Od 1 stycznia 2024 roku obowiązują rozporządzenia Komisji Europejskiej regulujące na nowo zasady udzielania pomocy de minimis – Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2831 z dnia 13 grudnia 2023 roku w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (ogólne rozporządzenie o pomocy de minimis) oraz Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2832 z dnia 13 grudnia 2023 roku w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym (rozporządzenie de minimis w ramach UOIG). Jakie nowe zasady pomocy de minimis zostały wprowadzone? Szczegóły znajdziesz, w artykule!
Nowe zasady pomocy de minimis
Unia Europejska na gruncie doświadczenia zdobytego w trakcie stosowania dotychczasowego rozporządzenia (UE) nr 1407/2013 uznała, że pułap pomocy de minimis, którą może otrzymać 1 przedsiębiorstwo od 1 państwa członkowskiego w 3-letnim okresie, należy zwiększyć do 300 000 EUR.
Pułap ten odzwierciedla inflację, która miała miejsce od czasu wejścia w życie rozporządzenia (UE) nr 1407/2013, oraz zakładany rozwój sytuacji w okresie obowiązywania niniejszego rozporządzenia.
Pułap ten jest niezbędny, aby każdy środek wchodzący w zakres niniejszego rozporządzenia można było uznać za niewywierający wpływu na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi, niezakłócający konkurencji i niegrożący jej zakłóceniem.
W nowym rozporządzeniu usunięto odrębny limit pomocy de minimis dla przedsiębiorstw prowadzących działalność zarobkową w zakresie drogowego transportu towarów. Limit ten wynosił dotychczas 100 000 EUR. Również takich przypadków dotyczy obecnie generalny limit dla pomocy de minimis wynoszący 300 000 EUR.
W nowym rozporządzeniu nie występuje ponadto zakaz wykorzystania pomocy de minimis na nabycie pojazdów przeznaczonych do transportu drogowego towarów.
Dla każdego przypadku przyznania nowej pomocy de minimis należy uwzględnić całkowitą kwotę pomocy de minimis przyznaną w ciągu minionych 3 lat. W poprzednio obowiązujących przepisach pod uwagę należało brać bieżący rok podatkowy oraz 2 poprzednie lata podatkowe.
Sektory objęte ogólnym rozporządzeniem de minimis
Ogólne rozporządzenie de minimis stosuje się do pomocy przyznawanej przedsiębiorstwom we wszystkich sektorach, z wyjątkiem:
- pomocy przyznawanej przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w zakresie produkcji podstawowej produktów rybołówstwa i akwakultury;
- pomocy przyznawanej przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w sektorze przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury, gdy kwotę pomocy ustalono na podstawie ceny lub liczby produktów nabytych lub wprowadzonych do obrotu;
- pomocy przyznawanej przedsiębiorstwom prowadzącym działalność związaną z produkcją podstawową produktów rolnych;
- pomocy przyznawanej na działalność związaną z wywozem do państw trzecich lub państw członkowskich, tzn. pomocy bezpośrednio związanej z liczbą wywożonych produktów, tworzeniem i prowadzeniem sieci dystrybucyjnej lub innymi wydatkami bieżącymi związanymi z prowadzeniem działalności wywozowej;
- pomocy uwarunkowanej pierwszeństwem użycia krajowych towarów i usług w stosunku do towarów i usług pochodzących z przywozu.
Wyłączona jest również pomoc przyznawana przedsiębiorstwom prowadzącym działalność w sektorze przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych w jednym z następujących przypadków, tj.:
- kiedy wysokość pomocy ustalana jest na podstawie ceny lub liczby takich produktów nabytych od producentów surowców lub wprowadzonych na rynek przez przedsiębiorstwa objęte pomocą;
- kiedy przyznanie pomocy uwarunkowane jest przekazaniem jej w części lub w całości producentom surowców.
Jeżeli przedsiębiorstwo prowadzi działalność w jednym z sektorów wyłączonych z zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia i jednocześnie prowadzi działalność w innych sektorach lub obszarach działalności, ogólne rozporządzenie de minimis powinno stosować się do działalności w tych innych sektorach lub obszarach działalności pod warunkiem, że dane państwo członkowskie zapewni za pomocą odpowiednich środków, takich jak rozdzielenie działalności lub oddzielenie rachunkowości, aby działalność w wyłączonych sektorach nie była objęta pomocą de minimis.
Ta sama zasada powinna mieć zastosowanie w przypadku przedsiębiorstwa prowadzącego działalność w sektorach, w których stosuje się niższe pułapy pomocy de minimis.
Jeżeli przedsiębiorstwo nie ma możliwości zagwarantowania, aby działalność w sektorach, w odniesieniu do których stosuje się niższe pułapy pomocy de minimis, była objęta pomocą de minimis wyłącznie do wysokości tych obniżonych pułapów, do całej działalności przedsiębiorstwa należy stosować najniższy pułap.
Centralny rejestr pomocy de minimis
Państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby od 1 stycznia 2026 roku informacje na temat przyznanej pomocy de minimis były rejestrowane w centralnym rejestrze na poziomie krajowym lub unijnym.
Informacje w centralnym rejestrze zawierają dane identyfikacyjne beneficjenta, kwotę pomocy, datę przyznania pomocy, organ przyznający pomoc, instrument pomocy oraz sektor według statystycznej klasyfikacji działalności gospodarczej w Unii („NACE”).
Sposób utworzenia centralnego rejestru zakłada łatwy publiczny dostęp do zawartych w nim informacji przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności z przepisami Unii dotyczącymi ochrony danych, w tym w razie potrzeby przez pseudonimizację konkretnych wpisów.
Państwa członkowskie przechowują w rejestrze informacje dotyczące pomocy de minimis przez 10 lat od daty przyznania pomocy.
Państwo członkowskie przyznaje nową pomoc de minimis zgodnie z niniejszym rozporządzeniem dopiero po zweryfikowaniu, że w efekcie nowej pomocy de minimis całkowita kwota pomocy de minimis przyznana danemu przedsiębiorstwu nie wzrośnie do poziomu przekraczającego odpowiedni pułap oraz że przestrzegane są wszystkie warunki określone w ogólnym rozporządzeniu.
Przykład 1.
Pan Jan jest pośrednikiem finansowym zajmującym się w szczególności wdrażaniem pomocy de minimis. Czy nowe regulacje wprowadzają dla niego dodatkowe obowiązki?
Tak, w szczególności pośrednicy finansowi wdrażający programy pomocy de minimis mają obowiązek kwartalnego zgłaszania łącznej kwoty otrzymanej przez nich pomocy de minimis, w ciągu 10 dni od zakończenia danego kwartału.
Państwa członkowskie korzystające z centralnego rejestru na poziomie krajowym przekazują Komisji do 30 czerwca każdego roku zagregowane dane dotyczące pomocy de minimis przyznanej za poprzedni rok. Zagregowane dane zawierają liczbę beneficjentów, całkowitą kwotę przyznanej pomocy de minimis oraz całkowitą kwotę pomocy de minimis przyznanej w podziale na sektory.
Kluczowe zmiany w rozporządzeniu de minimis w ramach UOIG
Również w tym przypadku Komisja Europejska podniosła limity de minimis, mając na uwadze, że w stosowaniu zasad pomocy państwa na rzecz przedsiębiorstw wykonujących usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym pułap, poniżej którego korzyści przypadające w udziale takim przedsiębiorstwom można uznać za niemające wpływu na handel między państwami członkowskimi oraz za niezakłócające lub niegrożące zakłóceniem konkurencji, może w niektórych przypadkach różnić się od ogólnego pułapu de minimis określonego w rozporządzeniu Komisji (UE) 2023/2831. Zdaniem KE przynajmniej niektóre z tych korzyści mogą bowiem stanowić rekompensatę za dodatkowe koszty związane z wykonywaniem usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Wiele działań, które kwalifikują się jako usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym, mają ograniczony zasięg terytorialny.
Pułap ten odzwierciedla inflację, która miała miejsce od czasu wejścia w życie rozporządzenia (UE) nr 360/2012, oraz zakładany rozwój sytuacji w okresie obowiązywania rozporządzenia.
Pułap ten jest niezbędny, aby każdy środek wchodzący w zakres rozporządzenia można było uznać za niewywierający wpływu na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi, niezakłócający konkurencji i niegrożący jej zakłóceniem.
Ponadto w ramach nowej treści rozporządzenia nie znajduje się obecnie zakaz udzielania pomocy de minimis:
- przedsiębiorstwom działającym w sektorze węglowym,
- przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji,
- przedsiębiorstwom prowadzącym działalność zarobkową w zakresie transportu drogowego towarów.
Analogicznie jak w przypadku ogólnego rozporządzenia – również tutaj zmienił się sposób obliczania okresu referencyjnego. Obecnie bierze się pod uwagę 3 lata wstecz.
Również w tym wypadku dopuszczono udzielanie pomocy przedsiębiorcom prowadzącym działalność w sektorze przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rybołówstwa i akwakultury przy założeniu, że kwoty pomocy nie ustalono na podstawie ceny lub liczby produktów nabytych lub wprowadzonych do obrotu.
Rozporządzenie de minimis UOIG przewiduje także wprowadzenie centralnego rejestru i obowiązki z tym związane.
