W związku z postępującym w Polsce procesem cyfryzacji już od dłuższego czasu każdy obywatel mający dostęp do internetu ma możliwość korzystania z profilu zaufanego, który pozwala na załatwienie wielu spraw urzędowych. Z artykułu dowiesz się m.in. do czego dokładnie wykorzystywany jest profil zaufany oraz jak go założyć.
Co to jest profil zaufany i kto może go założyć?
Profil zaufany to nic innego jak bezpłatna metoda potwierdzania tożsamości obywatela, który został dla niego utworzony w systemach podmiotów publicznych.
Korzystanie z profilu zaufanego pozwala również na złożenie podpisu elektronicznego określanego mianem podpisu zaufanego, który jest równoznaczny z podpisem własnoręcznym.
Użytkownikiem profilu zaufanego może być każda osoba fizyczna, która posiada pełną albo ograniczoną zdolność do czynności prawnych oraz numer PESEL.
Małoletni, którzy ukończyli 13 lat, również mogą założyć profil zaufany, o ile mają możliwość jego potwierdzenia.
Cudzoziemcy również mogą założyć profil zaufany, o ile posiadają numer PESEL. Cudzoziemcy, którzy mają status uchodźców albo zezwolenie na pobyt stały mogą uzyskać meldunek. Wtedy urząd automatycznie występuje o nadanie im numeru PESEL. Numer PESEL można uzyskać:
- w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zameldowania osoby ubiegającej się o jego nadanie;
- w urzędzie gminy, na której terenie znajduje się siedziba pracodawcy osoby, której ma zostać nadany numer PESEL;
- w Urzędzie Dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy przy ul. Nowogrodzkiej 43, jeśli osoba ubiegająca się o nadanie numeru PESEL nie pracuje lub kiedy jej pracodawca ma siedzibę za granicą Polski.
Do czego wykorzystywany jest profil zaufany?
Profil zaufany pozwala m.in.:
- wysyłać pisma do podmiotu publicznego;
- sprawdzić ilości punktów karnych;
- zalogować się do Internetowego Konta Pacjenta;
- składać wnioski związane z rejestracją działalności gospodarczej oraz zmianami wpisów w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
- złożyć wniosek o wypłatę świadczenia wychowawczego 500+;
- sprawdzić, czy dowód osobisty jest już gotowy do odbioru;
- złożyć wniosek o wydanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego;
- złożyć deklaracje podatkowe;
- zalogować się do portalu PUE ZUS;
- wysyłać pliki JPK_VAT;
- uzyskać becikowe;
- uzyskać Kartę Dużej Rodziny;
- uzyskać świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego;
- uzyskać odpis aktu stanu cywilnego.
Jak założyć profil zaufany?
Profil zaufany można założyć na kilka sposobów.
Pierwszym z nich jest założenie profilu zaufanego przez serwis bankowości elektronicznej największych banków komercyjnych działających na terenie Polski, np. banków spółdzielczych czy w serwisie Poczty Polskiej Envelo.
Zakładanie profilu zaufanego przez bankowość elektroniczną nie jest skomplikowane. Szczegółowe informacje znajdują się na stronach internetowych poszczególnych banków. Serwisy te zazwyczaj w sposób intuicyjny pozwalają na przejście całej procedury związanej z założeniem profilu zaufanego.
Drugim ze sposobów założenia profilu zaufanego jest wypełnienie wniosku w internecie, a następnie potwierdzenie swojej tożsamości w czasie osobistej wizyty w punkcie potwierdzającym.
Punktami potwierdzającymi są m.in. następujące placówki:
- urzędy skarbowe,
- oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
- oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia,
- urzędy wojewódzkie,
- oddziały Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
- wybrane placówki Poczty Polskiej.
Listę placówek potwierdzających można znaleźć w wyszukiwarce usługi profilu zaufanego. W tym celu konieczne jest wpisanie nazwy województwa i miejscowości, gdzie wyszukiwany jest punkt potwierdzający.
Potwierdzenie profilu zaufanego w punkcie potwierdzającym następuje na podstawie ważnego dowodu osobistego lub paszportu, lub innego dokumentu tożsamości, pozwalającego na jednoznaczne potwierdzenie tożsamości osoby wnioskującej.
Kolejnym ze sposobów założenia profilu zaufanego jest możliwość wykorzystania do tego kwalifikowanego podpisu elektronicznego przez osoby, które go posiadają. Kwalifikowany podpis elektroniczny jest używany do założenia profilu zaufanego w ten sposób, że osoba chcąca założyć profil podpisuje za pomocą tego podpisu wniosek.
Czwartym ze sposobów założenia profilu zaufanego jest wykorzystanie e-dowodu osobistego. W tym wypadku trzeba pobrać aplikację mobilną eDO App ze sklepu Google Play lub App Store i ją otworzyć. Następnie konieczne jest zeskanowanie w aplikacji kodu QR bądź przepisanie numeru widocznego pod kodem. Aplikacja będzie wskazywać kolejne polecenia, jakie należy wykonać, w tym konieczność wpisania 6-cyfrowego numer CAN, który znajduje się w prawym dolnym rogu dowodu osobistego. Wymagane będzie również podanie 4-cyfrowego kodu PIN, który został ustalony przy odbiorze dowodu osobistego. Na koniec niezbędne będzie przyłożenie dowodu osobistego do telefonu. Po prawidłowym wykonaniu wszystkich kroków wymaganych przez aplikację rejestracja profilu zaufanego się zakończy.
Tymczasowy profil zaufany
Warto wspomnieć, że w okresie pandemii wprowadzono tymczasowe rozwiązania związane z profilem zaufanym, co wynikało z konieczności ograniczenia mobilności obywateli w tym niełatwym dla wszystkich czasie. Wtedy też wprowadzono możliwość założenia tymczasowego profilu zaufanego. Rozwiązanie to miało wyjść naprzeciw potrzebom tych osób, które nie korzystają z bankowości elektronicznej, a nie mogły udać się osobiście, aby potwierdzić swoją tożsamość w punkcie potwierdzającym w czasie jednej z fal epidemii koronawirusa.
Tymczasowy profil zaufany był ważny przez trzy miesiące, podczas gdy standardowy profil zaufany ważny jest przez okres 3 lat. Po upływie ważności tymczasowego profilu zaufanego konieczne było złożenie wniosku o założenie zwykłego profilu zaufanego.
Tymczasowy profil zaufany był zakładany za pośrednictwem strony internetowej gov.pl, a jego potwierdzenie następowało poprzez wideoweryfikację.
Właśnie w tym zakresie wprowadzone zostały w ostatnim czasie istotne zmiany.
Po upływie 3 lat profil zaufany będzie wymagał przedłużenia. Każdy właściciel profilu zaufanego przed upływem okresu jego ważności otrzyma przypomnienie o konieczności przedłużenia jego ważności. Właściciel tymczasowego profilu zaufanego dotychczas nie mógł go samodzielnie przedłużyć i musiał składać wniosek o nowy profil.
Po wprowadzonych w czerwcu zmianach właściciel profilu zaufanego samodzielnie może przedłużyć ważność swojego profilu zaufanego lub zmienić w nim dane.
Osobom, które w okresie wejścia zmian w życie były w trakcie przeprowadzania procedury założenia tymczasowego profilu zaufanego założono standardowy profil zaufany. Osoby te przeszły dotychczasową procedurę, a więc otrzymały wiadomość i zaproszenie na wideorozmowę z urzędnikiem. Podczas rozmowy osoby te potwierdziły swój nowy profil zaufany.
Przedłużenie ważności profilu zaufanego
Tak jak zostało to wskazane, okres ważności profilu zaufanego użytkownika jest ograniczony w czasie i w każdym przypadku wynosi 3 lata. Każdy posiadacz profilu zaufanego ma możliwość przedłużenia ważności swojego profilu o kolejny okres przed końcem okresu ważności dotychczasowego profilu.
Po przeprowadzeniu procedury przedłużenia ważności profilu zaufanego poprzedni profil traci ważność.
Po przeprowadzeniu procedury przedłużenia ważności profilu zaufanego nowy profil ważny jest przez okres kolejnych 3 lat. Możliwość przedłużania profilu zaufanego jest dostępna w całym okresie jego ważności, czyli od pierwszego do ostatniego dnia.
W okresie ważności profilu zaufanego, jego posiadacz może samodzielnie unieważnić aktualny profil. Unieważnienie profilu nie jest jednoznaczne z unieważnieniem konta. Posiadacz konta w portalu nadal może się na nie zalogować i złożyć kolejny wniosek o profil zaufany.
Jakie urzędy wykorzystują profil zaufany?
Profil zaufany wykorzystują m.in.:
- Ministerstwo Rozwoju w zakresie wniosków składanych do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, jak również usług publicznych dostępnych na portalu biznes.gov.pl;
- Ministerstwo Klimatu w zakresie obsługi konta w systemie BDO;
- Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zakresie spraw mogących być załatwionymi poprzez platformę PUE ZUS;
- Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej w zakresie spraw mogących być załatwionymi poprzez portal praca.gov.pl;
- Urząd Patentowy RP w zakresie składania wniosków o ochronę wynalazku, wzoru użytkowego, przemysłowego lub znaku towarowego na Platformie Usług Elektronicznych UPRP;
- urzędy skarbowe w zakresie spraw mogących być załatwionymi na Portalu Podatkowym;
- Krajowy Rejestr Karny w zakresie uzyskania zaświadczenia o niekaralności.
Do czego nie można wykorzystać profilu zaufanego?
Profil zaufany nie może zostać wykorzystany do załatwienia następujących spraw:
- podpisu deklaracji i informacji podatkowych składanych w serwisie e-Deklaracje;
- zamknięcia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
- zmian w KRS, jeśli spółka nie była zarejestrowana online.
Profil zaufany a podpis zaufany
Nadto profil zaufany umożliwia podpisanie dokumentu elektronicznego podpisem zaufanym, jak też daje możliwość sprawdzenia, czy dokument elektroniczny jest już podpisany lub kto go podpisał.
Według statystyk 11,3 mln Polaków korzysta już z profilu zaufanego, a liczba ta stale rośnie. Dlatego też osoby, które jeszcze nie posiadają profilu zaufanego, powinny jak najszybciej go założyć, gdyż znacząco ułatwia on funkcjonowanie w dzisiejszym coraz bardziej zinformatyzowanym świecie.
