Praca sezonowa cudzoziemca – o czym należy pamiętać?

Krajowy rynek pracy jest wciąż chłonny. W niektórych sektorach gospodarki występuje deficyt pracowników. Ułatwienia dla pracodawców i zatrudnionych w zakresie pracy sezonowej obcokrajowców stanowią ważny element służący zmianie tego stanu rzeczy. Czy praca sezonowa cudzoziemca wymaga posiadania zezwolenia? Jakie rozwiązania prawne w tym zakresie aktualnie obowiązują, wyjaśniamy poniżej w artykule.

Praca sezonowa cudzoziemca – podstawy prawne

Aby legalnie zatrudnić cudzoziemca, należy zapoznać się w pierwszej kolejności z określonymi przepisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej ustawą o promocji zatrudnienia.

Kolejnymi przepisami, jakie należy mieć na uwadze, są rozporządzenia wydane na podstawie wskazanej powyżej ustawy. Do tych aktów wykonawczych zalicza się w szczególności:

• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi;
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie podklas działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), w których wydawane są zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca, dalej jako rozp. w sprawie podklas działalności PKD;
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie wysokości wpłat dokonywanych w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową oraz złożeniem oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi (poz. 2350).

Zasady wydawania zezwolenia na pracę sezonową

Zgodnie z art. 88n ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia zezwolenie na pracę sezonową wydaje starosta właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi. W razie zmiany właściwości starosty z powodu zmiany siedziby lub miejsca zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi właściwość starosty do prowadzenia postępowania w sprawie wydania przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową określa się na dzień złożenia wniosku o wydanie przedłużenia zezwolenia.

Zezwolenie na pracę wydaje się, jeżeli:

1. wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem, nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących w tym samym wymiarze czasu pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku;
2. podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi dołączył do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową informację starosty właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu na rejestrach bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, sporządzoną z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz określonych grup cudzoziemców.

Należy podkreślić, że w obecnym stanie prawnym obywatele Ukrainy, którzy przekroczyli granicę Rzeczypospolitej Polskiej (RP) i zamierzają w Polsce pozostać, są uprawnieni do podejmowania pracy sezonowej bez konieczności uzyskania zezwolenia. Zatrudniający osoby z obywatelstwem ukraińskim nie muszą składać oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcom. Wymagane jest natomiast powiadomienie powiatowego urzędu pracy (PUP) o podjęciu pracy przez cudzoziemca w okresie 14 dni od daty zaistnienia tej okoliczności.

Jeżeli cudzoziemiec wjechał na terytorium RP na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wpisanym do ewidencji wniosków, 9-miesięczny okres jest liczony od dnia pierwszego wjazdu cudzoziemca na terytorium państw obszaru Schengen w danym roku kalendarzowym (art. 88t ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia).

W przypadku, gdy wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową dotyczy cudzoziemca, który przebywa na terytorium RP na innej podstawie niż określona w art. 88t ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia, z którą może wiązać się uprawnienie do wykonywania pracy, zezwolenie może być wydane na okres legalnego pobytu, nie dłużej jednak niż na okres 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego, liczony łącznie z okresami określonymi w poprzednio wydanych zezwoleniach na pracę sezonową dla tego cudzoziemca.

Branże gospodarcze, w jakich może być świadczona praca sezonowa, zostały określone w załączniku do rozp. w sprawie podklas działalności PKD. W tej części wspomnianego aktu wykonawczego wyszczególniono określone rodzaje prac z zakresu rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa, rybactwa oraz zakwaterowania i działalności usługowej związanej z wyżywieniem. 

Korzystniejsze rozwiązania przewidziane w odniesieniu do obywateli określonych państw

Świadczenie pracy sezonowej wymaga uzyskania zezwolenia na taką pracę, czyli zezwolenia typu S. W odniesieniu do obywateli określonych państw procedura wydawania zezwolenia na pracę jest dodatkowo uproszczona. Polega to na tym, że podmiot powierzający pracę jest zwolniony z obowiązku dołączenia do wniosku informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu na rejestrach bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, sporządzonej z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz określonych grup cudzoziemców. Wskazane udogodnienie dotyczy osób posiadających obywatelstwo państw wymienionych w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie państw, do których obywateli stosuje się niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę sezonową, oraz przepisy dotyczące oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Państwami, o których wyżej mowa, są:

• Republika Armenii;
• Republika Białorusi;
• Republika Gruzji;
• Republika Mołdawii;
• Federacja Rosyjska;
• Ukraina.

Zgodnie z art. 88q ustawy o promocji zatrudnienia na wniosek podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi starosta może dokonać wpisu wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową na okresy nie dłuższe niż 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego przypadające odpowiednio w ciągu nie więcej niż 3 kolejnych lat kalendarzowych do ewidencji wniosków, jeżeli cudzoziemiec jest obywatelem jednego z państw wymienionych wyżej w wyliczeniu, a podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi:

• powierzał wykonywanie pracy cudzoziemcowi, którego dotyczy wniosek, zgodnie z zezwoleniem na pracę sezonową co najmniej raz w okresie 5 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku;
• nie zalega z uiszczeniem zaliczek na podatek dochodowy i składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli były wymagane w związku z pracą wykonywaną przez tego cudzoziemca, z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu.

Wniosek o zezwolenie na pracę sezonową cudzoziemca

Wniosek o zezwolenie na pracę sezonową cudzoziemca składa się w PUP właściwym ze względu na siedzibę pracodawcy. Wniosek można złożyć osobiście, online albo korzystając z usługi pocztowej.

Wzór wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca na terytorium RP jest określony w załączniku nr 3 do Rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2017 roku w sprawie wydawania zezwolenia na pracę cudzoziemca oraz wpisu oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń, natomiast wzór zezwolenia na pracę sezonową cudzoziemca na terytorium RP zawarto w załączniku nr 8 do wymienionego rozporządzenia.

Podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi, składając wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową, dołącza do wniosku następujące dokumenty:

• ważny dowód osobisty lub ważny dokument podróży albo, jeżeli takiego dokumentu nie posiada i nie może go uzyskać, inny ważny dokument potwierdzający tożsamość – w razie gdy podmiotem powierzającym jest osoba fizyczna;
• kopię wszystkich wypełnionych stron z  ważnego dokumentu podróży cudzoziemca, którego dotyczy wniosek, a w przypadku gdy cudzoziemiec nie posiada ważnego dokumentu podróży i nie ma możliwości jego uzyskania – kopię innego ważnego dokumentu stwierdzającego tożsamość cudzoziemca. Jeżeli natomiast cudzoziemiec nie przebywa na terytorium RP – przedstawić należy kopię stron dokumentu podróży z danymi osobowymi cudzoziemca;
• kopię ważnego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium RP – w przypadku, gdy cudzoziemiec przebywa na tym terytorium;
• dowód dokonania przez podmiot powierzający jednorazowej wpłaty w wysokości nie większej niż 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę za każdego cudzoziemca;
• dokument sporządzony przez pracodawcę użytkownika, potwierdzający uzgodnienie w zakresie skierowania cudzoziemca przez agencję pracy tymczasowej – w przypadku, gdy podmiotem powierzającym pracę jest ta agencja;
• informację starosty właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu na rejestrach bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, sporządzoną z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz określonej grupy cudzoziemców, wydaną nie wcześniej niż 180 dni przed dniem złożenia wniosku, a w przypadkach uzasadnionych przez starostę – 90 dni przed dniem złożenia wniosku, jeżeli jest ona wymagana;
• dokumenty potwierdzające spełnienie przez cudzoziemca wymagań stawianych kandydatom do pracy przez podmiot powierzający wykonywanie pracy, określonych w informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy – w przypadku, gdy informacja starosty była wymagana;
• dokumenty potwierdzające powierzenie pracy cudzoziemcowi, którego dotyczy wniosek, zgodnie z zezwoleniem na pracę sezonową przynajmniej jeden raz w ciągu 5 ostatnich lat – jeżeli wnioskodawca występuje o wpisanie wniosku do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej na okresy przypadające w ciągu 2 lub 3 kolejnych lat kalendarzowych (tzw. wnioski wielosezonowe);
• dokumenty potwierdzające, że podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi nie zalega z uiszczeniem zaliczek na PIT i składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli były wymagane w związku z pracą wykonywaną przez danego cudzoziemca – w przypadku, gdy wnioskodawca występuje o wpisanie wniosku do ewidencji wniosków wielosezonowych;
• dokumenty potwierdzające zaistnienie okoliczności, w których wojewoda wydaje zezwolenie na pracę bez uwzględnienia dodatkowych warunków w przypadku cudzoziemca, który: w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę ukończył studia w uczelni mającej siedzibę na terytorium RP albo innego państwa EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej albo jest doktorantem w szkole doktorskiej prowadzonej przez podmiot mający siedzibę na terytorium RP lub przez 3 lata poprzedzające złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę przebywał legalnie na terytorium RP (art. 88c ust. 8 ustawy o promocji zatrudnienia).

Jeśli zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, czas oczekiwania na wydanie wspomnianego zezwolenia lub wpis do ewidencji wniosków wynosi do 30 dni od dnia złożenia wniosku.

Wpłaty za złożenie wniosku o zezwolenie na pracę sezonową

Kwestie uiszczenia wpłaty za złożenie wniosku o zezwolenie na pracę sezonową uregulowano w Rozporządzeniu Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2017 roku w sprawie wysokości wpłat dokonywanych w związku ze złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub zezwolenia na pracę sezonową oraz złożeniem oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Zgodnie z § 2 pkt 4 przywołanego aktu wykonawczego, w przypadku gdy podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi zamierza powierzyć wykonywanie pracy na podstawie zezwolenia na pracę sezonową – opłata wynosi 30 zł.

Praca sezonowa cudzoziemca – podsumowanie

Powierzenie cudzoziemcowi pracy w ramach zezwolenia na pracę sezonową ma szczególny charakter, dlatego też obowiązują w tym zakresie odrębne regulacje. Praca sezonowa polega na świadczeniu pracy w okresie nie dłuższym niż przez 9 miesięcy w ciągu roku kalendarzowego w konkretnych branżach wskazanych w przepisach. Są to m.in. prace związane z uprawami rolniczymi, zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. Powierzający pracę musi spełnić wynikające z przepisów warunki, przy czym w odniesieniu do obywateli określonych państw (np. Białorusi, Rosji czy Ukrainy) postępowanie jest dodatkowo uproszczone. Możliwe jest także – w razie zaistnienia pewnych okoliczności – uzyskanie przez pracodawcę tzw. zezwolenia wielosezonowego (dotyczącego 3 kolejnych lat kalendarzowych). Zarówno złożenie wniosku o zezwolenie na pracę sezonową, jak i wniosku o przedłużenie takiego zezwolenia wiąże się z koniecznością dokonania stosownej wpłaty.