzenia przemysłowego, spółka będzie zobowiązana do pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego, według obniżonej stawki w wysokości 5% kwoty należności licencyjnych brutto.
Czy istnieje możliwości potrącenia podatku u źródła?
Przepisy o podatku dochodowym jednoznacznie określają, że od przychodu należnego osobie zagranicznej, należy potrącić zryczałtowany podatek. Brak możliwości jego potrącenia, skutkują koniecznością uznania wypłaconego wynagrodzenia za wartość netto. W celu wykazania prawidłowej kwoty podatku, niezbędne jest „ubruttowienie” kwoty należnej kontrahentowi.
W celu obliczenia wartości brutto należność netto, należy podzielić przez ułamek stanowiący wynik różnicy między liczbą 1 i ułamkiem odpowiadającym stawce podatku u źródła, tj.:
- w celu ubruttowienia należności netto opodatkowanej podatkiem „u źródła” według stawki 20%, należność netto należy podzielić przez 0,8 (1 – 0,2 = 0,8);
- w celu ubruttowienia należności netto opodatkowanej podatkiem „u źródła” według stawki 10% należność netto należy podzielić przez 0,9 (1 – 0,1 = 0,9).
Samochód wykorzystywany poza RP a podatek
Przez szereg lat w judykaturze dominował pogląd, iż z tytułu wynajmu samochodu osobowego wykorzystywanego poza terytorium Polski nie pobiera się podatku u źródła. W ostatnich latach, linia orzecznicza uległa zmianie na korzyść stanowiska prezentowanego przez Ministerstwo Finansów. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku sygn. II FSK 333/15 stwierdził bowiem,:
"(...) iż wynagrodzenie wypłacane podmiotowi zagranicznemu z tytułu wynajmu samochodu, który będzie wykorzystywany wyłącznie za granicą, stanowi dochód uzyskany w Polsce podlegający opodatkowaniu u źródła."
Opodatkowanie najmu środka transportu od polskiego pośrednika
Spółka, która wypożycza samochód u polskich pośredników, nie pobiera podatku u źródła. Słuszność powyższej tezy potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr. 0111-KDIB1-3.4010.21.2017.1.MST, w której czytamy, że:
“W sytuacji, gdy płatność za najem samochodu za granicą jest dokonywana na rzecz polskiego podmiotu (pośrednika), który jest beneficjentem tej płatności, wówczas nie wystąpi obowiązek poboru podatku u źródła od ww. wypłaty. Nie ma przy tym znaczenia, czy płatność dokonywana jest na rachunek banku działającego w kraju, czy też poza jego granicami. Polski podmiot wypłacający należności z tytułu ww. najmu nie ma zatem obowiązku posiadania certyfikatu rezydencji podatkowej zagranicznego podmiotu wynajmującego samochód.”
Faktura za wynajem wystawiona na pracownika
Nie podlega opodatkowi u źródła najem samochodu zagranicą dokonany przez pracownika przy spełnieniu dodatkowych warunków określonych w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0115-KDIT2-3.4010.31.2017.1.KP:
"(...) w sytuacji kiedy pracownik/członek zarządu ze swoich środków dokonuje wynajmu samochodu osobowego i na niego wystawiana jest faktura, a Wnioskodawca jedynie zwraca poniesione koszty po powrocie pracownika/członka zarządu z delegacji, nie dojdzie do obowiązku poboru i odprowadzania zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych."
Wynika to z faktu, iż wynajmującym w tej sytuacji jest pracownik, dokonujący wynajmu w swoim imieniu i finansujący wynajem z własnych środków. W rezultacie nie sposób uznać, iż wynajmu samochodu dokonuje podmiot prowadzący działalność gospodarczą.
Jak wygląda najem od firmy zagranicznej posiadającej oddział w Polsce?
Generalna konstrukcja umów o unikaniu podwójnego opodatkowania w art. 7 zakłada, iż zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim umawiającym się państwie. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w dwóch państwach, to jego zyski mogą być opodatkowane w drugim państwie i w takiej sytuacji można przypisać je temu zakładowi. W rezultacie dokonując wynajmu samochodu osobowego od oddziału położonego w Polsce, podmioty nierezydentów prowadzących działalność, poprzez położony na terytorium polski zagraniczny zakład, nie pobierają zryczałtowanego podatku pod warunkiem:
posiadania zaświadczenia o istnieniu zagranicznego zakładu, wydane przez właściwy organ podatkowy państwa, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania, albo przez właściwy organ podatkowy państwa, w którym zagraniczny zakład jest położony, gdy nierezydent jest osobą fizyczną;
udokumentowania miejsca siedziby podatnika, uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji oraz uzyskania pisemnego oświadczenia, że należności te związane są z działalnością tego zakładu.
Podsumowując, opodatkowanie najmu środka transportu zależy od tego czy wynajmujemy go od zagranicznego czy krajowego kontrahenta. Wynajem samochodów osobowych od zagranicznych podmiotów stanowi najem urządzenia przemysłowego, podlegający opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym według stawki w wysokości 20%. Zastosowanie obniżonej stawki wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, uzależnione jest od posiadanego certyfikatu rezydencji. Brak możliwości potrącenia tzw. podatku u źródła, skutkuje koniecznością “ubruttowienia” kwoty wypłaty należności. Zryczałtowanemu podatkowi nie podlega wynajem środka transportu od zagranicznego podmiotu, dokonany w imieniu własnym pracownika i opłacony z jego prywatnych środków, nawet w sytuacji, gdy otrzyma on w terminie późniejszym zwrot poniesionych kosztów od pracodawcy.
