Towarzystwa Budownictwa Społecznego – TBS – zajmują się budową mieszkań pod najem dla osób fizycznych. Ustawa o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego zapewnia TBS preferencyjne warunki kredytowania takich inwestycji. By móc zostać najemcą mieszkania wybudowanego przez TBS, trzeba spełnić warunki wskazane w ustawie i aktach wewnętrznych TBS, w tym wpłacić tzw. kwotę partycypacji. Na jakich zasadach opiera się partycypacja w nieruchomości tworzonej w ramach TBS?
Kto może zawrzeć umowę o partycypację?
Podstawą dla uzyskania lokali mieszkalnych w ramach TBS jest umowa zawarta z towarzystwem w sprawie partycypacji w kosztach budowy tych lokali. Zgodnie z art. 29 ustawy taki kontrakt może zawrzeć:
-
pracodawca, działając w celu uzyskania lokali mieszkalnych dla swoich pracowników;
-
osoby mające interes w uzyskaniu lokali mieszkalnych przez wskazane przez nie osoby trzecie;
-
osoby fizyczne;
-
powiat, gmina, związek międzygminny lub Agencja Mienia Wojskowego, działając w celu podnajmowania lub przydziału lokali mieszkalnych osobom fizycznym;
-
organizacja pożytku publicznego działająca w celu:
1) prowadzenia w nim mieszkania chronionego, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej lub
2) ulokowania w nim placówki opiekuńczo-wychowawczej dla nie więcej niż czternaściorga dzieci.
Uprawnienie do cesji umowy partycypacji
Pracodawca, a także osoba prawna, które zawarły z towarzystwem umowę w sprawie partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, z wyłączeniem umów zawieranych przez powiat, gminę, związek międzygminny lub Agencję Mienia Wojskowego, mogą bez zgody towarzystwa dokonywać przeniesienia praw i obowiązków wynikających z tej umowy na rzecz wskazanego przez siebie najemcy.
Osoba fizyczna, która zawarła z towarzystwem umowę w sprawie partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego, może bez zgody towarzystwa dokonywać przeniesienia praw i obowiązków wynikających z tej umowy na rzecz wskazanego przez siebie najemcy, pod warunkiem, że najemca jest małżonkiem, krewnym albo powinowatym tej osoby.
Jakie zasady obowiązuje partycypacja w nieruchomości?
Zgodnie z art. 29a ustawy kwota jaką obejmuje partycypacja w kosztach budowy lokalu mieszkalnego uzyskana od osób fizycznych w przypadku lokali mieszkalnych wybudowanych przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego nie może przekroczyć 30% kosztów budowy tego lokalu.
W przypadku zakończenia najmu i opróżnienia lokalu mieszkalnego wybudowanego przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego kwota, którą obejmowała partycypacja w nieruchomości podlega zwrotowi najemcy nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu.
W przypadku gdy umowa najmu uzależnia termin zwrotu kwoty partycypacji od zawarcia umowy najmu danego lokalu z następnym najemcą, zwrot kwoty jaką wyniosła partycypacja w nieruchomości, następuje z dniem zawarcia tej umowy, jednak nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu.
Towarzystwo może uzależnić zawarcie umowy najmu opróżnionego lokalu mieszkalnego od wniesienia przez nowego najemcę kwoty partycypacji w wysokości wypłaconej poprzedniemu najemcy.
Wysokość zwrotu z partycypacji
Kwotę jaką zwraca partycypacja w nieruchomości, ustaloną według stanu na dzień opróżnienia lokalu, oblicza się według wzoru:
Pz = Pw x [ Cz x (100% - 0,75% x n/4) ] / Cw
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
-
Pz – kwota zwracanej partycypacji;
-
Pw – kwota wpłaconej partycypacji;
-
Cz – średnia arytmetyczna czterech kolejnych wartości wskaźnika ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ogłoszonych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 3b ust. 4 ustawy z dnia 30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych dla kwartałów poprzedzających kwartał, w którym nastąpiło opróżnienie lokalu;
-
Cw – średnia arytmetyczna wartości wskaźnika ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego ogłoszonej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego dla kwartału, w którym nastąpiło zawarcie umowy w sprawie partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego oraz dla trzech poprzedzających ten kwartał okresów kwartalnych;
-
n – liczba pełnych kwartałów przypadających w okresie od dnia zawarcia umowy najmu lokalu do dnia, w którym nastąpiło jego opróżnienie.
Kto może zostać najemcą mieszkania w TBS?
Co do zasady TBS może wynająć lokal mieszkalny, jeżeli:
-
osoba fizyczna oraz osoby zgłoszone do wspólnego zamieszkania, w dniu objęcia lokalu nie posiadają tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego w tej samej miejscowości;
-
średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego w roku poprzedzającym rok, w którym jest zawierana umowa najmu lokalu mieszkalnego wybudowanego przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego, przewidującej udział partycypanta w kosztach przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego nie niższy niż 10%, nie przekracza:
-
110% w jednoosobowym gospodarstwie domowym,
-
165% w dwuosobowym gospodarstwie domowym,
-
205% w trzyosobowym gospodarstwie domowym,
-
240% w czteroosobowym gospodarstwie domowym,
-
240% w gospodarstwie większym niż czteroosobowe, powiększone o dodatkowe 40% na każdą kolejną osobę w gospodarstwie domowym
iloczynu wysokości ostatnio ogłoszonego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego brutto w gospodarce narodowej w województwie, na którego terenie położony jest lokal mieszkalny, oraz współczynnika 1,2.
Towarzystwo może wynająć lokal mieszkalny w swoich zasobach osobie posiadającej tytuł prawny do lokalu w innej miejscowości lub osobie wchodzącej w skład gospodarstwa domowego, którego członek ma tytuł prawny do lokalu w innej miejscowości, jeżeli zmiana miejsca zamieszkania jest związana z podjęciem przez członka gospodarstwa domowego pracy w pobliżu miejsca położenia zasobów towarzystwa, w których znajduje się lokal, o którego wynajem się ubiega.
Wypowiedzenie umowy przez TBS
W razie złożenia wobec TBS przez najemcę w deklaracji o dochodzie oświadczeń niezgodnych z prawdą, towarzystwo wypowiada umowę najmu bez zachowania terminu wypowiedzenia. Po rozwiązaniu umowy osoba zajmująca lokal bez tytułu prawnego jest obowiązana płacić towarzystwu miesięczne odszkodowanie za korzystanie z lokalu w wysokości 200% czynszu miesięcznego, jaki płaciłaby, gdyby umowa nie została rozwiązana.
W razie gdy najemca nie złoży deklaracji o dochodzie w odpowiednim terminie, towarzystwo może wypowiedzieć umowę najmu w części dotyczącej czynszu.
W razie gdy najemca wykaże w deklaracji dochody przekraczające wysokość uprawniającą do lokalu o więcej niż 10%, towarzystwo wypowiada umowę najmu w części dotyczącej czynszu, ustalając nową stawkę w wysokości o 1% wyższej od czynszu dotychczasowego za każdy 1% dochodu gospodarstwa domowego ponad wysokość dochodu uprawniającego do lokalu, nie większą jednak od wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu umowy najmu okazjonalnego lokalu.
W razie gdy najemca wykaże w deklaracji dochody przekraczające wysokość uprawniającą do lokalu o nie więcej niż 10%, towarzystwo może wypowiedzieć umowę najmu w części dotyczącej czynszu, ustalając nową stawkę w wysokości o 1% wyższej od czynszu dotychczasowego za każdy 1% dochodu gospodarstwa domowego ponad wysokość dochodu uprawniającego do lokalu, jeżeli kwota, o którą planuje się podwyższyć dotychczasowy czynsz, jest wyższa od kosztów związanych z wypowiedzeniem umowy najmu.
W razie gdy najemca uzyskał tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego w tej samej miejscowości, towarzystwo wypowiada umowę w części dotyczącej czynszu lub wypowiada umowę najmu.