Bony i kody rabatowe na kolejne zakupy – rozliczenie VAT i PIT

Różnego rodzaju akcje promocyjne zwiększają atrakcyjność oferowanych towarów czy usług i przyczyniają się do utrzymania obecnych oraz pozyskania nowych klientów. Wydawanie bonów i kodów rabatowych jest chętnie wykorzystywaną formą promocji. Czy wydanie takich bonów i kodów podlega opodatkowaniu podatkiem VAT? Czy otrzymanie przez przedsiębiorcę bonu rabatowego jako premii od kontrahenta implikuje powstanie przychodu z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej? Czy realizacja kuponów rabatowych przez konsumenta stanowi dla niego przychód? Przeanalizujmy bony i kody rabatowe na kolejne zakupy pod względem rozliczenia VAT i PIT.

Bony i kody rabatowe na kolejne zakupy a opodatkowanie VAT

Przez bon zgodnie z art. 2 pkt 41 ustawy o VAT rozumie się instrument, z którym wiąże się obowiązek jego przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów bądź świadczenie usług, w którego przypadku towary, które mają zostać dostarczone, albo usługi, które mają zostać wykonane, lub tożsamość potencjalnych dostawców bądź usługodawców są wskazane w samym instrumencie albo określone w powiązanej dokumentacji, w tym w warunkach wykorzystania tego instrumentu.

Sposób opodatkowania podatkiem VAT bonów jednego i różnego przeznaczenia został uregulowany nowelizacją ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązującą od 1 stycznia 2019 roku. Transfer bonu jednego przeznaczenia stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług, natomiast transfer bonu różnego przeznaczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Opodatkowaniu podlega dopiero faktyczne przekazanie towarów bądź świadczenie usług w zamian za bon różnego przeznaczenia.

Przez bon jednego przeznaczenia rozumie się bon, w którego przypadku miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług, których bon dotyczy, oraz kwota należnego podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze z tytułu dostawy tych towarów bądź świadczenia tych usług są znane w chwili emisji tego bonu. Przez bon różnego przeznaczenia rozumie się bon inny niż bon jednego przeznaczenia.

Kod rabatowy nie jest bonem na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Bony uprawniają bowiem do otrzymania określonego towaru lub usługi na zasadzie wymiany, natomiast kody rabatowe dają jedynie prawo do zniżki od ceny zakupy, a więc uprawniają do dokonania zakupu po niższej cenie.

Przekazanie kodów rabatowych na gruncie podatku VAT – interpretacja indywidualna

Interpretacja indywidualna (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.246.2021.2.AW) z 12 lipca 2021 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczy kwestii określenia, czy przekazanie kodów rabatowych stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wnioskodawcą jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będąca organizatorem sieci sklepów działających na zasadach franczyzy lub agencji na podstawie umowy o współpracy. Spółka jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej spółka zamierza nawiązać współpracę z innym podmiotem (partnerem), w której ramach wnioskodawca przekaże partnerowi odpłatnie (za wynagrodzeniem) kody rabatowe. Emitentem kodu rabatowego będzie wnioskodawca. Partner będzie tak otrzymane kody rabatowe przekazywał w ramach organizowanych przez siebie akcji promocyjnych innym osobom (uczestnikom promocji). Uczestnicy promocji będą mogli wykorzystać kody rabatowe w sieci sklepów należących do wnioskodawcy oraz do podmiotów współpracujących z wnioskodawcą na podstawie umów franczyzowych. Kod rabatowy będzie upoważniać uczestnika promocji do zakupu w sieci sklepów ściśle określonego towaru/towarów po cenie uzgodnionej w umowie pomiędzy wnioskodawcą a partnerem (np. 1 zł brutto). Uczestnik promocji przy realizacji kodu dokona jednocześnie zapłaty tak ustalonej ceny.

Sprzedaż ww. towaru z wykorzystaniem kodów będzie rejestrowana za pomocą kas fiskalnych. Paragon dokumentujący sprzedaż towaru z wykorzystaniem kodu rabatowego będzie uwzględniał przyznany rabat, tj. cena sprzedaży towaru będzie pomniejszona do określonej kwoty brutto (np. 1 zł brutto), zgodnie z umową pomiędzy wnioskodawcą a partnerem. W wyniku zastosowania kodu rabatowego cena sprzedaży towaru w sklepie np. 5 zł ulega obniżeniu do 1 zł, co oznacza, że na paragonie fiskalnym dokumentującym sprzedaż widnieć będzie cena sprzedaży przed udzieleniem rabatu – 5 zł, rabat w wysokości 4 zł oraz kwota do zapłaty w wysokości 1 zł (w tym wartość VAT według stawki obowiązującej dla danego towaru), która zostanie uiszczona przez uczestnika promocji z własnych środków pieniężnych. Oznacza to, że uczestnik promocji poza przekazaniem kodu rabatowego będzie zobowiązany dokonać dodatkowej płatności w wysokości ceny towaru po udzieleniu rabatu.

Wnioskodawca podkreśla, że kody rabatowe dają jedynie prawo do zniżki od ceny zakupu, a nie do otrzymania określonego towaru na zasadzie wymiany wzajemnej, kody rabatowe nie są ekwiwalentem za nabywane towary. Uczestnik promocji nie może zapłacić kodem rabatowym za określony towar, który kupuje. Kody te uprawniają natomiast tylko do zakupu określonego towaru po obniżonej cenie. W związku z tym wnioskodawca twierdzi, że kody rabatowe nie stanowią instrumentu, z którym wiąże się obowiązek ich przyjęcia jako wynagrodzenia lub części wynagrodzenia za dostawę towarów.

Wnioskodawca zadał pytanie, czy odpłatne przekazanie przez niego kodów rabatowych na rzecz partnera stanowi czynność podlegającą VAT. Zdaniem wnioskodawcy odpłatne przekazanie przez spółkę kodów rabatowych na rzecz partnera stanowi czynność niepodlegającą podatkowi VAT, ponieważ odpłatne przekazanie kodów rabatowych nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych VAT jako czynność niestanowiąca ani dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, ani świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT.

Ze stanowiskiem wnioskodawcy nie zgodził się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, uznając, że odpłatne przekazanie prawa do rabatu i przyjęcie wpłaty za zobowiązanie do udzielenia zniżki na poczet przyszłych zakupów jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie ze stanowiskiem Dyrektora KIS zapłatę za bon rabatowy należy potraktować jako swego rodzaju wpłatę na poczet uzyskania przyszłej zniżki przy zakupie towarów będących w ofercie wnioskodawcy oraz podmiotów współpracujących z nim na podstawie umów franczyzowych. Zatem zapłata za kupon rabatowy jest zapłatą za zobowiązanie do przyszłego udzielenia rabatu co do towarów znajdujących się w ofercie wnioskodawcy oraz podmiotów współpracujących z nim na podstawie umów franczyzowych. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega tutaj sama czynność wydania kuponów rabatowych. Opodatkowaniu VAT podlega wykonana usługa w postaci sprzedaży prawa do rabatu i przyjęcie wpłaty za zobowiązanie do udzielenia zniżki na poczet przyszłych zakupów. Kupon rabatowy emitowany przez wnioskodawcę, sprzedawany partnerowi, a następnie przekazany uczestnikom promocji jest nierozerwalnie związany z rabatem udzielanym przy sprzedaży dokonywanej przez wnioskodawcę. Podsumowując, odpłatne przekazanie kodów rabatowych przez wnioskodawcę na rzecz partnera stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Bony i kody rabatowe na kolejne zakupy otrzymane przez przedsiębiorcę

W przypadku gdy przedsiębiorca w związku z dokonanymi zakupami otrzyma od swojego kontrahenta bon rabatowy o określonej wartości, uprawniający go do częściowej zapłaty za kolejne zakupy dokonywane u tego dostawcy, powinien wykazać przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 14 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z działalności uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Przychodem z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jest w szczególności wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Bon o określonej wartości otrzymany przez przedsiębiorcę od kontrahenta, uprawniający podatnika do otrzymania określonego towaru na zasadzie wymiany, należy traktować jako nieodpłatne świadczenie. Wartość tego bonu stanowi przychód z działalności gospodarczej podlegający opodatkowaniu. Przychód powstaje w dacie otrzymania bonu.

Realizacja kuponu rabatowego przez konsumenta

Wykorzystanie przez konsumenta kuponu rabatowego uprawniającego do zakupu określonego produktu po obniżonej cenie, nie stanowi dla niego przychodu podatkowego. Takie stanowisko potwierdzone zostało w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 lipca 2019 roku (sygn. Akt. II FSK 2478/17). Istota sporu odnosiła się do tego, czy korzystanie z kuponów rabatowych przez kupujących na platformie internetowej i obniżanie w ten sposób ceny zakupu stanowi przychód dla uczestników akcji promocyjnych.

Fragment wyroku:

„W realiach rozpatrywanej sprawy opisane kupony rabatowe realizowane przez klientów platformy internetowej w ramach prowadzonej przez skarżącą akcji marketingowej nie mogą stanowić dla nich przychodu z innych źródeł w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., jak również z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Nie do przyjęcia jest założenie, że osoba korzystająca z takiego kuponu, nabywając towar po cenie niższej od regularnej oferty, osiąga korzyść majątkową odpowiadającą różnicy w cenie produktu, wyłącznie z uwagi na to, że owo zmniejszenie ceny jest finansowane przez inny podmiot niż rzeczywisty sprzedawca […] Nie ma wątpliwości, że każdy rabat (jako zniżka ceny) udzielany przez Spółkę stanowi określoną korzyść dla nabywcy towaru objętego kuponem rabatowym. Jednakże przyjęcie stanowiska, że stanowi on przychód w postaci wartości pieniężnej oznaczałoby, że każdy konsument nabywający towar po obniżonej cenie w stosunku do pierwotnej ceny towaru, każdorazowo powinien wykazywać przychód podlegający opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych w części odpowiadającej różnicy pomiędzy ceną pierwotną a rzeczywistą ceną zapłaconą za dany towar. Czynnikiem różnicującym z punktu widzenia klienta nie może być wyłącznie charakter podmiotu przyznającego obniżkę ceny, a mianowicie, czy jest to faktyczny sprzedawca, czy tylko pośrednik w tej sprzedaży. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego osoby korzystające z takich akcji promocyjnych nie różnią się od innych konsumentów (klientów) i nie mogą ponosić z tego tytułu dodatkowych obciążeń podatkowych. Akcje promocyjne kierowane są bowiem do różnych odbiorców, co ma swój wydźwięk jedynie marketingowy (promocyjny) mający na celu zwiększenie sprzedaży za pośrednictwem czy to platformy internetowej, czy sprzedaży w sklepach stacjonarnych, czy też sklepach internetowych”.