Swoboda przepływu kapitału i zasobów ludzkich pozwala na osiąganie dochodów z prowadzonej działalności czy też wykonywanej osobiście pracy, w dowolnym państwie. Podatnik w zależności od państwa, w którym świadczył pracę, zobowiązany jest do prawidłowego złożenia rozliczenia rocznego uwzględniającego przepisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Sprawdź, jak wygląda prawidłowe opodatkowanie zagranicznych dochodów w Polsce!
Zasada rezydencji
Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej PDOF, osoby mające miejsce zamieszkania w Polsce podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Oznacza to, że są one zobowiązane do zapłaty podatku w kraju od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. W związku z tym opodatkowanie zagranicznych dochodów, będzie miało miejsce w Polsce.
Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uważa się osobę fizyczną, która:
-
posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
-
przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Ustawodawca nie wprowadził legalnej definicji centrum interesów osobistych i gospodarczych. Przez »centrum interesów osobistych« należy rozumieć wszelkie powiązania rodzinne, tzn. ognisko domowe, aktywność społeczną, polityczną, kulturalną, obywatelską, przynależność do organizacji/klubów, uprawiane hobby itp. Z kolei »centrum interesów gospodarczych« to przede wszystkim miejsce prowadzenia działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, polisy ubezpieczeniowe, zaciągnięte kredyty, konta bankowe itd. – wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 9 października 2018 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.320.2018.1.JK.
Przepisy umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania odwołują się do 183 dni, doprecyzowując sposób ich obliczenia. Wyróżnić można dwa sposoby obliczania czasu pobytu za granicą:
-
łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym,
-
podczas jednego lub kilku okresów, nieprzekraczających łącznie 183 dni w danym roku podatkowym.
Opodatkowanie zagranicznych dochodów
Z uwagi na fakt, że osoba posiadająca miejsce zamieszkania w Polsce podlega opodatkowaniu od całości swoich dochodów osiągniętych zarówno w kraju, jak i za granicą, w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania koniecznym jest skorzystanie z zapisów właściwych umów o tzw. unikaniu podwójnego opodatkowania.
Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania rozróżniają dwie metody:
-
metoda wyłączenia z progresją albo
-
metoda proporcjonalnego odliczenia.
Metoda wyłączenia z progresją
Istota tej metody polega na tym, że umawiające się państwo przy obliczaniu podatku od pozostałej części dochodu lub majątku danej osoby, może stosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby zwolniona część dochodu lub majątku nie podlegała wyłączeniu. Podatek, przy zastosowaniu tej metody, dotyczy tylko dochodu osiągniętego za granicą, lecz stawka opodatkowania jest ustalana jako wypadkowa suma wszystkich dochodów, określana przez wewnętrzne ustawodawstwo.
W przypadku gdy podatnik nie uzyskał żadnego dochodu w Polsce podlegającego opodatkowaniu według skali podatkowej, a z dochodów zagranicznych zgodnie z właściwą umową o unikaniu podwójnego opodatkowania ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją, brak jest konieczności składania zeznania podatkowego.
Metodę tę stosuje się w przypadku dochodu osiągniętego w: Niemczech, Czechach, Słowacji, Włoszech, Francji, Hiszpanii, Irlandii, Grecji, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Ukrainie, Belgii, Albanii, Chinach, Chorwacji, Cyprze, Danii, Finlandii, Indonezji, Szwecji, Rumunii, Japonii, Litwie, Norwegii i innych.
Schemat rozliczenia podatkowego:
-
od sumy dochodu osiągniętego w Polsce, jak i poza granicami RP oblicza się podatek według skali podatkowej;
-
obliczenie stopy procentowej podatku według wzoru:
S% = P/D x 100%,
gdzie:
S% – stopa procentowa
P – kwota podatku obliczonego od sumy dochodów osiągniętych w danym roku podatkowym
D – suma dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym; -
dochód osiągnięty poza granicami RP mnoży się według stopy procentowej określonej w punkcie 2, wynik ten stanowi podatek do zapłaty.
Osiągnięte przez podatnika dochody zagraniczne podlegające metodzie wyłączenia z progresją wykazane powinny zostać w PIT 36 w części H „Obliczenie podatku”, w wierszu zatytułowanym „Dochody osiągnięte za granicą”, w poz. 199 oraz w załączniku PIT/ZG – w odpowiedniej pozycji kolumny „b” części C.1.
Metoda proporcjonalnego odliczenia
Podwójne opodatkowanie zagranicznych dochodów nie zachodzi także w przypadku metody proporcjonalnego odliczenia. Metoda ta polega na odliczeniu w państwie rezydencji podatku zapłaconego poza granicami RP, przy czym odliczenie to nie może przekroczyć tej części podatku, która odpowiada kwocie podatku należnego przypadającego w państwie stosującym metodę rozliczenia, na dochód uzyskany w tym drugim państwie. Zasada ta ma również zastosowanie, gdy nie zawarto z danym krajem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Powszechnie stosowana jest w: Austrii, Holandii, USA, Rosji, Słowenii i Kazachstanie.
Schemat rozliczenia podatkowego:
-
od sumy dochodu osiągniętego zarówno w Polsce, jak i poza granicami RP oblicza się podatek według skali podatkowej;
-
oblicza się limit odliczenia podatku zapłaconego za granicami według wzoru:
L = P x Z/D,
gdzie:
L – limit odliczenia
P – kwota podatku obliczonego od sumy dochodów osiągniętych w danym roku podatkowym
Z – dochód zagraniczny
D – suma dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym; -
od podatku obliczonego od całości osiągniętego dochodu (P) odejmuje się podatek zapłacony za granicą do wysokości obliczonego limitu, pozostała kwota podatku podlega uiszczeniu w terminie złożenia zeznania rocznego.
W sytuacji, gdy podatnik uzyskał zwrot zapłaconego za granicą podatku, który wcześniej zgodnie z metodą proporcjonalnego odliczenia odliczył od podatku dochodowego należnego w Polsce, to zwróconą mu kwotę ma obowiązek doliczyć do podatku dochodowego w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym zwrot ten otrzymał.
Podatnik osiągający dochody zagraniczne podlegające rozliczeniu według metody proporcjonalnego rozliczenia wykazuje je w PIT-36 w części D „Dochody/straty ze źródeł przychodów”, w wierszu stosownym do źródła uzyskiwanych przychodów. Podatek zapłacony za granicą w przeliczeniu na złote polskie wykaże zaś w części H „Obliczenie podatku”, w wierszu zatytułowanym „Podatek zapłacony za granicą” w poz. 204. Dochody uzyskane za granicą oraz podatek dochodowy faktycznie zapłacony za granicą należy również wykazać w odpowiednich pozycjach załącznika PIT/ZG.
Opodatkowanie zagranicznych dochodów - zwolnienie od podatku
Wolna od podatku jest część przychodów w kwocie odpowiadającej 30% diety przysługującej pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju – za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku służbowym, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczym stosunku pracy. Zwolnienie to wynika z art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy o PDOF.
Przykładowo, gdy pracownik świadczył sezonowe prace przy zbiorze truskawek w Niemczech przez 30 dni, będzie mógł zastosować kwotę zwolnienia w wysokości 441 EUR (30 x 30% x 49 EUR).
Składki na ubezpieczenia
Podatnikom, którzy osiągnęli dochód opodatkowany metodą proporcjonalnego odliczenia, przysługuje prawo do odliczenia od dochodu i podatku składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne zapłacone za granicą (art. 26 ust. 1 pkt 2a i ust. 13a–13c oraz art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 4 ustawy o PDOF).
Kwota składki na zagraniczne ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek dochodowy, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.
Ulga abolicyjna
Opodatkowanie zagranicznych dochodów uzyskanych w różnych krajach, wiąże się również z powstaniem różnic w ich opodatkowaniu, które eliminują środki wprowadzone przez ustawodawcę. W ramach ulgi abolicyjnej uprawnieni podatnicy odliczają od podatku dochodowego kwotę stanowiącą różnicę między kwotą podatku obliczonego metodą proporcjonalnego odliczenia a kwotą podatku obliczonego przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją. Odliczenia nie stosuje się do dochodów uzyskanych w krajach i na terytoriach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową.
Ustawodawca przewidział krąg uprawnionych do zastosowania ulgi abolicyjnej, wskazując następujące warunki:
-
podatnicy podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,
-
osiągają za granicą dochody, do których ma zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia,
-
uzyskują za granicą przychody: ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z działalności wykonywanej osobiście, z działalności gospodarczej, z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych.
Przeliczanie przychodów i kosztów
Zgodnie z art. 11a ustawy o PDOF kwoty wyrażone w walucie obcej przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub odpowiednio dzień poniesienia kosztu, wydatku lub zapłaty podatku.
