Sprzedaż własnoręcznie namalowanych obrazów może być bardzo dochodowym hobby. W przypadku, gdy pojawia się przysporzenie majątkowe, wyłania się również kwestia prawidłowego rozliczenia podatkowego. Z uwagi na możliwość zaliczenia przychodu do różnych źródeł warto przyjrzeć się bliżej prezentowanemu zagadnieniu. Czy należy rozliczyć podatek PIT przy sprzedaży obrazów?
Podatek PIT przy sprzedaży obrazów a odpowiednie źródło przychodów
Aby we właściwy sposób określić czy należy zapłacić podatek PIT przy sprzedaży obrazów, należy w pierwszej kolejności dokonać właściwego przyporządkowania do odpowiedniego źródła przychodów.
W art. 10 ust. 1 ww. ustawy rozróżnia się poszczególne źródła przychodów. Takimi źródłami są m.in.:
- działalność wykonywana osobiście (art. 10 ust. 1 pkt 2) oraz
- kapitały pieniężne i prawa majątkowe (art. 10 ust. 1 pkt 7).
W myśl art. 13 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych.
Nie jest to jednak jedyny przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych normujący źródło przychodu związane z działalnością twórczą, w myśl postanowień art. 18 ww. ustawy za przychód z praw majątkowych uważa się bowiem w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
W rozumieniu powołanego powyżej przepisu przychodem z praw majątkowych będzie każdy przychód, którego bezpośrednim źródłem jest prawo majątkowe, nawet jeśli prawo to nie zostało w sposób wyraźny wskazane w ustawie. Przychód z praw majątkowych powstaje zatem w przypadku przychodów związanych z działalnością artystyczną, w tym z prawami autorskimi.
Sprzedaż obrazów jako przychód z praw majątkowych
Jeżeli mamy do czynienia z przypadkiem sprzedaży dzieł wykonanych przez autorów (w tym namalowanego przez siebie obrazu), należy zakwalifikować go do źródła przychodów, o którym mowa w art. 18 ww. ustawy, tj. do przychodów z praw majątkowych.
Nie ulega bowiem wątpliwości, że namalowany obraz stanowi utwór, o którym mowa w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Dodatkowo wskażmy, że zgodnie z tą ustawą prawo autorskie przysługuje twórcy. Natomiast twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Co ciekawe, w opinii fiskusa nie jest w tym zakresie wymagane przeniesienie prawa autorskiego do sprzedawanych obrazów. Już sama sprzedaż egzemplarza pozwala na przyjęcie, że jest przychód z praw majątkowych.
Jak możemy przeczytać w interpretacji Dyrektora KIS z 18 stycznia 2021 roku (nr 0112-KDIL2-2.4011.711.2020.2.IM), chociaż podatnik nie będzie przenosił praw autorskich do sprzedawanych obrazów, będzie to wyłącznie sprzedaż praw własności do egzemplarza dzieła, jednak przychód ten będzie związany z korzystaniem z praw autorskich. To oznacza, że wskazany przychód należy zaliczyć do przychodów ze źródła określonego w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. do przychodów z praw majątkowych.
Taka kwalifikacja powoduje, że do przychodu ze sprzedaży obrazów należy zastosować skalę podatkową określoną w art. 27 ust. 1 ustawy PIT.
Dodatkowo na podatniku nie będzie spoczywał obowiązek samodzielnego uiszczenia zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku podatkowego. Podatnik osiągnięte przez siebie przychody z tego tytułu będzie zobowiązany wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-36, które należy złożyć we właściwym urzędzie skarbowym w terminie do 30 kwietnia następnego roku podatkowego, w którym przychody te zostały osiągnięte.
Inaczej natomiast będzie przedstawiała się sytuacja, gdy podatnik dokonuje sprzedaży na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (np. galerii sztuki czy domu aukcyjnego).
W takim przypadku zastosowanie znajdzie art. 41 ust. 1 ustawy PIT, który nakłada na takie podmioty obowiązki płatnika. Regulacja ta swoim zakresem obejmuje świadczenia z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4–9 oraz art. 18 ustawy PIT.
Taki podmiot ma obowiązek pobrania miesięcznych zaliczek na podatek pomniejszonych o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9.
Kwoty pobranych zaliczek na podatek przekazywane są w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki na rachunek odpowiedniego urzędu skarbowego.
Wówczas wskazane (otrzymane) należności łącznie z pobraną zaliczką podatnik wykaże z pozostałymi dochodami w zeznaniu rocznym.
Sprzedaż obrazów a możliwość zastosowania 50-procentowych kosztów uzyskania przychodów
Z uwagi na fakt, że przychód ze sprzedaży obrazów kwalifikowany jest do przychodów z praw autorskich, możliwe staje się uwzględnienie 50-procentowych kosztów w PIT.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT zastosowanie 50-procentowych kosztów możliwe jest w przypadku korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych. Ponadto art. 22 ust. 9b ustawy PIT stanowi, że koszty te mogą mieć zastosowanie do działalności w zakresie sztuk plastycznych.
Koszty podatkowe nie mogą być jednak wyższe niż 120 000 zł w roku podatkowym.
Przy czym zgodnie z art. 22 ust. 10 ustawy PIT, jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych.
W tym miejscu warto odwołać się do treści interpretacji Dyrektora KIS z 14 października 2020 roku (nr 0112-KDIL2-2.4011.490.2020.2.MM), gdzie przeczytać możemy, że jeżeli podatnik do przychodu ze sprzedaży obrazów zastosuje 50-procentowe koszty uzyskania przychodów, to nie może odliczać kosztów, takich jak: materiały malarskie, wydruki odbitek, koszty reklamy.
W przypadku uzyskiwania przychodów ze źródła – prawa majątkowe podatnik odlicza koszty wynikające z ww. regulacji (w wysokości 50% uzyskanych przychodów) albo przyjmując za koszty podatkowe wydatki faktycznie poniesione w celu uzyskania tych przychodów i stosownie udokumentowane.
To powoduje, że od przychodów z praw majątkowy nie może odliczać kosztów faktycznie poniesionych, takich jak: materiały malarskie, wydruki odbitek, koszty reklamy, jeżeli odliczy koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy PIT, czyli 50% uzyskanego przychodu.
Mamy zatem do czynienia z dwiema alternatywnymi metodami ustalania kosztów podatkowych, które nie mogą być w żaden sposób łączone.
Przechodząc do podsumowania, możemy stwierdzić, że zgodnie z ostatnio dominującym stanowiskiem fiskusa przychód ze sprzedaży obrazów należy zakwalifikować do przychodów z praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy PIT. To z kolei implikuje jak powinien zostać rozliczony podatek PIT przy sprzedaży obrazów.
