Praca w porze nocnej obliguje pracodawcę do naliczenia i wypłaty pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia z tego tytułu. Za każdą godzinę pracy w nocy, pracownikowi przysługuje dodatek za godziny nocne wysokości 20% stawki godzinowej, wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w danym roku kalendarzowym.
Czy dodatek za godziny nocne noce wliczany jest do ekwiwalentu urlopowego?
Dodatek za godziny nocne wypłacany pracownikowi, rodzi ponadto obowiązek jego uwzględnienia w wynagrodzeniu urlopowym (w tym również w ekwiwalencie za niewykorzystany urlop wypoczynkowy). Powyższe ma na celu zapewnienie pracownikowi sprawiedliwego wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, bowiem podczas nieobecności w pracy, pracownik nie ma możliwości wypracowywania zmiennych składników wynagrodzenia, do których należy m.in. dodatek za pracę w porze nocnej, czy premia sprzedażowa. Mówiąc krócej, wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy winno odpowiadać wynagrodzeniu, jakie otrzymałby pracownik za czas faktycznie wykonywanej pracy.
Praktyczny aspekt rozliczania dodatku za pracę w porze nocnej w wynagrodzeniu urlopowym pracownika, zaprezentowano w dalszej części niniejszego artykułu.
Jak ustalić dodatkowe wynagrodzenie urlopowe z tytułu wypłaconego dodatku za pracę w porze nocnej?
Obliczając wynagrodzenie urlopowe, należy uwzględnić m.in. zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące za okres nie dłuższy niż miesiąc. Wyliczone wynagrodzenie urlopowe, w szczególności powinno też uwzględniać wypłacony pracownikowi dodatek za pracę w porze nocnej. Jest to bowiem składnik wynagrodzenia, który przysługuje za okres nie dłuższy niż miesiąc, a ponadto nie został wymieniony w § 6 rozporządzenia urlopowego, który zawiera katalog składników wynagrodzenia, które nie powinny być uwzględniane przy ustalaniu wynagrodzenia urlopowego.
Zmienne składniki wynagrodzenia, w tym wypłacony dodatek za godziny nocne, należy uwzględnić w wynagrodzeniu urlopowym w następujący sposób:
- Obliczamy wysokość dodatku za godziny nocne, który został wypłacony pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu (§ 8 ust. 1 rozporządzenia urlopowego);
- Kwotę dodatku za godziny nocne wypłaconego w ciągu ostatnich 3 miesięcy, dzielimy przez liczbę godzin jaką pracownik przepracował w okresach, za który dodatek był należny;
- Obliczoną kwotę dodatku za godziny nocne jaka przypada na jedną godzinę pracy, w okresie za który dodatek był należny, mnożymy przez liczbę godzin wykorzystanego w danym miesiącu urlopu wypoczynkowego (§ 9 ust. 1 rozporządzenia urlopowego).
Praktyczne przedstawienie schematu obliczania wynagrodzenia urlopowego pracownika, któremu wypłacano dodatek za godziny nocne zaprezentowano na poniższym przykładzie.
Przykład 1.
Zakład pracy wypłaca pracownikom wynagrodzenia 10-ego dnia następnego miesiąca.
Pan Janusz, którego wynagrodzenie zasadnicze określone w umowie wynosi 4 000,00 zł brutto/m-c, w kwietniu skorzystał z 3 dni urlopu wypoczynkowego. Pan Janusz w okresie trzech miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu, otrzymywał dodatek za pracę w porze nocnej zgodnie z poniższym zestawieniem:
Okres, w którym wypłacono dodatek | Okres, za który naliczono dodatek | Kwota otrzymanego dodatku za godziny nocne | Liczba godzin przepracowanych w miesiącu za który naliczono dodatek |
marzec | luty | 523,20 zł za luty wypłacone w marcu | luty – 120 godzin |
luty | styczeń | 630,80 zł za styczeń wypłacone w lutym | styczeń – 152 godziny |
styczeń | grudzień | 515,52 zł za grudzień wypłacone w styczniu | grudzień – 144 godziny |
SUMA | - | 1 669,52 zł | 416 godzin |
Ile będzie wynosić wynagrodzenie urlopowe ze zmienny składników?
Za godzinę urlopu Panu Januszowi należy doliczyć 4,01 zł, wyliczone jako iloraz kwoty dodatku za godziny nocne, wypłaconego w ciągu trzech miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu tj. 1 669,52 zł i liczby godzin przepracowanej w okresie, za który dodatek był należny tj. 416 h. Łącznie dodatkowe wynagrodzenie urlopowe wyniesie 96,24 zł (24 godz. x 4,01 zł).
Czy dodatek za godziny nocne należy uwzględnić w ekwiwalencie za niewykorzystany urlop wypoczynkowy?
Ustalając ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, należy wziąć dodatkowo pod uwagę regulacje szczególne, które również zostały unormowane w omawianym rozporządzeniu urlopowym.
Różnica pomiędzy wyliczaniem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, a obliczeniem „zwykłego” wynagrodzenia urlopowego, polega na tym, że w świetle § 16 rozporządzenia urlopowego, na potrzeby wyliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy:
- Składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc, wypłacone są w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, oraz uwzględnia się je w ekwiwalencie w średniej wysokości z tego okresu;
- Jeżeli w niniejszym okresie pracownik nie przepracował pełnego okresu, wynagrodzenie zmienne wypłacone mu w tym okresie uzupełnia się:
- dzieląc liczbę dni pracy, za który przysługiwało mu to wynagrodzenie;
- mnożąc otrzymany wynik przez liczbę dni, jakie pracownik przepracowałby w ramach normalnego czasu pracy.
Praktyczny aspekt wyliczania zmiennych składników wynagrodzenia w ekwiwalencie za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, zaprezentowano w poniższym przykładzie. Celem ukazania kontrastu i lepszego zrozumienia omawianej materii, posłużono się danymi z przykładu 1.
Przykład 2.
Pan Janusz w kwietniu nabył prawo do ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy w wymiarze 3 dni (24 godzin). W okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, Pan Janusz otrzymywał dodatek za godziny nocne przepracowane, w wysokości 1 669,52 zł (zgodne z tabelą z przykładu 1.). W miesiącach grudzień – luty przepracował 52 dni (416 godzin), zamiast 56 dni (448 godzin), które powinien przepracować zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Podstawę ze zmiennych składników czasu pracy, na które składa się dodatek za pracę w porze nocnej, należy uzupełnić w następujący sposób:
- 1 669,52 zł zł / 52 dni przepracowane = 32,11 zł
- 32,11 zł x 56 dni do przepracowania w danym okresie = 1 798,16 zł.
Na koniec podstawę należy uśrednić: 1 798,16 zł / 3 miesiące = 599,39 zł i doliczyć do pozostałej kwoty podstawy ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (4 000,00 zł).
Zakładając, że współczynnik urlopowy wynosi 20,92 ekwiwalent za niewykorzystany urlop jaki należy wypłacić Panu Januszowi, wyniesie: 4 599,39 zł / 20,92 x 3 dni = 659,57 zł
Mogą pojawić się zatem wątpliwości, czy wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę na przełomie roku, wymaga ponownego przeliczenia dodatku za pracę w porze nocnej, który został naliczony za miesiące poprzedniego roku kalendarzowego, a który ma wpływ na wysokość wynagrodzenia urlopowego pracownika w roku bieżącym.
Zestawiając przykład 1 i 2, możemy zauważyć pewien dysonans w rozliczaniu zmiennych składników w zwykłym wynagrodzeniu urlopowym i wynagrodzeniu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.
Podkreślenia wymaga fakt, że pomimo, iż tematyka niniejszego artykułu miała na celu zaprezentowanie jak wylicza się dodatek za godziny nocne, to zaprezentowane wyżej obliczenia zachowują aktualność na gruncie innych zmiennych składników, wypłacanych za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc.
