Prowadząc działalność gospodarczą, podatnicy dokonują zakupów towarów (wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów) na terenie całej Unii Europejskiej. Muszą zwrócić szczególną uwagę na dokumentowanie sprzedaży. Zdarza się bowiem dość często, iż nasi kontrahenci z zagranicy wystawiają błędnie fakturę. Jak zatem postąpić mając polski podatek VAT na fakturze od zagranicznego kontrahenta? Odpowiedź w artykule!
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT)
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej jako ustawa VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:
- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
- eksport towarów;
- import towarów na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o VAT ‒ przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Warunki uznania nabycia towarów za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów
W myśl art. 25 ust. 1 i 2 ustawy o VAT wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się za dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Warunkiem uznania transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (dalej WNT) jest, aby dostawca i nabywca byli podatnikami i aby dostarczany towar został przewieziony do Polski z innego kraju członkowskiego. W przypadku WNT opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność nabycia towarów. Co do zasady wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów podlega opodatkowaniu w kraju, w którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. WNT podlega rozliczeniu poprzez samonaliczenie podatku - w ramach tzw. odwrotnego obciążenia - przez nabywcę, który to z tytułu WNT jest podatnikiem, czyli podmiotem zobowiązanym do opodatkowania tego nabycia na terytorium kraju.
Jak rozliczać wewnątrzwspólnotowe nabycie?
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o VAT w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano tej dostawy, z zastrzeżeniem ust. 4 oraz art. 20a.
W myśl art. 20 ust. 5 ustawy o VAT, w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, z zastrzeżeniem ust. 8 i 9 oraz art. 20b. Przepis ust. 1a stosuje się odpowiednio.
Powyższy przepis zobowiązuje podatnika dokonującego rozliczenia podatku z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia do rozpoznania obowiązku podatkowego 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, chyba że przed tym dniem podatnik podatku od wartości dodanej, będący dostawcą nabywanych w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, wystawił fakturę, gdyż wówczas obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.
Tym samym obowiązek podatkowy z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia.
W myśl art. 86 ust. 10 ustawy o VAT, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Zgodnie z art. 86 ust. 10b ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a - powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny.
Tym samym w przypadku nieotrzymania w terminie, o którym mowa w ust. 10b pkt 2 lit. a, faktury dokumentującej dostawę towarów stanowiącą u podatnika wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, podatnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin (vide art. 86 ust. 10g).
Polski podatek vat na fakturze od zagranicznego kontrahenta
Dokonując zakupu towarów, musimy zwrócić uwagę, czy pomimo podania wszelkich danych naszym kontrahentom wystawiona faktura jest prawidłowa. W przypadku firm posiadających swoje filie w całej Europie zdarza się ujmować polski podatek VAT na fakturze od zagranicznego kontrahenta.
Przykład 1.
W marcu podatnik dokonał zakupu towarów od kontrahenta z Wielkiej Brytanii. Transakcja spełniała wszelkie warunki WNT. Polski podatnik podał swojemu partnerowi z Wielkiej Brytanii, iż jest czynnym podatnikiem VAT UE. Pomimo spełnienia wszelkich warunków, podatnik z Wielkiej Brytanii wystawił fakturę z polskim podatkiem VAT.
W takim przypadku otrzymując fakturę na towar, który jest wysyłany lub transportowany do Polski z innego państwa członkowskiego, należy rozpoznać wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, zgodnie z art. 9 ustawy o VAT.
W interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 7 lutego 2014 r., numer IBPP4/443-547/13/PK, czytamy:
Tym samym naliczenie krajowe podatku VAT na fakturze nie wyklucza możliwości rozpoznania transakcji jako wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Wśród przesłanek negatywnych wykluczających możliwość rozpoznania WNT (art. 10 ustawy o VAT) ustawodawca nie wymienia bowiem takiej sytuacji. Na zakończenie należy podkreślić, że zgodnie z art. 88 ust. 3a ustawy o VAT nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury, która nie dokumentuje rzeczywistej transakcji. Gdy więc towar został dostarczony z innego państwa członkowskiego (transakcja WNT), a faktura od sprzedawcy dokumentuje sprzedaż opodatkowaną krajową stawką VAT (sprzedaż krajową), która tak naprawdę nie miała miejsca, podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z tej faktury.
Podsumowując, w analizowanej sytuacji należy rozpoznać wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów i rozliczyć podatek na zasadach ogólnych przewidzianych dla tej transakcji. Zgodnie z tymi zasadami podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego w wysokości rozliczonego podatku należnego. Podstawę opodatkowania zgodnie z art. 30a ustawy o VAT będzie stanowiła wartość brutto wykazana na fakturze, czyli wraz z polskim podatkiem VAT.
