Fundacje rodzinne, czyli jednostki posiadające osobowość prawną, mają szereg obowiązków ewidencyjnych i sprawozdawczych wynikających z przepisów ustawy o rachunkowości i ustawy o fundacji rodzinnej. Rzetelne i terminowe wypełnianie tych obowiązków jest kluczowe dla zapewnienia przejrzystości finansowej oraz uniknięcia sankcji prawnych. W niniejszym opracowaniu przedstawione zostaną kluczowe zasady i terminy, których przestrzeganie pozwala fundacjom rodzinnym prawidłowo wywiązywać się z obowiązków, jakim jest sprawozdanie finansowe.
Sprawozdanie finansowe fundacji rodzinnych
Na mocy art. 4 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna nabywa osobowość prawną z chwilą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Rejestr ten prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim. Fundacje rodzinne jako jednostki posiadające osobowość prawną podlegają przepisom ustawy o rachunkowości i mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych, czyli tzw. pełnej księgowości. Na mocy art. 24 ust. 1 ustawy o rachunkowości księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco. Natomiast art. 4 ust. 1 tej ustawy wskazuje, że jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy.
Rachunkowość jednostki obejmuje:
- przyjęte zasady (politykę) rachunkowości;
- prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym;
- okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;
- wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego;
- sporządzanie sprawozdań finansowych;
- gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą;
- poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.
Na koniec każdego roku obrotowego, który najczęściej pokrywa się z rokiem kalendarzowym (tj. kończy się 31 grudnia), fundacja rodzinna zobowiązana jest do przeprowadzenia inwentaryzacji aktywów i pasywów, stosując wytyczne art. 26 ustawy o rachunkowości. Wycena aktywów i pasywów dokonywana jest nie rzadziej niż na dzień bilansowy według zasad zawartych w art. 28 tej ustawy.
Sprawozdanie finansowe fundacji rodzinnych
Po zakończeniu roku obrotowego fundacja rodzinna zobowiązana jest do zamknięcia ksiąg rachunkowych i sporządzenia sprawozdania finansowego. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o rachunkowości księgi rachunkowe zamyka się w szczególności na dzień kończący rok obrotowy, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tego zdarzenia. Sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych oraz na inny dzień bilansowy, stosując odpowiednio zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, określone w rozdziale 4 ustawy o rachunkowości. Termin na jego sporządzenie wynosi 3 miesiące od dnia kończącego rok obrotowy, co oznacza, że standardowo jest to 31 marca następnego roku. Po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego następuje jego podpisanie, co również powinno się odbyć w terminie do 31 marca następnego roku. Ponadto niektóre fundacje rodzinne przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego podlegają obowiązkowemu badaniu tego sprawozdania. Roczne sprawozdanie finansowe fundacji rodzinnej podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego, czyli standardowo do 30 czerwca 2024 roku.
Zgodnie z art. 70 ustawy o fundacji rodzinnej fundator w statucie ustanawia zgromadzenie beneficjentów. Tworzą je beneficjenci, którym w statucie przyznano uprawnienie do uczestnictwa w nim. Członek zgromadzenia beneficjentów dokłada należytej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków.
Na mocy art. 72 ustawy o fundacji rodzinnej uchwały zgromadzenia beneficjentów wymagają:
- rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego fundacji rodzinnej za poprzedni rok obrotowy;
- udzielenia absolutorium członkom organów fundacji rodzinnej z wykonania przez nich obowiązków;
- podziału lub pokrycia wyniku finansowego netto;
- wyboru firmy audytorskiej, w przypadku gdy sprawozdanie finansowe, zgodnie z Ustawą z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości, podlega badaniu;
- innych spraw wymienionych w ustawie lub statucie.
Organem zatwierdzającym sprawozdanie finansowe fundacji rodzinnej jest zgromadzenie beneficjentów. Zatwierdzenie sprawozdania następuje poprzez podjęcie stosownej uchwały przez zgromadzenie beneficjentów.
Zgodnie z art. 12 ust. 4 ustawy o rachunkowości ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy. Na mocy natomiast art. 69 ust. 1 tej ustawy kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym:
- roczne sprawozdanie finansowe
- sprawozdanie z badania sprawozdania finansowego, jeżeli podlegało ono badaniu;
- odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty;
- sprawozdanie z działalności – w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1;
- sprawozdanie z atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju – w przypadku jednostek, o których mowa w art. 63r ust. 1
– w terminie 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.
W związku z licznymi wątpliwościami dotyczącymi obowiązków sprawozdawczych fundacji rodzinnych Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w piśmie z 26 września 2024 roku (nr DD6.054.6.2024), będącym odpowiedzią na interpelację poselską nr 4573, wyjaśnił, czy fundacja rodzinna ma obowiązek przekazywania sprawozdania finansowego do Szefa Krajowej Informacji Skarbowej na podstawie art. 27 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?.
„[…] Rejestr fundacji rodzinnych prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, zwany dalej sądem rejestrowym (art. 4 ust. 2 ustawy o fundacji rodzinnej). Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości kierownik jednostki, składa we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z badania, jeżeli podlegało ono badaniu, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdanie z działalności – w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.
A zatem, fundacja rodzinna jest zobowiązana do złożenia sprawozdania finansowego do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim [...]".
Fundacja rodzinna składa sprawozdanie finansowe do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim. Składając sprawozdanie, należy złożyć także wniosek RFR-Z30 wraz z załącznikiem RFR-ZN oraz załączyć:
- sprawozdanie finansowe w formie papierowej;
- sprawozdanie finansowe w formie elektronicznej (płyta CD-plik XML);
- uchwałę Zgromadzenia Beneficjentów o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego;
- uchwałę Zgromadzenia Beneficjentów o podziale zysku lub pokryciu straty;
- uchwałę Zgromadzenia Beneficjentów o udzieleniu absolutorium członkom zarządu fundacji;
- protokół posiedzenia Zgromadzenia Beneficjentów, na którym zapadły uchwały opisane w pkt 3–5;
- sprawozdanie z badania, jeżeli sprawozdanie finansowe fundacji podlega badaniu zgodnie z treścią Ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości;
- opłatę sądową w wysokości 250 złotych.
Polecamy:
