Możliwość dochodzenie należności wynikających z wyroków karnych
Kodeks karny i kodeks postępowania karnego wprowadził regulacje umożliwiające dochodzenie przysługujących nam roszczeń cywilnych w związku z popełnionym przestępstwem, jeżeli pokrzywdzony wniesie wniosek adhezyjny.
Co to takiego powództwo adhezyjne?
Powództwo adhezyjne jest jednym ze sposobów dochodzenia roszczeń cywilnych w procesie karnym. Jego głównym celem jest umożliwienie poszkodowanemu uzyskania odszkodowania lub też zadośćuczynienia. Osoba, która została pokrzywdzona ma możliwość wytoczenia takiego powództwa aż do momentu rozpoczęcia przewodu sądowego (czyli inaczej mówiąc – do momentu odczytania aktu oskarżenia przez prokuratora).
Przeciw komu można wytoczyć powództwo adhezyjne?
Powództwo takie możemy wytoczyć tylko przeciw oskarżonemu ( czyli osobie, której zostały przedstawione zarzuty w postępowaniu karnym ).
Czego mogę dochodzić poprzez wytoczenie powództwa adhezyjnego?
Za pomocą tego środka można dochodzić tylko roszczeń majątkowych, które wynikają bezpośrednio z popełnionego przestępstwa zarówno prywatnoskargowego jak i przestępstw ściganych z urzędu. Sądy niejednokrotnie także wskazują, że dochodzenie roszczeń może mieć charakter niemajątkowy, służący zadośćuczynieniu za popełnione przestępstwo.
Obowiązki formalne wnoszonego powództwa adhezyjnego
Powództwo takie powinno być wniesione w formie pisemnej jako pozew. Oczywiście musi czynić zadość wymogom formalnym pisma procesowego zawartych w art. 119 kpk. a więc musi zawierać:
1) oznaczenie organu, do którego jest skierowane, oraz sprawy, której dotyczy,
2) oznaczenie oraz adres wnoszącego pismo,
3) treść wniosku lub oświadczenia, w miarę potrzeby z uzasadnieniem,
4) datę i podpis składającego pismo.
1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu.
Jeżeli wszystkie powyższe warunki formalne zostaną dopełnione w sposób prawidłowy, sąd wszczyna postępowanie dowodowe, celem orzeczenia na tej samej płaszczyźnie o sankcjach karnych i cywilnych wobec dłużnika. Warto zaznaczyć iż sąd w takiej sprawie nie opiera się na przepisach kodeksu postępowania karnego, lecz bierze pod uwagę przepisy materialnego prawa cywilnego (wyjątkiem jest skazanie oskarżonego). Sytuacja, w której sąd odstąpi od wymierzenia kary, jest de facto wyrokiem skazującym. Jednakże , gdy sąd uniewinni oskarżonego lub postępowanie zostanie warunkowo umorzone, sąd pozostawi powództwo cywilne bez rozpoznania.
Jakie są koszty takiego postępowania?
Powód ponosi koszty postępowania w przypadku, gdy wnosi apelację tylko w zakresie powództwa cywilnego a także gdy przegra sprawę (porywa koszty rozprawy na rzecz oskarżonego i Skarbu Państwa). Jeżeli sąd tymczasowo zawiesi postępowanie, lub w przypadku gdy powództwo pozostawi bez rozpoznania koszty procesu poniesione przez powoda cywilnego w postępowaniu karnym zalicza się do kosztów procesu cywilnego o to samo roszczenie. Warto w tym momencie zwrócić uwagę iż sąd nie orzeka o uiszczeniu opłat sądowych, co spowodowane jest pojawiającą się trudnością w wykazaniu, która ze stron jest wygraną, a która przegraną. Należy pamiętać, że także w tej formie postępowania istnieją przepisy, które mogą zwolnić powoda od uiszczania opłat.
